درس ۳ Flashcards
و لقد کرمنا بنی ءادم و حملناهم فی البر و البحر و رزقناهم من الطیبات و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا
به راستی ما فرزندان آدم را کرامت بخشيدیم و آن ها را خشکی و دریا بر نشاندیم ، و از چيزهای پاکیزه به ایشان روزی دادیم و بر سیاری از آفریدگان خویش برتری کاملشان بخشیدیم
در میان کاروان هستی که « به سوی خدا در حرکت است »، انسان دارد
سرنوشت ویژه ای
…پیام آیه ؛ و لقد کرمنا بنی ءادم
۱ ، لقد کرمنا بنی ءادم ،،، و رزقناهم من الطیبات ؛ خداند به انسان « کرامت و بزرگی» بخشیده و همه چیز را برای او آفریده و توانایی بهره مندی از آن ها را در وجود او قرار داده است ، این امر بیانگر « جایگاه انسان در نظام خلقت و تفاوت او با سایر موجودات است » هر قدر انسان خد را بشناسد، جایگاه خود را بهتر خواهد شناخت ، آدمی هنگامی کرامتی را که خداوند برای او قرار داده است، حفظ می کند که خود را بدرستی بشناسد ، به همین جهت تکریم انسان بر بسیاری از مخلوقات درگرو« خویشتن شناسی » است ۲ ، و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا ؛ خداوند انسان را بسیاری از مخلوقات « برتری » داده است ، فضیلت بر بسیاری از مخلوقات، به معنای این نیست که بر برخی فضیلت ندارد ، بلکه این شیوه ی بیان به این دلیل است که کرامت فکری باید به فعلت برسد ، هر چه این کرامت در اسان فعلت یابد، درجه ی او بالاتر می رود ، فعلیت دادن به این کرامت توسط خود انسان، به معنای « حفظ اختیاری منزلت انسان »است ۳ ، نکات ترکیبی ؛ ۱ - « درس ۴ - دوم » کرامت و برتری انسان بر سایر مخلوقات، نتیجه ی برخورداری او از روح و بعد غیرمادی است که او را از سایر موجودات متمایز می کند ۲،«درس ۱۳-سوم » با توجه به این آیه، خداوند به انسان کرامت داده و یکی از راه های اصلی حفظ کرامت ، « کسب عزت نفس » است ۳، « درس ۱۴ - سوم » کرامت انسانی و برتری او بر سایر مخلوقات ، اختصاص به زن یا مرد به تنهایی ندارد و این امر بیانگر « یکسانی مقام منزلت انسانی زن و مرد » است
فاقم وجهک للدین حنیفا فطرة الله التی فطر الناس علیها
پس روی خود را حق گرایانه به سوی دین الهی نگه دار ، همان سرشت خدایی که همهی مردم را بر آن سرشته است
…پیام آیه ؛ فاقم وجهک للدین حنیفا
۱ ، فاقم وجهک للدین حنیفا ؛ خداوند انسان را امر می کند به توجه به دینی که از هرگونه شرک خالی است ؛ امر به روی آوردن به سوی دین حق گرا و معتدل ، خداوند دین را فرستاده تا انسان ها با عمل به آن، استعدادهای فطری خود را شکوفا کنند و به کمال برسانند ، سعادت و رستگاری انسان ، در گرو شکوفایی همین استعداد است ۲ ، فطرت الله التی فطر الناس علیها ؛ علت این خواست خداوند این است که او « دین خود را بر پایه ی فطرت الهی انسان تنظیم کرده است » ؛ یعنی دین که برنامه ی زندگی است، برنامه ای است « منطبق با ویژگی های خلقتی و نوع خاص آفرینش {فطرت} انسان ، منظور از « فطرة الله »همان « سرشت خدا آشنا و خداگرا است » بنابراین انسان به طور فطری دین گرا و طرفدار حق است و فطرت انسان ، بر خداجویی، خداشناسی و خداپرستی طراحی شده است ، حرکت در مسیر دین { تشریع }، حرکت در مسیر فطرت { تکوین } است ۳ ، نکات ترکیبی ؛ « درس ۲-سوم » از آن جا که انسان ها در ویژگی های فطری و آفرینش یکسان اند ، خداوند یک دین برای آن ها فرستاده به همین جهت در آیه ی « قل بل ملة ابراهیم حنیفا » نیز از اصطلاح « حنیفا ؛ حق گرا » استفاده کرده و می خواهد که همه به آیین حق گرای ابراهیم { ع}رکه همان دین اسلام است روی آورند ۳، « درس ۳- پیش » عبارت « فاقم وجهک » همانند عبارت « و من یسلم وجهه الی الله » به مفهوم تسلیم خدا شدن و بانگر توحید عبادی در بعد فردی است
و نفس و ما سواها فالهمهم فجورها و تقواها
سوگند به نف و آن که سامانش بخشید ، آن گاه بدکاری و تقوایش را به او الهام کرد
پیام آيە ؛ و نفس وما سواها فالهمهم فجورها و تقواها
Jhvjyvjyvyi
انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا
ما راه را به او نشان دادیم ، یا سپاس گزار خواهد بود یا ناسپاس
پیام آیه ، انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا
۱ ، انا هدیناه السبیل ؛ خداوند در این آیه می فرماید که ما راه رستگاری و سعادت را به انسان نشان می دهیم { هم با قوه ی عقل در درون او و هم با فرستادن پیامبران در بیرون } ۲ ، اما شاکرا و اما کفورا ؛ این خود انسان است که می تواند شاکر باشد ؛ یعنی این راه را بپذیرد و به خوشبختی برسد و می تاوند ناسپاس باشد ؛ یعنی کفران نعمت کند و از راه حق سرپیچی نماید و به شفاقت برسد ۳ ، نکته ی ترکیبی ؛ « درس ۵ -پیش» این آیه بیانگر اختیار انسان است که در طول اراده ی خدا می باشد ، انسان همواره در مقابل دو راه قرار گرفته است که یکی از این دو راه را با اختیار خود انتخاب کند
و الذیت جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان الله لمع المحسنین
و کسانی که [ راه ] ما تلاش و مجاهده کنند ، قطعا به راه های خود هدایتشان می کنیم و بی تردید خداوند همراه نیکوکاران است
پیام آیه ؛ و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم ،،،
۱ ، و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا ؛ علاوه بر هدایت الهی به صورت ارسال پیامبران و انزال کتب آسمانی و ائمه ی معصومین که برای همه ی انسان ها است ، هر کس در مسیر حق قرار بگیرد و « در راه خدا تلاش کند و جهاد نماید » و برای رضایت او استقامت و پایداری کند { علت }، از امدادهای غیبی و هدایت خاص او برخوردار می شود {معلول }، در جاهایی که خود انسان پیش بینی نمی کند به موفقیت های بزرگ می رسد و درهای به روی او باز می شود ۲ ، نکته ی ترکیبی ؛ « درس ۱۰ -دوم » توکل جایگزین فکر کردن ، مشورت کردن و سنجیده تصمیم گرفتن نمی شود ، توکل، پشتوانه ی تصمیم ها و اعتماد به وعده های خدای متعال است ، تلاش و مجاهده در راه خدا به جهاد در مقابل دشمنان خلاصه نمیشود، بلکه شامل همه ی اقداماتی است که برای خدا صورت می گیرد ۳ ، نکات ترکیی ؛ « درس ۴-پیش » این آیه بیانگر « انجام عمل صالح » از راه های تقویت اخلاص و بندگی است ، ۲، « درس ۶-پیش »این آیه بیانگر سنت « توفیق الهی » است ، یکی از جلوه های توفیق خداوند، نصرت و هدایت الهی به دنبال تلاش و مجاهدت است ، خداوند انسان تلاش گر و مجاهد را حمایت می کند، دست او را می گیرد و با پشتیبانی خود به پیش می برد، بنابراین کسی که در راه خدا جهاد کند ، خداوند او راهدایت می کند و به مقصد می رسد
