22. Kafli Flashcards
Hvernig er nafnakerfi kolvetna?
skiptast í aldehýð hóp (OH) eða ketón hóp (=O)
Fjöldi kolefna er gefinn upp með 3 - trí, 4 - tetr, 5 - pent, 6 - hex og 7 - hept
endar á -ósi
Dæmi um nafnakerfi kolvetna:
aldehýð + fimm kolefni
Ketón + sex kolefni
Aldópentósi
Ketóhexósi
Hvernig er kolefni hendið (chiral)
ef það er tengt 4 ólíkum hópum
Hvernig finnur maður handhverfur?
með formúlunni 2^n
Ef efni er með n-mörg chiral kolefni, er það með 2^n handhverfur
Hvernig finnum við handhverfupör?
Ef efni er með eitt chiral kolefni hefur það 2 handhverfu og 1 handhverfupar
Teikna glúkósa í beinnri keðju og hringmynd:
xx
Hver er munurinn á D og L handhverfum?
Í D-handhverfum er þegar að OH hópurinn (næst neðsta kolefni) er hægra megin við keðjuna
Í L-handhverfum er þegar að OH hópurinn (næst neðsta kolefni) er vinstra megin við keðjuna
Hvernig einsyrkur eru í náttúrunni?
alltaf D-sykrur
Hvað eru rúmmiðjur?
Kolefni sem er tengt 4 ólíkum hópum
Hvað heita tengin á milli einsykra?
Glýkósíðtengi
Hver er munirnn á α og β tengi?
α - ef báðir OH hópar snúa niður
β - ef annar OH hópurinn snýr upp
Hvernig myndast glýkósíðtengi?
Myndast er þegar vatn fer í burtu H frá einu C (yfirleitt kolefni númer 1 á öðrum hringnum ) Eitthvað OH frá hinum hringnum
(1,x)
Hvernig eru tvísykrur afoxandi?
Ef annar hringurinn getur opnast og lokast (hemiacetal)
Dæmi: laktósi og maltósi
Hvenær eru tvísykrur ekki afoxandi?
Ef hvorugur hringurinn getur opnast (acetal)
Dæmi: súkrósi
Hverjar eru þrjár mikilvægustu tvísykrurnar?
Súkrósi, Maltósi og Laktósi
Segðu frá súkrósa:
Búin til úr glúkósa og frúktósa
Mest notaða hreina efnið
Náttúrulegt í ávöxtum og fersku grænmeti
Ekki afoxandi (acetal)
Segðu frá maltósa:
Tvær glúkósaeiningar tengdar saman
Tengjast saman með α-1,4 -glýkósíðtegni
Myndast þegar fjölsykrur brotna niður
Segðu frá laktósa:
Mjólkursykur
gerður úr galaktósa og glúkósa
Hversu stórar eru fjölsykrur og hvernig tengjast þær?
búnar til úr 10 eða fleiri glúkósaeiningum
tengdra saman með glýkósíðtengjum
Í hvað eru fjölsykrur notaðar?
Byggingarefni plantna
Orkugeymsla plantna og dýr
Notað í hormóngerð
Notað í vöðvum þegar við þurfum snögga orku
Hver eru einkenni fjölsykra? !!!
Mynda vetnistengi á milli keðja
veit ekki meira
Hvernig teiknar maður hringina?
- Teikna hringmyndina og súrefni (O) er alltaf í sama horninu
- Kolefni 6 stendur upp úr hringnum
- Súrefnið sem er inn í hringnum kemur frá kolefni 5
- OH hóparnir sem á kolefni 2, 3 og 4, vísa niður úr hringnum, ef þeir eru hægra megin og upp úr hringnum ef þeir eru vinstra megin
- Aldehýðhópurinn á kolefni 1 verður -OH þegar hringurinn lokast, getur lokast á tvenna vegu, upp úr hringnum (β-mynd) og niður úr hringnum (α-mynd)
Hvað er fisher vörpun?
Bein keðju myndir
Hvað er Haworth mynd?
beinkeðja fishers í hringformi