2 Flashcards
1
Q
კულტურა
A
- ნასწავლის, გაზიარებულის, თაობათაშორის გადმოცემულის ასახვა ჯგუფის ღირებულებებზე, რწმენაზე, ნორმებზე, ქცევებზე, კომუნიკაციასა და სოციალურ როლებზე, რომელმაც შეიძლება პირდაპირ ან არაპირდაპირ ზეგავლენა მოახდინოს ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ ქცევაზე. კულტურები არ არის უმოძრაო. ცვლილებები კულტურებში ხდება სხვადასხვა ხარისხითა და სიხშირით. კულტურის ასპექტს შეუძლია შეცვალოს ამავე კლუტურის სხვა ასპექტები
2
Q
საზოგადოება
A
- ადამიანების ჯგუფი, რომელიც ცხოვრობს ერთ გეოგრაფიულ არეალში და გააჩნია ერთი კულტურა, თუმცა ყველა ინდივიდს ზუსტად მსგავსი კულტურა არ აქვს და კულტურის შიგნით გვხვდება სუბკულტურები
3
Q
სუბკულტურა
A
- საზოგადოების შიგნით არსებული ჯგუფი რომელიც ფუნქციონირებს საკუთარი ქცევის განმასხვავებელი სტანდარტებით, თუმცა ამავე დროს იზიარებს ზოგადი კულტურის საერთო სტანდარტებსაც
4
Q
კულტურული ტრანსმისა
A
- პროცესი, რომლითაც კულტურის კონკრეტული ასპექტები (ენა, რწმენა, რიტუალები, შესაბამისი ქცევა) გადაეცემა ერთი თაობიდან მეორეს. კულტურის ტრანსმისიაზე ზეგავლენას ახდენს მრავალი ფაქტორი: ოჯახი, თანატოლები, სკოლები, სამუშაო ჯგუფები, გეოგრაფია, პოლიტიკა და მედია. ტრანსმისიის პროცესი იწყება ბავშვის დაბადებისთანავე სოციალიზაციისა და მისი კულტურული ადაპტაციის გზით.
5
Q
კულტურის შეცვლა
A
- ახალი კულტურის გადაცემა-ტრანსმისია ხდება მაშინ, როდესაც ადამიანი ინტეგრირდება სხვა კულტურაში. კულტურის შეცვლის ხარისხი იზომება სხვადასხვა ფაქტორების კომბინაციით (ენა, ადგილმდებარეობა, მოქალაქეობა, დაბადების ადგილი), ისევე, როგორც ფსიქოლოგიური საზომით.
6
Q
ეთნოცენტრიზმი
A
- რწმენა, რომ ერთი კულტურა წარმოადგენს სხვებზე უპირატესს. ეს შეხედულება კულტურის ტრანსმისიისათვის ადაპტირებადია ან ინარჩუნებს კონკრეტულ კულტურულ ასპექტებს. თუმცაღა, ეთნოცენტრიზმი შეიძლება იქცეს ბარიერად, როდესაც საჭიროა სხვა კულტურის შესახებ ინფორმაციის მოპოვება ან ამ კულტურის გაგება.
7
Q
კულტურული კომპეტენცია
A
- ეფექტურად ფუნქციონირების უნარი, როგორც ინდივიდის ასევე ორგანიზაციის, კულტურული რწმენის, ქცევის და საჭიროებების კონტექსტში, რომლებიც წარმოდგენილია კონკრეტული ჯგუფის ან საზოგადოების მიერ.
8
Q
კულტურული სენსიტიურობა დეფინიცია
A
- სხვა კულტურის, ღირებულებების მქონე ადამიანებს შორის განსხვავების დანახვა, ისე, რომ არ მივანიჭოთ ამ განსხვავებებს ღირებულება (კარგი,ცუდი).
9
Q
კულტურული სენსიტიურობის ტიპები
A
ზედაპირული სტრუქტურის სტრატეგიები მოიცავს ქცევითი ინტერვენციების შეთავსებას სამიზნე პოპულაციის მახასიათებლებთან.
სიღრმისეული-სტრუქტურის სტრატეგიები, პირიქით მოიცავს ღირებულებებს და აერთიანებს გზავნილებს, რომლებიც შეესაბამება სამიზნე მოსახლეობის ღირებულებებსა და რწმენას.
10
Q
თეორიული ჩარჩოები, რომლებიც ხსნიან ქცევაზე კულტურის ზეგავლენას:
A
ფოლკ-მოდელი პროტოტიპის თეორია ჯანმრთელობის რწმენის მოდელი სოციალურ კოგნიტიური თეორია ოპერანტული თეორია ეკოლოგიური მოდელი
11
Q
ეკოლოგიური მოდელი
A
- ფოკუსირდება ადამიანის ურთიერთქმედებაზე მის ფიზიკურ და სოციოკულტურულ გარემოსთან, და იმ ზემოქმედებაზე, რომელიც ამ ურთიერთქმედებას აქვს ადამიანის ქცევაზე.
12
Q
ოპერანტული თეორია
A
- ქცევის აპრიორები და შედეგები არეგულირებენ ქცევას. ინდივიდის ქცევაზე გავლენას ახდენს წამახალისებელი და დამსჯელობითი ფაქტორები, რომლებსაც ელიან ქცევის შესრულების ან არ შესრულების შემთხვევაში
13
Q
სოციალურ კოგნიტიური თეორია
A
- ადამიანის ქცევა გამოწვეულია პირადი ფაქტორების, ქცევების და გარემოს ურთიერთქმედებით, რომელსაც შუამავლობს კოგნიტიური პროცესები.თვითშეფასების ჩამოყალიბება და შედეგის მოლოდინი გამოიყენება ქცევის ინიცირების ასახსნელად, ისევე როგორც ამ ქცევის დროში შენარჩუნება.
14
Q
ჯანმრთელობის რწმენის მოდელი
A
- ქცევასთან შუამავალ როლს თამაშობს შეხედულებები და ქცევის “მოლოდინები”. კონკრეტულად, მოდელი ამბობს, რომ ინდივიდის ჯანმრთელობითი ქცევაზე გავლენას ახდენს მისი სურვილი მოახდინოს დაავადების პრევენცია, ან კონკრეტული ქცევით გააუმჯობესოს ჯანმრთელობის მდგომარეობა. შესაბამისად, თუ ადამიანებს სწამთ - ისინი იმოქმედებენ, ჩაიტარებენ შემოწმებას და გააკონტროლებენ ჯანმრთელობის/დაავადების მდგომარეობას.
15
Q
პროტოტიპის თეორია
A
- ინდივიდები აყალიბებენ კატეგორიზაციის სისტემას გარემოს შესასწავლად და სამყაროში დაუძლეველ სტიმულებთან გასამკლავებლად. პროტოტიპის სახეები განსხვავდება კულტურების მიხედვით..
