1st Quarter: Filipino 9 Flashcards
→ Isang anyo ng panitikan na may layuning magsalaysay ng mga pangyayari sa buhay ng pangunahing tauhan.
→ Nagiiwan ito ng isang kakintalan sa isip ng mambabasa.
Maikling Kwento
Ano ang anim na bahagi ng maikling kwento:
- Panimula
- Saglit na kasiglahan
- Tunggalian
- Ang Kasukdulan
- Kakalasan
- Wakas
Bahagi na siyang guguhitan ng mga pangyayari sa kwento. Mahalaga maging, kawilihan Kkapangini-pansin ito upang mabihag ang ng bumabasa.
Panimula
Bahaging naglalarawan ng siula patungo sa paglalahad ng unang suliranin hinahanap ng lunas.
Saglit na kasiglahan
Ano ang apat na uri ng Tunggalian
Tao laban sa laban tao
Tao laban sa sarili
Tao laban sa lipunan
Tao laban sa kapaligiran o kalikasan
Bahagi ng kwento na nagsasaad ng pinaka masidhing kawilihan.
Ang Kasukdulan
Panghuling bahagi ng kwento na kaagad sumusunod sa kasukdulan. Ito ay dapat pahabain at bigyan ng paliwanag.
Kakalasan
Katapusan o kahihinatnan ng kwento.
Wakas
Kahulugan ay iba sa pangkaraniwang kahulugan.
Pansariling kahulugan ng isa o grupo ng tao sa isang salita
Konotasyon
Kahulugan ng salita ay matatagpuan sa diksyonaryo
Literal o totoong kahulugan sa salita
Denotasyon
isang mahabang kathang pampanitikan na karaniwang tumatalakay sa iba’t ibang tauhan, pangyayari, at lugar na pawang kathang-isip lamang. Sa pamamagitan ng mga salita at paglalarawan, ang may-akda ay naglalahad ng kuwento na nagsasalamin sa mga aral, damdamin, at karanasan ng mga tauhan.
Ito maaaring magmula sa iba’t ibang panitikan, tulad ng romantiko, pampolitika, sikolohikal, o maging pang-agham.
Nobela
Ano ang mga uri ng nobela?
Realismo
Romantisismo
Sikolohikal
Historikal
Siyensiya Piksyon
Ang nobela ay tumatalakay sa mga tunay na pangyayari at mga tauhan na nakabatay sa totoong buhay. Ito ay nagpapakita ng mga detalyadong paglalarawan ng lipunan at kultura.
Realismo
Ang nobela ay naglalaman ng mga elemento ng romantiko, kagila-gilalas, at kahiwagaan. Ang mga tauhan at tagpuan ay karaniwang hindi pangkaraniwan o di-makatotohanan.
Romantisismo
Ang nobela ay tumutuon sa paglalahad ng kaisipan, damdamin, at panloob na mundo ng mga tauhan.
Sikolohikal
Ang nobela ay batay sa mga tunay na pangyayari sa kasaysayan, ngunit karaniwang may imbento o likhang-isip na mga tauhan at tagpuan.
Historikal
Ang nobela ay may elemento na maka-aksyon at nakabatay sa siyensya o teknolohiya.
Siyensiya Piksyon
→ Isang bahagi ng pananalita na nag-uugnay ng mga salita, sugnay, o pangungusap.
→ Pinagdudugtong nito ang mga salita na may kaugnayan.
→ Ginagamit ang mga pang-ugnay upang gawing mas maayos at malinaw ang pagsasalita o pagsusulat, at upang matulungan ang mambabasa o tagapakinig na maunawaan ang relasyon sa pagitan ng mga ideya o impormasyon.
Pang-Ugnay
Ano ang mga tatlong uri ng pang-ugnay
Pangatnig
Pang-angkop
Pang-ukol
conjunction sa Ingles, ay isang bahagi ng pananalita na ginagamit upang mag dugtong o mag-ugnay sa dalawang salita.
Pangatnig
Isang bahagi ng pananalita na nag-uugnay sa panuring katulad ng pang-uri at ng pang-abay.
Pang-angkop
Bahagi ng pananalita na nag- uugnay sa pangngalan, pandiwa, panghalip o pang-abay sa iba pang salita sa loob ng pangungusap.
Pang-ukol
Kahulugan ng Tula
Kagandahan, Kariktan, Kadakilaan
→ Isang uri ng tula na nagmula sa italya na may labing-apat na taludtod.
Soneto
Ano ang mga anyo ng tula
Tradisyunal
Berso Blanko
Malayang Taludturan
Isang anyo ng tula na may sukat, tugma at mga salita na may malalim na salita.
Tradisyunal
Tulang may sukat bagamat walang tugma.
Berso Blanko
Tulang walang sukat at walang tugma.
Malayang Taludturan
Ano ang mga elemento ng Tula
Sukat
Saknong
Tugma
Hindi buong Rima (Assonance)
Kaanyuan (Consonance)
Talinhaga
Tono/Indayog
Simbolo/Persona
Bilang ng pantig sa bawat taludtod ng saknong.
Sukat
May 8 na pantig
Wawaluhin
May 12 na pantig
Lalabindalawahin
May 16 na pantig
Lalabing-animin
May 18 na pantig
Lalabingwaluhin
Isang grupo sa loob ng isang tula na may 2 o maraming taludtod (Linya)
Saknong
Pagkakatulad ng tunog ng mga huling pantig sa huling salita sa bawat taludtod na siyang nagbibigay ng angkin nitong indayog o himig.
Tugma
Paraan ng pagtutugma ng tunog na ang huling salita sa bawat taludtod ay nagtatapos sa patinig (a,e,i,o,u).
Hindi buong rima (Assonance)
Maaaring magkakatulad ang mga pantig sa isang saknong o kaya’y dalawang magkasunod.
Hindi buong rima (Assonance)
Mga patinig na pwedeng magkatugma ay nahahati sa tatlong lipon:
a, e-i at o-u
Hindi buong rima (Assonance)
Paraan ng pagtutugma ng tunog na ang huling salita sa bawat taludtod ay nagtatapos sa katinig.
Kaanyuan (Consonance)
Tumutukoy sa paggamit ng iba’t ibang matatalinhagang salita at uri ng tayutay.
Talinhaga
Diwa ng tula na tumutukoy sa paraan ng pagbigkas ng mga salita gaya at pagtaas-baba ng tinig, pagbagal at pagbilis, pagbibigay diin, seryoso at malumanay atbp.
Tono/Indayog
Tumutukoy sa mga salitang ginagamit sa tula na nag iiwan ng kahulugan sa mapanuring kaisipan ng mambabasa.
Simbolo/Persona
tungkol sa pag-ibig, karaniwang malungkot ang paksa; binubuo ng tig-apat na taludtod ang bawat saknong, na ang bawat taludtod ay may lalabindalawahing pantig, at ang tradisyon na dulong tugma at isahan. Ito ay ang karaniwang awiting ating naririnig.
Awit/Kanta
Ano ang mga uri ng tula?
Awit/Kanta
Dalit/Himno
Elehiya
Oda
Soneta
Naratibo o Nagsasalaysay
karaniwang panrelihiyon, partikular na nakasulat para sa layunin ng pagpupuri,pagsamba o panalangin, at karaniwang ay ipadala sa isang Diyos o isang kilalang pigura o’maliwanag na halimbawa at may kahalong pilosopiya sa buhay.
Dalit/Himno
mapanglaw; tungkol sa kamatayan o kalungkutan.
Elehiya
matayog na damdamin o kaisipan (paghanga o pagbibigay parangal); nakasulat bilang papuri o inihahandog sa isang tao o isang bagay na nakukuha ng interes ng makata nagsisilbing isang inspirasyon.
Oda
binubuo ng 14 taludtod o linya; nangangailangan ng mabigat o matinding pagkukuro-kuro; hinggil sa damdamin at kaisipan, may malinaw na kabatiran sa likas na pagkatao.
Soneta
Isang tula na may balangkas. Maaring maikli o mahaba, at ang mga kwento ay may kaugnayan sa maaaring maging simple o komplikadong pangyayari. Ito ay karaniwang hindi madarama o makuwento gaya ng mga epiko, balada.
Naratibo o nagsasalaysay
Ano ang dalawang uri ng debate?
Debateng Cambridge
Debateng Oxford
Dalawang beses magsasalita ang bawat kasapi ng bawat panig.
Ang una ay upang maglahad ng kanyang mga patotoo sa kanyang pananaw at ang ikalawa ay ang pagpapabulaan.
Debateng Cambridge
Minsan lang magsalita ang bawat kasapi sa bawat panig maliban sa unang tagapagsalita.
Sa kanilang pagsasalita, magkasama na nilang ilalahad ang kanilang patotoo at pagpapabulaan.
Ang unang tagapagsalita, sa dahilang wala pa siyang sasalaging mosyon, ay magsasalitang muli para sa kanyang pagpapabulaan.
Debateng Oxford
