درس هفدهم - پیدایش نهضت روحانیت و اوج گیری بیداری اسلامی

Question 1

بعد از رحلت ایت الله بروجردی مرجع بزرگ شیعیان در فروردین 1340 شاه چه اقداماتی انجام داد؟

Answer 1

1. تصور کرد که زمینه برای جانشینی مرجع تقلید وجود ندارد در نتیجه فرصت را برای اجرای اصلاحات مورد نظر امریکا مناسب دید
2. در تیر 1341 علی امینی را به بهانه اختلاف بر سر بودجه نظامی بر کنار و اسدلله علم را به نخست وزیری منصوب کرد
3. تصمیم گرفت قانون انتخابات انجمن های ایالتی و ولایتی را در غیاب مجلس شورای ملی تغییر دهد

Question 2

قانون انجمن های ایالتی و ولایتی چه بود و در زمان نخست وزیری اسدالله علم چه تغییری کرد؟

Answer 2

در اولین دوره مجلس شورای ملی به منظور تشکیل شوراهای استان و شهرستان به تصویب رسیده بود
در مهر 1341 توسط هیئت دولت شرط مسلمان بودن و سوگند به قران مجید از شرایط انتخاب شوندگان حذف شد

Question 3

نهضت دوماهه روحانیون را توضیح دهید

Answer 3

تعریف: حرکت هماهنگ علما که اولین پیروزی سیاسی ملت ایران به رهبری امام خمینی بعد از کودتای 28 مرداد بود
توضیح: بعد از تصویبنامه انجمن های ایالتی و ولایتی اعتراض علما و مردم مسلمان بر انگیخت. امام خمینی علمای طراز اول قم را به نشست ها و گفتگو های متعدد فرا خواند. او نقشه های استعمار و توطئه های انها را شرح داد و مسئولیت علما در قبال صیانت از اسلام و استقلال کشور را یاداور شد و مقرر شد با ارسال تلگرام هایی به شاه لغو فوری تصویب نامه مذکور درخواست شود
در نهایت دولت مجبور به عقب نشینی شد و اعلام لغو تصویب نامه. در نتیجه شاه در اجرای سیاست اسلام زدایی با شکست مواجه شد

Question 4

ایا امام خمینی این اقدام را کافی دانست؟

Answer 4

خیر. وی به تشریح اهداف پشت پرده رژیم پهلوی پرداخت و ماهیت دخالت امریکا و صهیونیسم را در امور مملکت افشا کرد
در اعلامیه ها و سخنرانی بعدی خود اعلام خطر کرد که اسلام و استقلال مملکت و اقتصاد ایران در معرض توطئه صهیونیست هاست و تا رفع این نیاز ن باید از پا نشست
قصد داشت با استفاده از فرصت به وجود امده مبارزه دامن داری برای سرنگونی رژیم وابسته شاه و قطع سلطه امریکا و اسرائیل و تشکیل حکومت مستقل و مردمی پایه ریزی کند

Question 5

انقلاب سفید را تعریف کنید و برای چه چیزی اجرا شد؟

Answer 5

بعد از لغو تصویب نامه انجمن های ایالتی و ولایتی شاه در اثر فشار امریکا خود به میدان آمد و اعلام کرد قصد دارد اصول شش گانه به اصطلاح انقلاب سفید را به نظرخواهی بگذارد
برای جلوگیری از نفوذ شوروی در ایران

Question 6

امام خمینی چه واکنشی نسبت به انقلاب سفید داشت؟

Answer 6

مراجع قم را به شرکت در یک جلسه اضطراری فراخواند و بعد از تبادل نظر تصمیم گرفته شد برای اطلاع بیشتر درباره همه پرسی و اهداف آن از شاه توضیح بخواهند. در نتیجه آیت الله روح الله کمالوند به نمایندگی از سوی مراجع و علما به دیدار شاه رفت و شاه به جای پاسخ به سوالات مراجع و علما زبان به تهدید گشود.

Question 7

چه افرادی اعلامیه هایی در رابطه با غیرقانونی بودن رفراندوم منتشر کردند؟ نتیجه ی این اعلامیه ها چه بود؟

Answer 7

امام خمینی - آیت الله گلپایگانی - آیت الله مرعشی نجفی - آیت الله خوانساری
1. مردم تهران و قم و… به خیابانها ریختند
2. دانشجویان دانشگاه تهران با صدور اعلامیه ای اقدامات ضد اسلامی و غیرقانونی رژیم را محکوم کردند
3. بازار تهران تعطیل شد
4. مردم جنوب شهر تظاهرات اعتراض امیز به پا کردند

Question 8

اقدامات نظام برای کنترل اوضاع بعد از انتشار اعلامیه های علما؟

Answer 8

1. تهران را به اشغال نظامی دراوردند
2. سرکوب مردم
3. هجوم به دانشگاه تهران
4. دستگیر و زندانی کردن تعدادی روحانیون

Question 9

محمدرضا شاه بعد از اعتراضات مردم چه اقداماتی انجام داد؟

Answer 9

چهار بهمن 1341 به قم رفت تا با سخنرانی در شهر ثابت کند علما در مخالفت با اصول شش گانه یکپارچه نیستند
اما علمای قم به رهبری خمینی استقبال از شاه و حضور در مراسم را تحریم کردند و شهر قم یکپارچه تعطیل شد
شاه طی نطقی با عصبانیت تمام به روحانیت و اسلام اهانت کرد
سپس با اعمال فشار و خشونت همه پرسی فرمایشی خود در 6 بهمن 1341 برپا کرد و رئیس جمهور امریکا و ملکه انگلیس هم این رفراندوم را به وی تبریک گفتند

Question 10

بعد از برگزاری رفراندوم دولت علم و امام خمینی چه کردند؟

Answer 10

تصویب نامه لغو شده انجمن های ایالتی و ولایتی را به صورت ماده اصلاحی قانون انتخابات به اجرا گذاشت
امام خمینی اعتراض کرد و ان را از نظر قانون اساسی و شرع بی اعتبار دانست