2. Zwangere vrouw Flashcards
Wat is hCG?
Humaan choriongonadotropine: glycoproteïne
1) structuur: a-keten met 2 suikergroepen (FSH, TSH, LH) en b-keten met 6 suikergroepen
2) secretie placenta: stijgt vanaf D22 tot afname W10 → plateau W20
3) functie: voorkomen luteolyse (LH-R), stimulatie braakcentrum, T-piek (Leydig)
4) diagnostisch belang: zwangerschapstest en opsporen trisomie
Wat is progesteron?
Progesteron: steroïdhormoon
1) structuur: C21 uit cholesterol C27
2) secretie corpus luteum en placenta (2m): stijgt lineair vanaf dag 11 tot week 36 plateau
3) functie: in stand houden zwangerschap, innesteling, decidualizatie, inhibitie myometriale contracties, …
4) diagnostisch belang: abortuspil (receptorantagonist + PGE2 analoog)
Wat zijn oestrogenen?
Oestrogenen: steroïdhormoon
1) structuur: C18 uit cholesterol C27
2) secretie corpus luteum en placenta (2m):
- oestron «_space;oestradiol geleidelijk uit precursor moeder
- oestriol stijgt vanaf week 9 (vnl. naar einde toe) uit precursor foeutus
2) functie: stimulatie arbeid
- prolactinesecretie, bloedstolling, arteriolodilatatie, borstontwikkeling en Na+-reabsorptie
3) diagnostisch belang: screening trisomie 18-21 door lage oestriol
Wat is CRH?
Corticotropine-releasing hormoon: polypeptide
1) secretie hypothalamus en placenta: exponentiële toename in trimester 3
2) functie: inductie arbeid, stimulatie bijnieren moeder en foetus (indirect via ACTH)
- cortisol moeder: insulineresistentie en stimulatie Na+ reabsorptie
- cortisol foetus: longrijping + DHEA-S
- stimulatie placentaire CRH-secretie en inhibitie maternele CRH-secretie
3) diagnostisch belang: geen, wel postpartum depressie
Wat zijn PRL en hPL?
1) PRL of prolactine: polypeptide
- structuur: verwant aan GH en hPL
- secretie lactotrope cellen in adenohypofyse (oiv. E): lineaire toename (basaal aanwezig)
- functie: lactogenese 1 en insulinesecretie
2) hPL of humaan placentair lactogeen: polypeptide
- structuur: verwant aan GH en PRL
- secretie placenta: lineaire toename vanaf dag 22
- functie: insulinesecretie en -resistentie
Wat zijn GH en relaxine?
1) GH of groeihormoon: polypeptide
- structuur: verwant aan PRL en hPL
- secretie in placenta (eind) of somatotrope cellen adenohypofyse (begin)
- functie: insulineresistentie
2) Relaxine: polypeptide
- secretie in corpus luteum: toename vanaf dag 20 tot plateau week 13
- functie: dorstgevoel, ADH-secretie, arteriolodilatatie
Welke lichamelijke veranderingen gebeuren er in de stofwisseling?
1) Anabole fase (trim 1-2): meer eetlust en insulinesecretie → vetopslag
2) Katabole fase (trim 3): insulineresistentie gemoduleerd door P, cortisol, hPL en GH
- moeder (vet- en ketonzuren) en foetus (ketonzuren en glucose)
3) Pathologie: zwangerschapsdiabetes (weinig insuline → veel glucose in bloed)
Welke lichamelijke veranderingen gebeuren er in de ademhaling?
Chronische respiratoire alkalose (te veel CO2 uit bloed verwijderd) door toename alveolaire ventilatie (40%) en CO2-productie (20%) oiv. stijging P
- mechanische aanpassing: toename abdominaal volume heft middenrif op
- endocriene aanpassing: oiv. P toename teugvolume en afname FRC → hyperventilatie
Welke lichamelijke veranderingen gebeuren er in de nieren?
1) Toename extracellulair volume: wateropstapeling (ADH, relaxine) en veranderingen [Na+]ec
- activatie RAAS oiv. E, toename [DOC] oiv. P, cortisol
2) Nierfunctie: meer RBF of doorbloeding (dilatatie AA-EA) en GFR of filtratie (daling πgc)
3) Dilatatie nierkelken, nierbekken en proximale ureter → daling urineflow
- compressie distale ureter door uterus
- oiv. progesteron ontspanning afvoerkanalen
Welke lichamelijke veranderingen gebeuren er in het bloed?
- plasma stijgt (week 6 tot 34) door ADH, relaxine en Na+ reabsorptie
- erythrocyten stijgen (week 20) door toename erythropoïetine
- leukocyten (monocyten en neutrofielen) stijgen door allografte foetus
- bloedstolling beter door onderdrukking fibrinolyse (plasminogeen activator inhibitor) en meer stollingsfactoren (oiv. E)
Welke lichamelijke veranderingen gebeuren er in de circulatie?
1) Hartdebiet stijgt door toename HR (2e helft) en SV (groter EDV)
2) Arteriële druk = hartdebiet x weerstand
- voor week 20: afname druk door daling R oiv. P, E en relaxine (NO), desondanks stijging HD
- na week 20: toename druk door stijging R
- pre-eclampsie: beschadiging glomerulaire capillairen door hoge druk (doorbloeding placenta)
3) Venen: spataders en supine hypotensive syndrome door compressie en venodilatatie oiv. P
Welke lichamelijke veranderingen gebeuren er in het spijsverteringsstelsel?
- pyrosis: reflux maaginhoud naar slokdarm door compressie maag en toename P
- transit: constipatie en aambeien door P → trager maaglediging en darmtransit
- zwangerschapscholestase: jeuk door meer cholesterol (E) en inhibitie galblaascontracties (P)
- gingivitis: tandvleesontsteking door hoge [E]
Beschrijf de arbeid.
1) Braxton Hicks contracties: vanaf 20 weken voelbaar, maar pijnloos
- zwak, asynchroon, onregelmatig, constant sterkte, toenemend
- doel: training myometrium door hoge [P]
2) Voorweeën: vanaf week 39,5 door hoge [E]
- sterk, asynchroon, onregelmatig, kortstondig, pijnlijk
- doel: inkorten baarmoederhals, breken vliezen, uitstoten slijmprop
3) Vliezen breken: vanaf week 39,5 door E → onomkeerbaar geboorteproces
- pijnloos, verlies vruchtwater
4) Rijping of verstrijking cervix: vanaf week 39,5 door E → opening cervix
- initiatie: verlies slijmprop (bescherming tegen infectie)
5) Weeën: laatste momenten zwangerschap
- ontsluitingsweeën: sterk, synchroon, pijnlijk, toenemend (10u)
- persweeën: sterk, synchroon, regelmatig, erg pijnlijk, afnemend (1u)
- nageboorte: sterk, synchroon, pijnloos + bloedstelping (30min)
Hoe gebeurt de arbeid op endocrinologisch vlak en wat zijn hiervan de gevolgen?
1) Endocrinologie:
- uitgerekt myometrium, oude placenta en rijpe foetus → ontsteking → cytokines → P-resistentie
- uterus oiv. E → P-resistentie induceert E-receptoren
- exponentiële toename [CRH]
2) Gevolgen:
- oxytocine-geïnduceerde contracties door Ferguson-reflex, CRH, oestrogenen en P-resistentie
- PG-geïnduceerde contracties door oxytocine, CRH en E → PGE2 en PGF-2a
- gap junctions (synchrone contractie) door PGF2a, E en P-resistentie
- MMP (afbraak collageen) door PGE2, E en P-resistentie
Hoe verloopt de borstontwikkeling of de mammogenese?
1) Voor puberteit: weinig vertakte melkgangen
2) Tijdens puberteit: oiv. oestrogenen (klierweefsel oiv. progesteron)
- areolae en tepels donker en groter
- ontwikkeling melkgangen: langer en vertakter
- verhoogde vascularisatie, ontwikkeling vet- en bindweefsel
3) Tijdens zwangerschap verdere ontwikkeling oiv. oestrogenen en progesteron
