1

Question 1

Hver eru efri og neðri neyslumörk D-vítamíns?

Answer 1

Neðri mörkin = lægri en 2,5 ug/dag.

Eftir mörkin = meira en 100 ug/dag (4000 AE)

Question 2

Hver er RDS á D-vítamíni fyrir Íslendinga?

Answer 2

Yngri en 10 ára = undir 10 ug / 400 AE.
10-70 ára = 15 ug / 600 AE.
70+ = 20 ug / 800 AE.

Question 3

Hvernig eru ráðleggingarnar um orkuinntöku á hlutfalli kolvetna, próteins og fitu?

Answer 3

Kolvetni = 45-60 E%
Prótein = 10-20 E%
Fita   =  25-40 E%

Question 4

Hversu mikið ættu börn of fullorðnir að borða af trefjum á dag?

Answer 4

Fullorðnir = 25-35 g eða u.þ.b. 3 g/MJ á dag

Börn = 2-3 g/MJ á dag fyrir börn frá tveggja ára aldri.

Question 5

Hvað eru mörg g af alkahóli í 500 ml bjór?

Answer 5

25g alkahól

Question 6

Hvað eru mörg kkal í 1g af kolvetnum, próteini og fitu?

Answer 6

Kolvetni = 4 kkal.
Prótein = 4kkal.
Fita = 9 kkal.

Question 7

Einföld kolvetni (2)

Flókin kolvetni (2)

Answer 7

Einföld kolvetni=
1. Einsykrur( mónósakkaríð), 2. Tvísykrur (dísakkaríð)

Flókin kolvetni=

1. Fásykrur (ólígósakkaríð, 3-10 sykureiningar),
2. Fjölsykrur (pólýsakkaríð)

Question 8

Í hverju er glýkógen?

Answer 8

• Er í litlu magni í nýrum, hjörtum og lifur (kjöti)

- Er fjölsykra - flóin kolvetni.

Question 9

Í hvaða fæðu er sterkja?

Answer 9

• Korni og mjöli (brauð, pasata, grautar, karteflur, hrísgrjón, rótargrænmeti, baunir)
• Er fjölsykra - flókin kolvetni.

Question 10

5 flokkar trefja eftir byggingu?

Answer 10

1. Sellulósi, (langar sterkar B-1,4 keðjur úr glúkósa)
2. Hemisellulósi (kíð og husk - blandaður hópur fjölsykra)
3. Pektín, gums, mucilages (epli, sítróna, appelsínur – fjölsykrur sem mydna gel)
4. B-glucans (bygg og hafrar)
5. Lignín (ber, sesam- og hörfræ, ekki kolvetni)

Question 11

Hverju veldur skortur á ensíminu laktasa?

Answer 11

Laktósaóþoli, laktósi verður ekki brotinn niður í smáþörmum og veldur það osmósuáhrifum og gasmyndun.

Question 12

Hver eru áhrif trefja á kólestról í blóði? (2)

Answer 12

Hindra endurupptöku gallsýru úr meltingarvegi

Stuttar fitusýrur sem myndast við gerjun þarmaflóru hindra nýmyndun kólesteróls

Question 13

Hvaða fitusýrur eru manni lífsnauðsynlegar og mynast ekki sjálfar í líkamanum? (2)

Answer 13

1. Línólsýra = linolec acid C18:2, -6.

2. Línólensýra = alpha-linolenic acid C18:3, -3.

Question 14

Í hvaða fæðu eru omega3 og omega6?

Answer 14

Omega-3 fitusýrur = Sojabaunir, raps, valhnetur, hörfræ, lax, túnfiskur, makríll, lýsi.

Omega-6 fitusýrur = Grænmetisolíur, hnetur og fræ.

Question 15

Hvaða vítamín eru fituleysanleg (4) og hver vatnsleysanleg? (2)

Answer 15

Fituleysanleg = A, D, E og K vitamin.

Vatnsleysanleg = C og B vitamin (B1, B2, níasín, B6, fólat, B12)

Question 16

Steinefni vs snefilefni?

Answer 16

Steinefni = ólífræn efni sem finnast í líkamanum í meira magni en 5g og líkaminn þarf meira en 100mg á dag af.
-Na, Mg, K, Ca, P, S, Cl.

Snefilefni = ólífræn efni sem finnast í minna magni og þarf minna en 100mg á dag.
-Fe, Cr, Mn, Co, Mo, Cu, Zn, F, Se, I.