1. {De Wet De Grondwet } Flashcards
Wat houdt de grondwet in
Het zijn fundamentele wetten die de inrichting, bevoegdheid, werking en onderlinge verhouding van staatsmacht regelt, alsmede de essentiële grondrechten en vrijheden van de burgers vastlegt.
vanaf welke jaar hebben we de grondwet
1831
De grondwet is eigen aan…
Democratische rechtstaat
—> het is dus een kenmerk van een democratische rechtstaat
Wat zijn de verschillende takken van de staatsmacht
- de wetgevende macht
- de uitvoerende macht
- de rechterlijke macht (rechters en rechtbanken)
Wat voor een rechtstaat is België en wat betekend dit voor het land
En waarom is het belangrijk
= democratische rechtsstaat
—> Dit betekent dat het dus een politiek systeem is waarin de macht van de overheid wordt beperkt door wetten en waarin de rechten van individuen worden beschermd door de grondwet.
—> het is van vitaal belang voor het waarborgen van vrijheid, rechtvaardigheid en stabiliteit in een samenleving.
Op welke principes is een ✨democratische✨ rechtsstaat gebaseerd en welke zijn deze?
Gebaseerd op de principes van democratie waaronder
- volkssoevereiniteit (het volk als hoogste macht)
- politieke pluralisme (meerdere politieke partijen en concurrentie)
- vrije en eerlijke verkiezingen waarbij ALLE burgers stemrecht hebben.
—> burgers spelen een actieve rol in de politiek door deel te nemen aan verkiezingen, het uitoefenen van hun stemrecht en het deelnemen aan politieke activiteiten.
Hoe evalueerde de stemrecht in België ? (✨democratisch✨)
1830: cijnskiesrecht (enkel mensen die belasting betalen betalen mogen stemmen)
1893: AMS algemeen meervoudig stemrecht (alle mannen vanaf 25 jaar kregen stemrecht, degene op een hoger sociaal niveau kregen meer stemmen)
1921: AES (alle mannen vanaf 21 jaar krijgen 1 stemrecht)
1948: vrouwen krijgen stemrecht
Sinds 2023: stemrecht vanaf 16 jaar voor het Europees Parlement.
Naast stemrecht wat is er nog in Belgische ✨democratische✨ rechtsstaat en is het nog steeds zo ?
= Opkomstplicht (alle burgers waren verplicht om te stemmen)
( is niet gelijk aan stemplicht, je kan ook blanco stemmen)
—> sinds 2021 niet langer voor gemeente- en porvincieraadsverkiezingen in Vlaanderen
België is een democratische ✨rechtsstaat✨. Wat wordt er bedoelt met rechtsstaat ? Letterlijk
Een rechtsstaat is een staat waar de machthebbers de regeles moeten respecteren. Deze regels werden democratisch ontworpen, waarbij de fundamentele rechten en vrijheden van de mens gerespecteerd werden.
En waar de mogelijkheid bestaan om betwistingen (meningsverschillen) over de toepassing van die regels door een onafhankelijke rechtbank te beslechten. (Oplossen, beëindigen van het geschil, betwisting)
3 aspecten van rechtsstaat
🍄eerbieding van grondrechten en fundamentele vrijheden: 🍄
💥de overheid beschermt de persoonlijke rechten van alle burgers
💥grondrechten zijn in de Belgische Grondwet
🌹recht als hoogste gezag 🌹
💥ook de overheid dient haar eigen, democratisch tot stand gekomen wetgeving na te leven
🪷 de toepassing van de “rule of law” waarbij iedereen gelijk is voor de wet en rechtvaardige procedures worden gewaarborgd.🪷
💥overheid moet haar burgers beschermen tegen agressie buitenlandse mogendheden.
💥overheid verhindert aantasting van rechten van haar burgers door medeburgers.
💥 overheid garandeert de onafhankelijke van de rechterlijke macht.
✨België is een democratische rechtsstaat✨ waartoe kan dit leiden ?
Geef een voorbeeld
Het handhaven van een evenwicht tussen democratische besluitvorming en rechtsstatelijke principes kan uitdagend zijn en kan leiden tot spanningen en debatten binnen de samenleving
🫧voorbeeld🫧 het balanceren ⚖️van 🧍🏻individuele vrijheden met het handhaven van de openbare orde en het waarborgen van de rechten van minderheden.
Bv bescherming van de 🏳️🌈 gemeenschap
Wat is TRIAS POLITICA
Scheiding der machten (centraal in de grondwet om de D.R. Te kunnen garanderen)
- wetgevende macht (parlement; maken en wijzigen van wetten)
- uitvoerende macht (regeringen)
= politieke instelling
-rechterlijke macht (hoven en rechtbanken)
= juridische instellingen
Wetgevende macht
- representatieve instellingen
—> gezag in handen van verkozen (door het volk via verkiezingen) vertegenwoordigers
- parlementair regime (parlement staat centraal)
—> alleen parlement heeft democratische legitimiteit (aangezien het gekozen is door het volk)
—> regering legt verantwoording af aan parlement.
Uitvoerende macht
Vooral regering onder leiding van de 1ste minister.
🧷 beperkt tot het uitvoeren van wetten die zijn vastgesteld door de wetgevende macht.
🧷toegewezen bevoegdheid
(<—>residuaire bevoegdheid= bevoegdheden die niet uitdrukkelijk aan een specifieke tak van de overheid zijn toegewezen en dus overblijven)
—> de uitvoerende macht heeft alleen die bevoegdheden die haar toegewezen zijn door de wetgevende macht.
—> het is dus onmogelijk om met leemtes te zitten (een ontbrekende deel enz bv. Gebrek aan duidelijkheid, of volledigheid in de wettekst)
—> logisch want alleen WM beschikt over democratische legitimiteit om wetten vast te stellen.
BV. Pandemiewet; in dit geval federale parlement dus wm keurt een wet goed die bepaalt hoe we omgaan met de pandemie.
Vervolgens is het de taak van de UM( vertegenwoordigd door de koning en zijn ministers) op de specifieke maatregelen uit te werken.
Wat zijn uitvoeringsbesluiten
Deze worden genomen door de UM
🤴Koninklijke besluiten(ondertekend door de koning)
besluiten om de weten uit te voeren. Ze bevatten dus specifieke bepalingen en voorschriften die nodig zijn voor de praktische toepassing van de wetgeving.
🤵🏻ministeriële besluiten ( onderteken door de betreffende minister)
—> vooral bedoelt voor het regelen van detailmaatregelen die nodig zijn voor de praktische uitvoering van wetgeving.
Minister heeft slechts de bevoegdheid om een aangelegenheid door middel van een Ministeriële Besluit te regelen wanneer hij daartoe gematigd is door een wet of KB.
(Zijn gericht op specifieke aangelegenheid die vallen onder de bevoegdheid van een bepaald minister bv. landbouw, volksgezondheid, onderwijs,…
