2.1.2: Ο μυκηναϊκός πολιτισμός

Question 1

Πότε εξελίχθηκε ο Μυκηναϊκός πολιτισμός;

Answer 1

Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός εξελίχθηκε κατά την ύστερη εποχή του χαλκού, από το 1600 έως το 1100 π.Χ.

Question 2

Από ποιο κέντρο πήρε το όνομά του ο Μυκηναϊκός πολιτισμός;

Answer 2

Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός πήρε το όνομά του από την “πολύχρυση Μυκήνη”, όπως αναφέρεται στα ομηρικά έπη.

Question 3

Ποια ελληνικά φύλα συμμετείχαν στη διαμόρφωση του Μυκηναϊκού πολιτισμού;

Answer 3

Τα ελληνικά φύλα που συμμετείχαν ήταν οι Αχαιοί, οι Δαναοί, οι Ίωνες και οι Αργείοι.

Question 4

Ποιες περιοχές επηρέασαν τον Μυκηναϊκό πολιτισμό;

Answer 4

Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τους άλλους αιγαιακούς πολιτισμούς, κυρίως τον Μινωικό πολιτισμό.

Question 5

Ποια ήταν τα σπουδαιότερα κέντρα του Μυκηναϊκού πολιτισμού;

Answer 5

Σπουδαιότερα κέντρα ήταν οι Μυκήνες, το Αργός, η Τίρυνθα, η Πύλος, οι Αμύκλες, ο Ορχομενός, η Θήβα, ο Γλας, η Αθήνα, η Ελευσίνα, ο Μαραθώνας και η Ιωλκός.

Question 6

Ποιος έκανε τις πρώτες ανασκαφές στις Μυκήνες και πότε;

Answer 6

Ο Heinrich Schliemann (Ερίκος Σλήμαν) έκανε τις πρώτες ανασκαφές στις Μυκήνες το 1876.

Question 7

Τι απέδειξε η αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Β’ γραφής;

Answer 7

Η αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Β’ γραφής απέδειξε την ελληνικότητα του Μυκηναϊκού πολιτισμού, καθώς τα σύμβολα αποδίδουν λέξεις της ελληνικής γλώσσας.

Question 8

Ποιοι αποκρυπτογράφησαν τη γραμμική Β’ γραφή και πότε;

Answer 8

Η γραμμική Β’ γραφή αποκρυπτογραφήθηκε από τον Michael Ventris και τον John Chadwick το 1952.

Question 9

Ποια ήταν η κύρια οικονομική δραστηριότητα των Μυκηναίων;

Answer 9

Η κύρια οικονομική δραστηριότητα των Μυκηναίων ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιζε και το εμπόριο.

Question 10

Τι θέση κατείχαν οι ιερείς και ο στρατός στην κοινωνική ιεραρχία του Μυκηναϊκού κόσμου;

Answer 10

Οι ιερείς και ο στρατός, ο οποίος αποτελούνταν από επαγγελματίες στρατιώτες, κατείχαν ιδιαίτερη θέση στην κοινωνική ιεραρχία του Μυκηναϊκού κόσμου.

Question 11

Ποιος ήταν ο ρόλος του ηγεμόνα στο Μυκηναϊκό κράτος;

Answer 11

Ο ηγεμόνας ήταν ο πολιτικός και στρατιωτικός αρχηγός, με δικαστική και θρησκευτική εξουσία, και διαχειριζόταν τον πλούτο της περιοχής του.

Question 12

Τι είδους κείμενα βρέθηκαν στις πινακίδες της γραμμικής Β’;

Answer 12

Οι πινακίδες της γραμμικής Β’ περιείχαν κυρίως λογιστικά κείμενα, όπως κατάλογοι αντικειμένων και περιουσιακών στοιχείων.

Question 13

Ποιοι ήταν οι “λααγέτες” και οι “επίτες” στον Μυκηναϊκό κόσμο;

Answer 13

Οι “λααγέτες” (λα-ός + ηγούμαι) ήταν τοπικοί άρχοντες και διοικητές περιφερειών, ενώ οι “επίτες” (από το έπομαι) ήταν οι ακόλουθοι, αποτελώντας μέρος της τάξης των ευγενών.

Question 14

Ποιος ήταν ο τίτλος του ανώτατου άρχοντα στην Πύλο σύμφωνα με τις πινακίδες;

Answer 14

Ο ανώτατος άρχοντας στην Πύλο ήταν ο “άνακτας” (wa-na-ka).

Question 15

Ποια ήταν η οικονομική βάση των μυκηναϊκών οικισμών;

Answer 15

Η οικονομική βάση των μυκηναϊκών οικισμών ήταν η κλειστή αγροτική οικονομία, η οποία εξελίχθηκε σε εμπόριο μετά το 1500 π.Χ.

Question 16

Ποια ήταν η κύρια πηγή πλούτου και ανάπτυξης του Μυκηναϊκού κόσμου;

Answer 16

Η κύρια πηγή πλούτου και ανάπτυξης του Μυκηναϊκού κόσμου ήταν το εμπόριο.

Question 17

Ποια ήταν η κατάσταση στο Αιγαίο πριν από την κυριαρχία των Μυκηναίων;

Answer 17

Πριν από την κυριαρχία των Μυκηναίων, ηγετικό ρόλο στο Αιγαίο έπαιζαν οι Κρήτες.

Question 18

Πότε οι Μυκηναίοι κατέλαβαν την Κνωσό και ποια ήταν η σημασία αυτού του γεγονότος;

Answer 18

Οι Μυκηναίοι κατέλαβαν την Κνωσό στα τέλη του 15ου αι. π.Χ., εκτοπίζοντας τους Κρήτες και επιβάλλοντας τη δική τους θαλασσοκρατία.

Question 19

Ποιες περιοχές αποίκισαν οι Μυκηναίοι τον 13ο αι. π.Χ.;

Answer 19

Τον 13ο αι. π.Χ., οι Μυκηναίοι αποίκισαν την Κύπρο, τη φοινικική πόλη Ουγκαρίτ, και επεκτάθηκαν στην Παλαιστίνη και την Αίγυπτο.

Question 20

Τι μας πληροφορούν οι χεττιτικές πηγές για τους Μυκηναίους;

Answer 20

Οι χεττιτικές πηγές αναφέρουν τους Μυκηναίους (πιθανόν Αχαιούς) με τιμητικό τρόπο και αναφέρουν φιλικές αλλά και συγκρουσιακές σχέσεις με τους Χετταίους.

Question 21

Ποιες επιγραφές αναφέρουν τους «Αχαϊβάσα» και τι σημαίνει αυτό για τους Μυκηναίους;

Answer 21

Οι αιγυπτιακές επιγραφές αναφέρουν τους «Αχαϊβάσα» (Αχαιοί) που εισέβαλαν στην Αίγυπτο μαζί με τους λαούς της θάλασσας, υποδηλώνοντας τη συμμετοχή Μυκηναίων στις επιδρομές.

Question 22

Ποιες περιοχές της δυτικής Μεσογείου επεκτάθηκαν οι Μυκηναίοι;

Answer 22

Οι Μυκηναίοι επεκτάθηκαν στην ιταλική χερσόνησο, τη Σικελία, τη Σαρδηνία και τις ανατολικές ακτές της Ισπανίας.

Question 23

Ποιος ήταν ο στόχος των Μυκηναίων με την τρωική εκστρατεία;

Answer 23

Ο στόχος των Μυκηναίων με την τρωική εκστρατεία ήταν πιθανόν ο έλεγχος των στενών του Ελλήσποντου.

Question 24

Ποια γεγονότα οδήγησαν στην παρακμή του Μυκηναϊκού πολιτισμού από τις αρχές του 12ου αι. π.Χ.;

Answer 24

Η παρακμή προήλθε από τη δυσκολία στις εμπορικές επαφές με την Ανατολή, την κατάλυση του χεττιτικού κράτους, επιθέσεις λαών της θάλασσας και τη σταδιακή απώλεια των αγορών της Ανατολής.

Question 25

Πώς επηρέασαν οι επιθέσεις των λαών της θάλασσας τον Μυκηναϊκό κόσμο;

Answer 25

Οι επιθέσεις των λαών της θάλασσας κατέστρεψαν τις παράκτιες περιοχές της Εγγύς Ανατολής, περιορίζοντας τις ζωτικής σημασίας εμπορικές επαφές των Μυκηναίων και κλονίζοντας την οικονομία τους.

Question 26

Ποιοι εσωτερικοί παράγοντες συνέβαλαν στην καταστροφή του Μυκηναϊκού κόσμου;

Answer 26

Εσωτερικοί παράγοντες όπως οι δυναστικές έριδες και οι συγκρούσεις ανάμεσα στα μυκηναϊκά κέντρα συνέβαλαν στην καταστροφή του Μυκηναϊκού κόσμου.

Question 27

Ποια γλώσσα χρησιμοποιούσαν οι Μυκηναίοι και πώς την γνωρίζουμε;

Answer 27

Οι Μυκηναίοι χρησιμοποιούσαν μια πρώιμη μορφή της ελληνικής γλώσσας, όπως μαρτυρείται από την ανάγνωση των πινακίδων της γραμμικής Β’ γραφής.

Question 28

Τι υποδηλώνει η ύπαρξη κοινών θρησκευτικών δοξασιών στους Μυκηναίους;

Answer 28

Η ύπαρξη κοινών θρησκευτικών δοξασιών υποδηλώνει την πολιτιστική συνοχή του Μυκηναϊκού κόσμου. Οι πρώτες λατρείες και τα ονόματα θεοτήτων αργότερα συνέθεσαν το ελληνικό ολυμπιακό πάνθεον.

Question 29

Ποιες είναι οι κύριες αρχιτεκτονικές κατασκευές των Μυκηναίων;

Answer 29

Οι κύριες αρχιτεκτονικές κατασκευές των Μυκηναίων είναι οι οχυρωμένες ακροπόλεις με τα ανάκτορα και οι ταφικές κατασκευές, όπως οι θολωτοί τάφοι.

Question 30

Ποια ήταν η δομή ενός μυκηναϊκού ανακτόρου;

Answer 30

Ένα μυκηναϊκό ανάκτορο είχε ως πυρήνα το μέγαρο, το οποίο περιλάμβανε έναν ανοικτό χώρο που επικοινωνούσε με μεγάλη αυλή, έναν πρόδομο και το κυρίως μέγαρο με μεγάλη εστία στο κέντρο και τέσσερις κίονες γύρω από αυτήν.

Question 31

Τι είναι ο «θησαυρός του Ατρέως» και γιατί είναι σημαντικός;

Answer 31

Ο «θησαυρός του Ατρέως» είναι ένα σπουδαίο δείγμα θολωτού τάφου στις Μυκήνες, σημαντικό επίτευγμα της μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής.

Question 32

Πώς επηρεάστηκε η μυκηναϊκή τέχνη από τη μινωική και πώς διαμορφώθηκε τελικά;

Answer 32

Η μυκηναϊκή τέχνη επηρεάστηκε αρχικά από τη μινωική φυσιοκρατία, αλλά οι Μυκηναίοι καλλιτέχνες την περιόρισαν, αντικαθιστώντας τις σκηνές από τη φύση με τελετουργικές, πολεμικές και σκηνές κυνηγιού. Στο 12ο αι. π.Χ., τα φυτικά και ζωικά θέματα έγιναν απλά διακοσμητικά σχέδια.

Question 33

Ποιοι ήταν οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στην ομοιομορφία του μυκηναϊκού πολιτισμού;

Answer 33

Οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στην ομοιομορφία του μυκηναϊκού πολιτισμού ήταν η κοινή γλώσσα, οι κοινές θρησκευτικές δοξασίες, και η ομοιομορφία σε όλες τις πτυχές του υλικού βίου.

Question 34

Πώς εξαρτιόνταν οι τεχνίτες και καλλιτέχνες από τα ανάκτορα στον Μυκηναϊκό πολιτισμό;

Answer 34

Οι τεχνίτες και καλλιτέχνες εξαρτιόνταν κυρίως από τα ανάκτορα, εξυπηρετώντας τις ανακτορικές ανάγκες τόσο ιδεολογικά όσο και αισθητικά.

Question 35

Τι είδους πληροφορίες παρέχουν οι πινακίδες της γραμμικής Β’;

Από την πηγή 3

Answer 35

Οι πινακίδες της γραμμικής Β’ παρέχουν καταγραφές από τη διοίκηση των βασιλείων και τη λειτουργία ορισμένων τομέων της οικονομίας τους.

Question 36

Ποιες είναι οι άλλες πηγές γνώσης για τον αρχαιότατο ελληνικό πολιτισμό εκτός από τις πινακίδες της γραμμικής Β’;

Από την πηγή 3

Answer 36

Άλλες πηγές γνώσης για τον αρχαιότατο ελληνικό πολιτισμό είναι η αρχαιολογία και οι συγκεχυμένες παραδόσεις που μεταβιβάστηκαν από τους κλασικούς χρόνους.

Question 37

Γιατί οι πινακίδες της γραμμικής Β’ θεωρούνται πολύτιμες;

Από την πηγή 3

Answer 37

Οι πινακίδες της γραμμικής Β’ θεωρούνται πολύτιμες γιατί συνιστούν μιαν ολότελα καινούργια πηγή αδιάβλητης πληροφόρησης για τον αρχαιότατο ελληνικό πολιτισμό.

Question 38

Τι δεν περιλαμβάνουν οι πινακίδες της γραμμικής Β’;

Από την πηγή 3

Answer 38

Οι πινακίδες της γραμμικής Β’ δεν περιλαμβάνουν πληροφορίες για την ιστορία των ανθρώπων που τις έγραψαν ή για τη σκέψη τους.

Question 39

Τι είδους επιγραφές υπάρχουν εκτός από τις πινακίδες της γραμμικής Β’;

Από την πηγή 3

Answer 39

Εκτός από τις πινακίδες, υπάρχουν και μερικές επιγραφές στη γραμμική Β’ που περιλαμβάνονται στη ζωγραφική διακόσμηση αγγείων.

Question 40

Πού έχουν ανακαλυφθεί αγγεία με επιγραφές στη γραμμική Β’;

Από την πηγή 3

Answer 40

Αγγεία με επιγραφές στη γραμμική Β’ έχουν ανακαλυφθεί σε διάφορες τοποθεσίες και συνεχίζουν να ανακαλύπτονται ολοένα περισσότερα.

Question 41

Τι προϋποθέτει το πλήθος των επαγγελματικών ειδικοτήτων που κατονομάζονται στις πινακίδες της γραμμικής Β’;

Από την πηγή 4

Answer 41

Προϋποθέτει εντυπωσιακά προχωρημένο καταμερισμό της εργασίας.

Question 42

Ποια αλλαγή στον καταμερισμό της εργασίας υποδεικνύουν οι πινακίδες της γραμμικής Β’;

Από την πηγή 4

Answer 42

Υποδεικνύουν ότι η στοιχειώδης βαθμίδα του πολιτισμού όπου ο καθένας μπορούσε να κάνει διάφορα επαγγέλματα διαδοχικά έχει περάσει και τώρα ο καθένας πηγαίνει σε ειδικούς για συγκεκριμένες ανάγκες.

Question 43

Ποιο επάγγελμα αναφέρεται στις πινακίδες της γραμμικής Β’ που δείχνει ασυνήθιστο επίπεδο πολυτέλειας;

Από την πηγή 4

Answer 43

Το επάγγελμα του κυανουργού, ο «τεχνίτης λαζουρίτη λίθου [του κυάνου] ή γυάλινων απομιμήσεών του».

Question 44

Ποια ένδειξη υπάρχει ότι το επάγγελμα του κυανουργού ήταν ειδικό και όχι απαραίτητο;

Από την πηγή 4

Answer 44

Το επάγγελμα του κυανουργού δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αναγκαίο με κανένα άλμα της φαντασίας, υποδεικνύοντας πολυτέλεια.

Question 45

Πού ήταν γνωστό το επάγγελμα του κυανουργού;

Από την πηγή 4

Answer 45

Το επάγγελμα του κυανουργού ήταν γνωστό μόνο στις Μυκήνες.

Question 46

Γιατί είναι πρόβλημα η ερμηνεία πολλών μυκηναϊκών ονομασιών επαγγελμάτων;

Από την πηγή 4

Answer 46

Είναι πρόβλημα γιατί πολλές από τις μυκηναϊκές ονομασίες επαγγελμάτων δεν διασώθηκαν στην ελληνική των κλασικών χρόνων, καθιστώντας αδύνατη την ερμηνεία τους.

Question 47

Τι είδους αντικείμενα μπορούσε κάποιος να αποκτήσει από τους ειδικούς τεχνίτες σύμφωνα με τις πινακίδες της γραμμικής Β’;

Από την πηγή 4

Answer 47

Μπορούσε να αποκτήσει από ένα συνηθισμένο κύπελλο ως το πολυτελέστερο έπιπλο με πολύτιμη ένθετη διακόσμηση.

Question 48

Ποια είναι η πρώτη πανελλήνια επιχείρηση στην ιστορία των Ελλήνων;

Από την πηγή 5

Answer 48

Η Τρωική εκστρατεία.

Question 49

Ποια είναι μια ένδειξη της αδυναμίας των παλαιών Ελλήνων πριν από τον Τρωικό πόλεμο;

Από την πηγή 5

Answer 49

Οι Έλληνες δεν είχαν επιχειρήσει τίποτε από κοινού πριν από τον Τρωικό πόλεμο.

Question 50

Πώς αναφέρεται στον Τρωικό πόλεμο ο Όμηρος;

Από την πηγή 5

Answer 50

Ο Όμηρος χρησιμοποιεί τις ονομασίες Δαναοί, Αργείοι και Αχαιοί, αντί για το γενικό όνομα Έλληνες.

Question 51

Πώς χρησιμοποιεί ο Όμηρος την ονομασία “Έλληνες” στα έπη του;

Από την πηγή 5

Answer 51

Ο Όμηρος χρησιμοποιεί το όνομα “Έλληνες” μόνο για όσους είχαν ακολουθήσει τον Αχιλλέα από την Φθιώτιδα, που ήταν και οι πρώτοι Έλληνες.

Question 52

Ποια είναι η σημασία της τρωικής εκστρατείας για τους Έλληνες;

Από την πηγή 5

Answer 52

Η τρωική εκστρατεία αναλήφθηκε όταν οι Έλληνες απέκτησαν αρκετή πείρα στη θάλασσα και ήταν έτοιμοι να πραγματοποιήσουν μια μαζική επιχείρηση.