2.2.1: Ομηρική εποχή (1100-750 π.Χ.)

Question 1

Ποια περίοδος ακολούθησε την παρακμή των μυκηναϊκών κέντρων;

Answer 1

Η ομηρική εποχή.

Question 2

Ποια είναι η κύρια πηγή πληροφοριών για την ομηρική εποχή;

Answer 2

Τα ομηρικά έπη.

Question 3

Πώς χαρακτηρίζεται η ομηρική εποχή παραδοσιακά;

Answer 3

Ως ελληνικός μεσαίωνας ή σκοτεινοί χρόνοι.

Question 4

Ποιο είναι το κύριο γεγονός που συνέβη στα τέλη του 12ου αιώνα π.Χ.;

Answer 4

Αραίωση του πληθυσμού και απουσία κοινωνικής και πολιτικής συγκρότησης.

Question 5

Ποια θεωρία προσφέρει μια επιστημονικά τεκμηριωμένη εξήγηση για την επικράτηση των Δωριέων;

Answer 5

Η θεωρία της μετακίνησης των Δωριέων ως ενός ελληνικού ποιμενικού φύλου που κατέβηκε σε περιοχές πεδινές και τις κατέλαβε.

Question 6

Ποια ήταν η άμεση συνέπεια της επικράτησης των Δωριέων;

Answer 6

Τη δημιουργία δημογραφικού προβλήματος, που εκτονώθηκε μέσω αλυσιδωτών μετακινήσεων ελληνικών πληθυσμών.

Question 7

Πότε έγινε ο πρώτος ελληνικός αποικισμός;

Answer 7

Από τα μέσα περίπου του 11ου αιώνα π.Χ. μέχρι και τον 9ο αιώνα π.Χ.

Question 8

Ποια ελληνικά φύλα συμμετείχαν στον πρώτο ελληνικό αποικισμό και πού εγκαταστάθηκαν;

Answer 8

Οι Αιολείς εγκαταστάθηκαν στην Αιολίδα, ενώ οι Ίωνες στην Ιωνία.

Question 9

Ποιο ήταν το κέντρο του θρησκευτικού συνασπισμού των Ιώνων;

Answer 9

Το Πανιώνιο, με κέντρο το ιερό του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο της Μυκάλης.

Question 10

Πώς ονομάστηκε η γνωστή θρησκευτική ένωση των Δωριέων;

Answer 10

Δωρική εξάπολη, με κέντρο το ιερό του Απόλλωνα στο Τριόπιο ακρωτήριο της Κνίδου.

Question 11

Ποιος ήταν ο σημαντικός πληθυσμός που συμμετείχε στον πρώτο ελληνικό αποικισμό στις παράλιες της Μ. Ασίας;

Answer 11

Οι Δωριείς, οι οποίοι μετακινήθηκαν από τη Λακωνία, την Επίδαυρο, την Τροιζήνα και εγκαταστάθηκαν σε νησιά και παράλιες περιοχές.

Question 12

Ποια ήταν η κύρια πηγή οικονομικής ανάπτυξης κατά την Ομηρική εποχή;

Answer 12

Η γη, μέσω μιας μορφής κλειστής αγροτικής οικονομίας.

Question 13

Ποιοι αποτελούσαν τον οίκο στην Ομηρική εποχή;

Answer 13

Τα μέλη κάθε οικογένειας και άλλα άτομα που εξαρτιόνταν οικονομικά από αυτήν.

Question 14

Ποιος ήταν οι δημιουργοί στην Ομηρική κοινωνία;

Answer 14

Πολυάριθμη κοινωνική ομάδα με ειδίκευση σε διάφορες τέχνες όπως ξυλουργική, αγγειοπλαστική, χαλκουργία κλπ.

Question 15

Ποιος ήταν ο ρόλος των δούλων στην Ομηρική εποχή;

Answer 15

Αποτελούσαν περιουσιακό στοιχείο του οίκου και συχνά αποκτούνταν από πολέμους ή πειρατεία.

Question 16

Ποιος ήταν ο ρόλος του βασιλιά στις Ομηρικές κοινωνίες;

Answer 16

Ήταν ο αρχηγός του στρατού κατά τους πολέμους και ο κυβερνήτης με θρησκευτική και δικαστική εξουσία σε περίοδο ειρήνης.

Question 17

Ποια είναι η πρώτη εμφάνιση της γραφής στον ελλαδικό χώρο μετά την πτώση των μυκηναϊκών ανακτόρων;

Answer 17

Στα τέλη του 9ου αι. π.Χ. ή στις αρχές του 8ου αι. π.Χ.

Question 18

Πώς προέκυψε η ελληνική αλφαβητική γραφή;

Answer 18

Από αφομοιωτική προσαρμογή του φοινικικού αλφαβήτου στις φωνητικές αξίες της ελληνικής γλώσσας και προσθήκη των φωνηέντων που έλειπαν.

Question 19

Τι πολιτιστικά επιτεύγματα σημειώθηκαν στην Ομηρική εποχή;

Answer 19

Δημιουργία των πρώτων ιερών, δημιουργία του ολυμπιακού δωδεκάθεου, εμφάνιση της επικής ποίησης, καθώς και πολιτιστική άνθηση στην τέχνη, κυρίως στην κεραμική και τη μικροτεχνία.

Question 20

Ποια θεωρείται η προέλευση των ομηρικών επών;

Answer 20

Τα τραγούδια με ηρωικό περιεχόμενο που δημιουργήθηκαν από τη μυκηναϊκή εποχή.

Question 21

Ποιος πιστεύεται ότι ήταν ο δημιουργός των ομηρικών επών;

Answer 21

Ο Όμηρος, ο οποίος πιθανότατα συνέθεσε την Ιλιάδα περί τα μέσα του 8ου αιώνα π.Χ. και την Οδύσσεια προς τα τέλη του 8ου αι. π.Χ. ή στις αρχές του 7ου αι. π.Χ.

Question 22

Ποιοι φυλετικοί ομίλοι ξεχώριζαν στην Αρχαία Ελλάδα και ποιες ήταν οι μετακινήσεις τους;

Από την πηγή 1

Answer 22

Οι Αθηναίοι, που κρατούσαν από το πελασγικό γένος, και οι Λακεδαιμόνιοι, που κρατούσαν από το ελληνικό. Οι Λακεδαιμόνιοι είχαν μετακινηθεί από τη Φθιώτιδα στην Πίνδο και από εκεί στη Δρυοπίδα, όπου ονομάστηκαν Δωριείς.

Question 23

Ποιοι ήταν οι φυλές που είχαν μετακινηθεί στην Βοιωτία μετά την άλωση της Τροίας;

Από την πηγή 1

Answer 23

Οι Βοιωτοί, που είχαν εκδιωχθεί από την Άρνη από τους Θεσσαλούς, και οι Δωριείς, που είχαν κατακτήσει την Πελοπόννησο.

Question 24

Ποιες αποικίες ιδρύθηκαν στην Ελλάδα μετά τα Τρωικά;

Από την πηγή 1

Answer 24

Οι Αθηναίοι ιδρύθηκαν στις Ιωνικές πόλεις και τα νησιά, ενώ οι Πελοποννήσιοι ιδρύθηκαν στην Ιταλία, τη Σικελία και άλλα μέρη της Ελλάδας.

Question 25

Ποιο παράδειγμα αναφέρεται στην ανταλλαγή αγαθών στους ομηρικούς χρόνους και ποια είναι η σημασία του;

Από την πηγή 2

Answer 25

Στην Ιλιάδα, Ζ, 232-236, περιγράφεται πώς ο Γλαύκος αντάλλαξε τα χρυσά του άρματα με τα χάλκινα του Διομήδη. Αυτό αποτελεί παράδειγμα ανταλλαγής αγαθών, που ήταν συνηθισμένη πρακτική στην αρχαία εποχή, ενισχύοντας τους δεσμούς φιλίας και συνεργασίας μεταξύ ανθρώπων και φυλών.

Question 26

Ποιο άλλο παράδειγμα παρατίθεται για τις ανταλλαγές αγαθών στους ομηρικούς χρόνους;

Από την πηγή 2

Answer 26

Στην Ιλιάδα, Η, 472-475, περιγράφεται πώς οι Αργίτες αντάλλαζαν κρασί τους με χάλκινα, σίδερα, βόδια, σκλάβους κλπ. Αυτή η αναφορά επιδεικνύει τη συνήθη πρακτική της ανταλλαγής αγαθών ως μέσο εμπορίου και κοινωνικής ανταλλαγής στην αρχαία εποχή.

Question 27

Ποια είναι η έννοια του οίκου στην ομηρική εποχή και πώς διαφέρει από τη σημερινή έννοια της οικογένειας;

Από την πηγή 3

Answer 27

Στην ομηρική εποχή, ο οίκος δεν αναφέρεται μόνο σε μια πυρηνική οικογένεια, αλλά περιλαμβάνει όλα τα άτομα - ελεύθερα ή δούλα - που εξαρτώνται από τον επικεφαλής του οίκου. Περιλαμβάνει επίσης όλα τα περιουσιακά στοιχεία, όπως γη, κτίρια, ζώα, αποθέματα κ.λπ., που εξασφαλίζουν την υλική ύπαρξη του οίκου. Αυτή η έννοια διαφέρει από τη σημερινή έννοια της οικογένειας, η οποία περιορίζεται συνήθως στους γονείς και τα παιδιά.

Question 28

Ποια είναι η περίπτωση στην Οδύσσεια όπου ο λαός καλείται να αντιταχθεί στη γνώμη ενός βασιλιά ή ενός ήρωα;

Από την πηγή 4

Answer 28

Στην Οδύσσεια, ο σοφός Μέντωρ καλεί τον λαό της Ιθάκης να στραφεί εναντίον των μνηστήρων, εκφράζοντας την αρχή της πλειοψηφίας: “τόσο πλήθος πού’σαστε, να τους ανακρατήστε!”