1_Sport, þunglyndi, háþrýstingur Flashcards
hversu lengi hvíla frá íþróttum eftir veikindi?
jafn lengi og veikindi stóðu yfir
hvað er macrotrauma og microtrauma?
einn ákv áverki og endurteknir smááverkar
hvað er severs disease?
calcaneal apophysitis (bólga í kringum vaxtarplötur í hæl) (stelpur 8-10 ára og strákar 10-12 ára)
hvernig prófar maður fyrir severs disease?
að kreista hliðar hælsins veldur verk
áhþættir fyrir severs disease? (4)
1) fótbolti og fimleikar
2) yfirþyngd
3) stuttir/stífir kálfavöðvar
4) innskeifir fætur
meðferð við severs disease? (7)
1) minnka æfingar (þarf ekki að hætta)
2) ekki ganga berfættur
3) mjúkt hælinnlegg
4) teygjur á kálfavöðva (nema valdi verk)
5) kæla
6) innlegg fyrir innskeifa
7) teipa ökkla á æfingum
complicationir severs?
engar
hver er algengasta orsök verkja í hnjám hjá börnum
og unglingum í íþróttum?
Osgood-Schlatter
hvað er Osgood-Schlatter?
bólga í tuberositas tibia
einkenni Osgood-Schlatter? (4)
1) annað eða bæði hné
2) verkur og eymsli við æfingar neðan við eða í kring um hnéskel
3) bólga/hnúður á tuberositas tibia
4) verkur við að spenna quadriceps
orsök Osgood-Schlatter? (3)
1) tog quadriceps veldur togi á patellar sinum (mest hlaup og hopp)
2) ofnotkun á sininni togar í beinhlutann á festunni og veldur bólgu
3) við síendurtekið tog og healing -> nýmyndun beins -> stundum hnúður
meðferð við Osgood-Schlatter? (6)
1) æfingaálag minna þannig að valdi ekki verkjum
2) minnka hlaup og hopp
3) kæla
4) hnéstuðningur á æfingar
5) Varir oft í 1-2 ár, minnka álag þar til verkjalaus í 2-4 mánuði
6) stundum hækjur+aðgerð
Hvað er Perthes?
aseptisk nekrosa í caput femoris epiphysunni
hversu oft er perthes beggja vegna?
15% tilvika
hvaða aldur fær perthes?
4-12 ára
hvernig presenterar perthes? (3)
1) haltrar
2) verkur í hné!, nára eða læri
3) oft undanfarnar vikur
meðferð við perthes? (4)
1) hlífa liðnum
2) sjúkraþjálfun+NSAID
3) stundum aðgerð
4) gengur yfir á 1-3 árum
hvað er í female athlete triad?
1) átröskun
2) tíðastopp
3) beinþynning
hvað heitir ónóg inntaka mv mikla hreyfingu?
RED-S (relative energy deficieny in sport)
hugsa um RED-S í tengslum við..? (6)
1) beinbrot
2) þyngdarbreytingar
3) átraskanir
4) tíðastopp
5) hjartsláttartruflanir
6) þunglyndi
meðferð við RED-S? (3)
1) draga úr æfingum
2) auka ckal inntöku
3) kalk+D-vít daglega, og járn
spurningar við höfuðáverka í fótbolta? (5)
1) hvaða velli erum við á
2) hvaða hálfleikur er
3) hver skoraði síðast
4) hvenær spilaðirðu síðast leik
5) unnum við síðasta leik?
má spila áfram ef grunur um heilahristing?
nei
comorbid þunglyndi og vkíði kemur upp hjá hvaða % af hg sjúkl?
25%
hvaða % af þunglyndum sjúkl hafa marktækan kvíða?
85%
hvaða % af sjúkl með kvíða hafa þunglyndi?
90%
hversu mörg % með þungl og kvíða leita ekki hjálpar
40%
afleiðingar þegar þungl og kvíði fara saman? (5)
1) alvarlegra
2) meiri sjálfsvígshætta
3) meira hamlandi
4) meira resistant f meðferð
5) meiri skerðing á félagslífi og vinnu
algengustu kvíðaraskanir? (4)
1) PTSD
2) Félagsfælni
3) GAD
4) OCD
almenn, vitsmuna og andleg einkenni sem geta fylgt þunglyndi og kvíða? (4)
1) þreyta/orkuleysi
2) óróleiki og eirðarleysi
3) einbeitingarskerðing, hugsar hægt, truflast auðveldlega, lélegt minni, óákveðni
4) ódæmigerð reiði
líkamleg einkenni sem geta fylgt þunglyndi og kvíða? (10)
1) vövðabólga
2) höfuðverkur
3) þurr munnur
4) ógleði
5) niðurgangur
6) hjartsláttartruflanir og tachycardia
7) andstuttur, hyperventilerar
8) svimi
9) minni kynlöngun
10) erfiðleikar við þvaglát
hver er fyrsta spurning með kvíða og þunglyndi?
er ákveðin utanaðkomandi orsök
F hvað stendur SIGE CAPS?
1) Sleep changes
2) Interest loss
3) Guilt
4) Concentration difficulties
5) Appetite loss
6) Psychomotor (eirðarleysi)
7) Suicidal hugmyndir
hvernig eru spurningarnar í GAD7?
hversu oft á sl 2 vikum?
1) verið spenntur, kvíðinn, hengdur upp á þráð?
2) ekki tekist að hafa stjórn á áhyggjum
3) haft of miklar áhyggjur af ýmsum hlutum
4) átt erfitt með að slaka á
5) verið svo eirðarlaus að erfitt að sitja kyrr
6) orðið pirraður af minnsta tilefni
7) verið hræddur að eitthvað hræðilegt gæti gerst
4 er minniháttar, 5-9 er vægt, 10-14 er miðlungs, 15-21 er mikið
skilgr á langvinnri lungnateppu?
1) FEV1/FVC <0,7
2) Teppa sem er ekki afturkræf eftir berkjuvíkkandi lyf
3) FEV<80%
hvað á að gera ef maður mælilr bþ > 140/90?
1) mæla aftur og lægri gildir
2) ef áfram yfir 140/90 þá fá ambulant bþ mælingu til að staðfesta
hvað telst ambulant háþrýstingur?
1) >135/85 þegar vakandi
2) >120/70 sofandi
step 1 hþ meðferð fyrir undir 55 ára?
ACE/ARB
step 1 hþ meðferð fyrir yfir 55 ára?
Calcium blokker eða diuretic (thiazide)
step 2 í hþ meðferð fyrir alla?
ACE/ARB+ Calcium blokki
step 4 í hþ meðferð fyrir alla?
- lyfið Spironolactone
hvaða hþ meðferð getur valdið aukinni sykursýki?
Beta blokker + thiazide
háþrýstingsmeðferð hjá svörtum?
sama og >55 ára
step 3 í hþ meðferð fyrir alla?
ACE/ARB+ Calcium blokki + Thiazide
afleiðingar að taka bþ lyf fyrir svefn í staðinn fyrir á morgnana?
betri bþ stjórn og helmingsfækkun í hjarta og æða dauðum og uppákomum
aukaverkanir ACE hamla? (2)
1) hósti
2) nýrnabilun
aukaverkanir beta blokka? (8)
1) wheeze
2) kaldir útlimir
3) þreyta
4) minnkað þol
5) martraðir
6) getuleysi
7) hjartablokk
8) sykursýki
aukaverkanir calcium antagonista? (4)
1) höfuðverkur
2) roði
3) ökklabjúgur
4) tachycardia
aukaverkanir diuretics? (6)
1) getuleysi
2) útbrot
3) hypoNa
4) hypoK
5) sykursýki
6) þvagsýrugigt
