روش Flashcards
مهم‌ترین روش‌های گردآوری اطلاعات در جنبش روش‌شناختی کمی
پرسش‌نامه
مشاهده ساخت‌یافته
تحلیل محتوای اسناد
فنون تقلیل داده‌ها در تحلیل کمی
کدگذاری شاخص‌سازی مقیاس‌سازی (طیف‌ها) تحلیل عامل تحلیل خوشه
فنون تحلیل داده در جنبش روش‌شناختی کمی
توصیف
پیوستگی
علیت
استنباط
سه روش رایج در بررسی علیت
تحلیل عامل
تحلیل مسیر
رگرسیون
استنباط به کمک چه چیز انجام می‌شود؟
آزمون‌های آماری یا آزمون فرضیه
روش‌های گردآوری داده در جنبش روش‌شناختی کیفی
مصاحبه روایت گروه‌های متمرکز مشاهده تحلیل اسنادی
انواع مصاحبه:
مصاحبه متمرکز مصاحبه نیمه استاندارد مصاحبه مسأله‌محور مصاحبه با متخصصان مصاحبه قوم‌نگارانه
نکات مصاحبه متمرکز:
- رابرت مرتون ابداع کرد
- مداخله شکل می‌گیرد (ارائه یک محرک واحد) و تأثیر آن بر مصاحبه‌شوندگان مطالعه می‌شود.
- ۴ مؤلفه مصاحبه متمرکز: فاقد جهت بودن، مشخص بودن، دامنه، عمق و زمینه شخصی به نمایش درآمده توسط مصاحبه‌شوندگان
نکات مصاحبه نیمه استاندارد:
- رویکردی برای مطالعه نظریه‌های شخصی به مثابه الگویی ویژه برای مطالعه دانش روزمره
- به ترتیب سه نوع سوال می‌شود: باز، مأخوذ از نظریه‌ها و فرضیه‌ها، مو‌اجهه‌ای
- حداقل دو نشست با مصاحبه‌شونده برگزار می‌شود
- در دومین نشست که نباید بیش از یک یا دو هفته بعد از مصاحبه اول باشد از تکنیک ساختارگذاری یا SLT استفاده می‌شود.
- در نشست دوم مفاهیم به دست‌آمده از نشست اول روی کارت‌های کوچک نوشته می‌شود و ۱. از مصاحبه‌شونده می‌خواهیم صحت آنها را کنترل کند ۲. با استفاده از قواعد SLT مفاهیم را شبیه یک نظریه علمی ساختاربندی می‌کنیم.
نکات مصاحبه مسئله‌محور:
- ویتزل ابداع کرد
- در حوزه زندگی‌نامه‌نگاری
- سه معیار مصاحبه مسأله‌محور: مسأله‌محور بودن، هدفمند بودن، فرآیندمحور بودن
نکات مصاحبه با متخصصان:
- موزر و ناگل آن را نوعی مصاحبه نیمه‌استاندارد می‌دانند.
- متخصصان نه به منزله یک مورد منفرد بلکه به عنوان نمایندگان یک گروه بررسی می‌شوند.
- هدف تحلیل و مقایسه محتویات دانش آنها
نکات مصاحبه قوم‌نگارانه:
- نام‌های دیگر: اتنوگرافیک، انسانی، عامیانه، افقی
- در تحقیق به روش قوم‌نگارانه مشاهده همراه با مشارکت و مصاحبه انجام می‌شود.
مشکل اصلی: چگونگی تبدیل گفت‌وگوهای پیش‌آمده در میدان به مصاحبه - چارچوب زمانی و مکانی چنین مصاحبه‌ای آزادتر است.
- فرصت مصاحبه از دل تماس‌های معمولی بیرون می‌آید.
- مصاحبه‌گر به تجربه‌های زیسته افراد نزدیک می‌شود.
- مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده به یک اندازه در خلق معنا سهیم‌اند.
نکات مربوط به روایت؛
- نوعی مصاحبه است
- به پژوهشگر امکان می‌دهد به شکل جامعی به جهان تجربیات مصاحبه‌شوندگان نزدیک شود.
- انواع: مصاحبه روایی، مصاحبه اپیزودیک
نکات مصاحبه روایی:
- برای زندگی‌نامه‌نگاری (اول همین روایت یا مصاحبه روایی بعد مصاحبه مسأله‌محور)
- مراحل اجرا: سؤال مولد روایت، کندوکاو(برای تکمیل روایت)، سنجش‌گری(سؤال‌های انزاعی‌تر مطرح می‌شوند، هدف: تفسیر نظری آنچه رخ داده، تقلیل معنای کل روایت به مخرج مشترک آن)
- در مصاحبه روایی:
از یک سو فرآیندهای حقیقی آشکار می‌شوند
از سوی دیگر تحلیل سرگذشت‌پژوهی به شیوه روایی به نظریه عامی درباره فرآیندها منتهی خواهد شد: شوتز آن را «ساختارهای فرآیند جریان زندگی فرد» می‌داند.
مهم‌ترین معیار ارزیابی اطلاعات در مصاحبه روایی:
آیا تفسیر مصاحبه‌شونده اساساً روایت به حساب می‌آید یا خیر
راویان با قرار گرفتن در وضعیت مصاحبه روایی دچار چه تنگناهایی می‌شوند؟
- تنگنای اختتام گشتالت: راوی را وامی‌دارد پس از شروع روایت آن را به پایان برساند
- تنگنای تلخیص: راوی را وامی‌دارد تنها بخش‌های ضروری در داستان گنجانده شود
- تنگنای جزئیات: کنترل راوی آنچنان کاهش می‌یابد که موضوعات و حوزه‌های آزاردهنده نیز مطرح می‌شوند
نکات مصاحبه اپیزودیک:
- فرض این است که تجربیات فرد در یک حوزه مشخص در قالب دانشی معناشناختی و اپیزودیک ذخیره و به هنگام لزوم یادآوری می‌شود.
- دانش اپیزودیک به تجربیات نزدیک‌تر است، به موقعیت‌های انضمامی پیوند خورده
- دانش معناشناختی بر مفروضات و روابط مبتنی است، تعمیم‌یافتهٔ دانش اپیزودیک است
- پژوهشگر نه به دنبال یک روایت کلی که به دنبال چند روایت محدود است
- مؤلفه اصلی: پژوهشگر به دفعات از مصاحبه‌شونده می‌خواهد تا وضعیت‌ها را در زنجیره‌ای از موقعیت‌ها روایت کند
مبنای نظری مطالعاتی که از مصاحبه اپیزودیک سود می‌برند چیست؟
برساخت اجتماعی واقعیت
تحت عنوان گروه‌های متمرکز چه روش‌هایی داریم؟
مصاحبه گروهی
بحث گروهی
گروه‌های متمرکز
روایت‌های گروهی
نکات مصاحبه گروهی:
- مرتون و همکاران
- ویژگی خوب: امکان کنترل کیفیت گردآوری داده‌ها
- هزینه کم (در نتیجه مناسب برای تحقیقات اکتشافی)، سرشار از اطلاعات، تشویق شرکت‌کنندگان به پاسخ‌گویی، کمک به یادآوری رویدادها، کمک به دریافت پاسخی ورای پاسخ یک نفر
- هدف پژوهشگر: نتایج به تجربه زیسته و موضوعات روزمره نزدیک باشد
- شبیه یک آزمایشگاه اجتماعی
- کیفیت داده‌ها بالا
- مناسب بررسی تابو
نام دیگر گروه‌های متمرکز
گروه‌های کانونی
روش کیفی غالب در پژوهش‌های بازاریابی
مشخصه گروه متمرکز
استفاده صحیح از تعامل گروهی برای تولید داده
رویکردی تعامل‌گرا دارد
روایت گروهی:
- اعضای گروه به طور مشترکی روایتی ارائه می‌کنند و از این طریق قلمرو واقعیت زندگی روزمره‌شان را بازسازی می‌کنند.
- پیش‌زمینهٔ نظری این روش: برساخت گروهی واقعیت
مشاهده بدون مشارکت:
- مشاهده‌گر معانی‌ای را که تصور می‌کند هدایتگر کنش‌های عاملان است خود برمی‌سازد
- پیش‌زمینه نظری: تحلیل تولید واقعیت اجتماعی از منظری بیرونی
نام‌های دیگر مشاهده مشارکتی:
پژوهش میدانی
قوم‌نگاری
نکات مشاهده مشارکتی:
- روش کلاسیک «انسان‌شناختی»
- ناب‌ترین شکل روش کیفی
- روش کنش متقابل نمادین
مراحل سه‌گانه مشاهده مشارکتی:
مشاهده توصیفی(شرح کلی میدان و آشنایی با میدان)، مشاهده متمرکز(نگاه به فرآیندها و مشکلات با تمرکز بر مشکلات تحقیق)، مشاهده گزینشی(یافتن شواهد و مثال‌های بیشتر)
تحلیل اسنادی روش چه مطالعه‌ای:
روش‌شناسی مردم‌نگارانه
فنون تقلیل و تحلیل داده در کار کیفی:
کدگذاری نظری(نظریه داده‌نگر)، استقرای تحلیلی، کدگذاری موضوعی، تحلیل عام، تحلیل محتوای کیفی، تحلیل گفتگو، تحلیل گفتمان، تحلیل ژانر، تحلیل روایت، هرمنوتیک عینی
استقرای تحلیلی
فرایندی برای تعمیم البته بر مبنای تعداد موارد انگشت‌شمار
مراحل فرایند کدگذاری:
کدگذاری باز
کدگذاری محوری
کدگذاری گزینشی
مقوله:
- نتیجه گروه‌بندی کردن مفاهیم
- سنگ بنای نظریه‌سازی
- مقوله مفهومی است که از دیگر مفاهیم انتزاعی‌تر است
تفاوت میان روش‌های تحلیل کیفی:
از نظر «حفظ یکپارچگی پدیده در حال مطالعه» دو موضع وجود دارد:
موضع پایین: پژوهشگر به زبان و مفاهیم کنشگر اجتماعی وفادار می‌ماند (استراتژی پژوهش استفهامی در ناب‌ترین شکل خود)
موضع بالا: مفاهیم، مقوله‌های خود را بر تعابیر عامیانه تحمیل می‌کنند مانند نظریه داده‌نگر- از این رو نظریه داده‌نگر به طور کامل و دقیق یک استراتژی پژوهش استفهامی نیست.
دل‌مشغولی پژوهشگران کمی:
سنجش مفاهیم تعیین علیت تعمیم‌دهی تکرارپذیری تمرکز بر افراد => مهم: از نظر بلیکی تمرکز بر افراد ویژگی جنبش کمی است به این معنی که این روش‌ها هرگز به دنیای اجتماعی سکونت‌گاه پاسخ‌گویان نزدیک نمی‌شوند.
دل‌مشغولی پژوهشگران کیفی:
استفاده از دیدگاه کنشگران اجتماعی توصیف فربه تمرکز بر فرایندهای اجتماعی پذیرش رهیافت انعطاف‌پذیر پروراندن مفاهیم و نظریه
عناوین گوناگون ترکیب روش‌ها:
عملیاتی‌سازی چندگانه عملیات مرکب استراتژی‌های مختلط اتصال داده‌ها ترکیب پژوهش کمی و کیفی
تحلیل گفت‌وگو:
به ساختار گفتگو می‌پردازد
تحلیل گفتمان:
به محتوای موضوع می‌پردازد.
«چگونگی» در گفتمان بررسی می‌شود.
از نظر شوتس قابلیت مطالعه علمی ندارند:
جهان Umwelt ذخیره دانش روابط مایی معانی ذهنی انگیزه تاآنکه
از نظر شوتس قابلیت مطالعه علمی دارند:
جهان Mitwelt
روابط آنهایی
معانی عینی
انگیزه برای آنکه
برگر و لاکمن؛
۴ عنصر عینی سازنده جامعه یا ۴ مفهوم فرایند شکل‌گیری واقعیت کلان اجتماعی:
نهادمندی: الگومند کردن کنش‌های عادتی که خود محصول برون‌سازی ادراک است (برون‌سازی ادراک: عملی کردن و تحقق آنچه در ذهن افراد است).
نقش: انتظاری که از نمونه‌های اجتماعی می‌رود، اینجا نقش عینی نیست، نقش‌ها میانجی فرهنگ و آگاهی هستند.
چیزوارگی: ادراک فراورده‌های انسانی به عنوان چیزی بیرونی
مشروع‌سازی: رفتار عادتی و نهادمندشده را توجیح می‌کنیم و درست می‌دانیم
اعتباربخشی اعضا:
فرایند وارسی تعبیرهای علمی با تعبیرهای کنشگران اجتماعی
شریک متفکر موضع کیست؟
نظریه انتقادی
رابطه پژوهشگر با موضوع، رابطه ذهن با هم‌قطار است.
پژوهشگر درگیر رهایی مردم از هر نوع ستمی است که تجربه می‌کنند.
توهم‌عینی‌گرایی:
هابرماس به پیروی از هوسرل مطرح کرد،
رد این ایده است که دنیا به مثابه جهانی از وقایع مستقل از مشاهده‌گر دانسته می‌شود که توصیف این وقایع وظیفه مشاهده‌گر است.
فرایند گفتگویی: واقعیت به صورت اجتماعی ساخته شده و فرایند فهم این واقعیت گفتگویی است.
جانبداری آگاهانه موضع کیست؟
پژوهش‌های فمینیستی
تسهیل‌کننده گفتگو موضع کیست؟
دیدگاه پست‌مدرن
تلفیق میانجی زبان‌ها(تلفیق زبان عامیانه و فنی) و شریک متفکر و جانبداری آگاهانه
نظارت تأملی
گیدنز
- کنشگران اجتماعی به چنین نظارتی نیاز دارند تا استمرار فعالیت‌های اجتماعی خود را حفظ کنند
- نظارت فعال بر روند جاری زندگی روزمره
- پس این شامل پژوهشگران اجتماعی نیز می‌شود
تأمل‌گری فعال
میسون
-نظارت انتقادی بر خویشتن از سوی پژوهشگر
-میسون: پژوهشگران سه گزینه متمایز برای قرائت داده‌هایشان در اختیار دارند: قرائت واژگانی، قرائت تفسیری، قرائت تأملی (پژوهشگر را بخشی از داده‌هایی می‌کند که خود تولید کرده است)
