خسارات دادرسی

Question 1

دو نوع کلی خسارات قابل مطالبه در دادرسی

Answer 1

مطالبه خسارت توسط خواهان از خوانده

مطالبه خسارت توسط خوانده از خواهان

Question 2

اقسام خسارات قابل مطالبه توسط خواهان از خوانده

Answer 2

خسارت عدم انجام تعهد یا خسارت تأخیر انجام تعهد
خسارات دادرسی
اجرت المثل مال خواهان که خوانده آن را تسلیم نکرده یا با تأخیر تسلیم کرده است

Question 3

خسارت عدم انجام تعهد یا خسارت تأخیر انجام تعهد

این دو خسارت چه تفاوتی دارند و هر کدام چه زمانی قابل مطالبه اند

Answer 3

خسارت عدم انجام تعهد، ویژه حالتی است که تعهد در موعد مقرر انجام نشده و در حال حاضر هم، قابل اجرا نباشد
خسارت تأخیر در انجام تعهد، ویژه حالتی است که تعهد در موعد مقرر انجام نشده؛ اما همچنان
قابل اجرا است

Question 4

رابطه تعهد و زمان تعهد در فرض خسارت عدم انجام …. و در فرض خسارت تاخیر انجام …. است

Answer 4

وحدت مطلوب

تعدد مطلوب

Question 5

خسارات دادرسی منظور چه خساراتی است

مثال بزنید

Answer 5

مربوط به دادرسی باشد
برای اثبات دعوی لازم باشد
مانند هزینه دادرسی
حق الوکاله وکیل
حق الزحمه کارشناس
...هزینه های ایاب و ذهاب مانند ایاب و ذهاب شهود و...

Question 6

طریقه مطالبه خسارت توسط خواهان از خوانده

سه حالت

Answer 6

همراه با دادخواست دعوای اصلی
جریان رسیدگی به دعوی
به موجب دادخواست جداگانه

Question 7

مطالبه خسارات خواهان از خوانده همراه با دادخواست دعوای اصلی

نحوه طرح در دادخواست به چه ترتیب است

Answer 7

بدین نحو که در ردیف مربوط به خواسته یا در قسمت شرح دادخواست یا آنکه در هر دو قسمت دادخواست، خسارات را مطالبه کند

Question 8

آیا ضروری است که خسارات در ردیف خواسته درج شود

دو دلیل

Answer 8

در شمار متفرعات دعوی است
می توان در جریان دادرسی نیز آن را مطالبه کرد
پس صرف درج در قسمت شرح دادخواست نیز کافی است

Question 9

هزینه دادرسی دریافت خسارات فوق

Answer 9

نیازمند تأدیه هزینه دادرسی نیست

Question 10

مطالبه خسارات خواهان از خوانده در جریان رسیدگی به دعوی
کتبی یا شفاهی
مهلت مطالبه

Answer 10

کتبی یا شفاهی باشد و نیاز به تشریفات خاصی ندارد

مطالبه خسارات، افزایش خواسته تلقی نمی شود پس محدود به جلسه اول دادرسی نیست و می تواند تا قبل از ختم دادرسی صورت پذیرد

Question 11

مطالبه خسارات خواهان از خوانده به موجب دادخواست جداگانه

توضیح

Answer 11

خواهان پس از پیروزی در اصل دعوی و قطعيت رأي صادره، جهت مطالبه خسارات خود علیه خوانده ای که شکست خورده، دادخواست دهد

Question 12

مطالبه خسارات خواهان از خوانده به موجب دادخواست جداگانه
کتبی یا شفاهی
هزینه دادرسی

Answer 12

باید تشریفات دعوی مانند دادخواست، رعایت شده و هزینه دادرسی نیز تأدیه شود

Question 13

چرا مطالبه خسارات خواهان از خوانده به موجب دادخواست جداگانه هزینه دادرسی دارد

Answer 13

مطالبه خسارات در صورتی از پرداخت هزینه دادرسی معاف است که مطالبه خسارت به تبع دعوای اصلی صورت گرفته باشد؛ یعنی در دادخواست راجع به اصل دعوی یا در جریان رسیدگی به آن، درخواست خسارت به عمل آمده باشد؛ اما اگر موضوع دعوایی، صرفا مطالبه خسارت باشد، یعنی دریافت خسارت، اصل خواسته دعوی را تشکیل میدهد نه متفرعات دعوی را، نیازمند پرداخت هزینه دادرسی است

Question 14

شرط مطالبه خسارت توسط خواهان از خوانده چیست

Answer 14

خسارت از تقصیر خوانده حاصل شده باشد

Question 15

برای این موضوع که شرط مطالبه خسارت خواهان از خوانده این است که خسارت از تقصیر خوانده حاصل شده باشد مثال بزنید

Answer 15

اگر سال تولد شخصی به دلیل عدم اعلام حقیقت توسط پدر و مادرش، به صورت ناصحیح و غیرواقعی ثبت شده باشد و شخص مزبور عليه اداره ثبت احوال، دادخواست اصلاح سال تولد تقدیم کند، از آنجا که تقصیری متوجه خوانده (اداره ثبت احوال) نیست، حتی در صورت صدور حکم بر اصلاح شناسنامه و تغییر سن، نمی توان از او مطالبه خسارت کرد

Question 16

شخصی به نحو متقلبانه نسبت به ملکی که متعلق به او نبوده، سند دریافت می کند و آن سند را به نام شخص دیگری منتقل می کند که از غير قانونی بودن فرآیند صدور سند مطلع نبوده است. مالک واقعی ملک، دادخواست ابطال سند را علیه شخصی که سند در حال حاضر به نام اوست (منتقل اليه) طرح می کند و خسارات دادرسی را نیز مطالبه می کند.
ایا دادگاه در حكم ابطال سند، نسبت به تحمیل خسارات بر خوانده نیز حکم میدهد

Answer 16

خیر، زیرا منتقل اليه (خوانده دعوای ابطال سند) از ساختگی بودن سند که به نام او شده، مطلع نبوده و در نتیجه، او مقصر نیست و نمی توان از او خسارت دادرسی مطالبه کرد. این خسارت از باب تسبیب بر عهده شخصی است که سند را با سوءنیت و به نحو متقلبانه تحصیل کرده است

Question 17

خسارات قابل مطالبه توسط خوانده از خواهان

Answer 17

فقط خسارات دادرسی است

Question 18

خسارات قابل مطالبه توسط خوانده از خواهان

مثال

Answer 18

مانند هزینه دادرسی واخواهی یا تجدیدنظر، حق الوکاله، حق الزحمه کارشناس

Question 19

خسارات انجام یا عدم تعهد که از خواهان توسط خوانده مطالبه میشود

Answer 19

بی معنی است؛ زیرا خوانده ادعایی علیه خواهان ندارد که بتواند بابت آن خسارتی مطالبه کند

Question 20

طریقه مطالبه خسارت توسط خوانده از خواهان

Answer 20

مطالبه ضمن دادخواست
مطالبه ضمن رسیدگی
به موجب دادخواست جداگانه
درست مثل خواهان

Question 21

مورد اول
مطالبه ضمن دادخواست
منظور چیست
مثال بزنید

Answer 21

ضمن دادخواست واخواهی یا تجدیدنظر، خسارت دادرسی را مطالبه کند

Question 22

مطالبه ضمن رسیدگی

منظور چیست

Answer 22

در جریان رسیدگی به دعوی، مطالبه خسارات کند تا در صورت شکست خواهان در دعوی، قاضی نسبت به خسارات نیز به صورت توأم با اصل دعوی، اقدام به صدور حکم کند

Question 23

کدام روش از سه روش مطالبه خسارت خوانده از خواهان کاریرد بیش تری دارد

Answer 23

البته دو طریقۂ اول در خصوص مطالبه خسارات توسط خوانده از خواهان در رویه قضائی متروک است و روش ضمن دادخواست جداگانه کاربرد دارد

Question 24

شرط مطالبه خسارت توسط خوانده از خواهان

Answer 24

خواهان عمدأ و با علم به غیرمحق بودن خود، اقدام به طرح دعوی کند

Question 25

خوانده دعوی در جریان رسیدگی دادگاه، صدور حکم نسبت به خسارات ناشی از حق الوکاله را در خواست کرده تا در صورت شکست خواهان، دادگاه در رأی صادره، حکم به جبران خسارات خوانده صادر کند. تکلیف دادگاه چیست

Answer 25

رسیدگی می شود و در صورت شکست خواهان در دعوای اصلی، دادگاه ضمن رأی صادره، او را به پرداخت خسارت دادرسی خوانده حق الوکاله، هزینه کارشناسی و…) محکوم می کند

Question 26

در مورد درخواست خسارات توسط خوانده

تشریفات و هزینه را بررسی کنید

Answer 26

این درخواست، چه به صورت کتبی باشد یا شفاهی، پذیرفته است و بدون آن که نیاز به تشریفات و هزینه دادرسی داشته باشد، رسیدگی می شود

Question 27

در صورت صلح و سازش طرفین دعوی، تکلیف خسارات چیست؟

Answer 27

در این صورت، قاضی هیچ تکلیفی در خصوص خسارت ندارد و هیچ گونه رأیی نسبت به خسارات صادر نمی کند. در این حالت خسارات نیز تابع تراضی و توافق طرفین است

Question 28

خسارات ناشی از عدم النفع

بیان مقنن

Answer 28

بنا بر تبصره ۲ ماده ۵۱۵ ق.آ.د.م خسارت عدم النفع قابل مطالبه نیست

Question 29

خسارت عدم النفع قابل

امکان مطالبه در فروض مختلف

Answer 29

باید بین منافع محتمل الحصول و منافع مسلم الحصول قائل به تفصیل شد

Question 30

منظور قانونگذار از خسارات ناشی از عدم النفع

Answer 30

منظور قانون گذار در قانون آیین دادرسی مدنی از عدم النفع، منافع محتمل الحصول است

Question 31

منظور از منافع محتمل الحصول

با مثال

Answer 31

منافع محتمل الحصول، منافعی است که طبق جریان عادی امور حاصل نمی شود؛ مانند این که شخصی که صد میلیون تومان پول طلبکار بوده، بیان دارد که اگر بدهکار این صد میلیون را در زمان مقرر به وی پرداخت می کرد، با آن طلا خریداری می کرد و با توجه به اینکه قیمت طلا در این مدت دو برابر شده، پس وی صد میلیون تومان سود را از دست داده و ضرر کرده است

Question 32

امکان مطالبه منافع محتمل الحصول در همین مثال

Answer 32

این سود، یک سود محتمل الحصول است؛ چراکه معلوم نیست که طلبکار لزومأ طلا میخریده؛ بنابراین، قابل مطالبه نیست

Question 33

منظور از منافع ممکن الحصول

Answer 33

منافع مسلم الحصول

Question 34

منظور از منافع مسلم الحصول

با مثال

Answer 34

منافع مسلم الحصول منافعی است که طبق جریان عادی امور حاصل میشود
اگر شخصی دیگری را از دسترسی به باغش محروم کند و موجب شود که مالک باغ از منافع باغ در طول مدت آن محروم شود، منافع باغ، منافع ممکن الحصول (مسلم الحصول) است

Question 35

امکان مطالبه منافع مسلم الحصول

Answer 35

خسارات ناشی از منافع مسلم الحصول (ممكن الحصول) قابل مطالبه است

Question 36

خسارت تأخیر تأدیه

تعریف

Answer 36

خسارت تأخیر در پرداخت پول

Question 37

چهار شرط مطالبه خسارت تاخیر تادیه

Answer 37

موضوع تعهد، پرداخت پول رایج باشد
طلبکار، طلب خود را از مدیون طلب کرده باشد
مدیون دارای تمکن مالی باشد و با وجود این، از پرداخت امتناع کند
شاخص قیمت سالیانه، تغییر فاحش کرده؛ یعنی تورم قابل توجه باشد

Question 38

شرط اول مطالبه خسارت تاخیر تادیه وجه رایج است
منظور پول ایران است یا ارز
با دو دلیل

Answer 38

پول ایران
قانون گذار از عبارت «وجه نقد» استفاده نکرده و از عبارت «وجه رایج استفاده کرده است که فقط پول ایرانی را در بر می گیرد
خسارت تأخیر تأدیه طبق شاخصهای رسمی تورم محاسبه می شود و با توجه به آنکه شاخص های بانک مرکزی درخصوص تورم، ناظر به تورم پول ایرانی و نه ارز خارجی است، این احتمال که از ارز خارجی نیز بتوان طبق شاخصهای تورم، خسارت تأخیر تأدیه دریافت کرد، به کلی مردود است

Question 39

شرط دوم مطالبه طلب

نحوه مطالبه

Answer 39

ممکن است به صورت رسمی (اظهارنامه یا دادخواست) یا غیر رسمی (پیامک، ایمیل، نامه یا به صورت شفاهی) باشد

Question 40

در مطالبه خسارت تاخیر تادیه آیا منشا طلب موثر است

Answer 40

تفاوتی ندارد که این دین ناشی از
اعمال حقوقی، مانند عقود قرض و بیع و اجاره
یاوقایع حقوقی، مانند اتلاف و تسبیب
یاحکم قانونی، مانند نفقه باشد

Question 41

امکان مطالبه خسارت تاخیر تادیه از معسر و ورشکسته

Answer 41

از اشخاص معسرو ورشکسته خسارت تأخیر تأدیه دریافت نمی شود

Question 42

امکان مطالبه خسارت تاخیر تادیه در صورت تعیین وجه التزام

Answer 42

همان وجه التزام باید به عنوان خسارت تأخیر تأدیه پرداخت می شود

Question 43

اگر میزان وجه التزام از شاخص تورم بیش تر باشد

تردید ها در این خصوص

Answer 43

هرچند که بیش از نرخ تورم باشد همان وجه التزام باید به عنوان خسارت تأخیر تأدیه پرداخت می شود
برخی این امر را ربوی میدانند

Question 44

اگر میزان وجه التزام از شاخص تورم بیش تر باشد با مثال نشان دهید آیا ربوی است

Answer 44

شخصی مبلغ صد میلیون تومان به دیگری قرض دهد تا پس از دو ماه مبلغ صد و ده میلیون تومان از او باز پس گیرد، این ربا
است؛ چرا که چیزی به قرض افزوده شده است؛ اما اگر شخصی مبلغ صد میلیون تومان به شخصی قرض دهد تا پس از دو ماه همان مبلغ صد میلیون تومان را باز پس گیرد ولی شرط کنند که بعد از فرا رسیدن موعد بازپرداخت پول، به ازای هر روز تأخير، فلان مبلغ به عنوان وجه التزام تأخیر تأدیه (جریمه دیر کرد) باید تأدیه شود، ربا نیست؛ چراکه چیزی بر قرض افزوده نشده است و مبلغ جریمه، بابت دیرکرد در بازپرداخت پول، بعد از تاریخ مقرر برای بازپرداخت است

Question 45

نظر شورای نگهبان در خصوص ربوی بودن خسارت تاخیر تادیه

Answer 45

شورای نگهبان نیز در نظریه شماره ۷۷۴۲ - در پاسخ به دبیر کل بانک مرکزی این ترتیب را در خصوص جریمه دیرکرد بانکها قانونی و مشروع دانسته است. با توجه به اینکه بانکها، در این خصوص ویژگی خاصی ندارند، می توان این ترتیب را به طور کلی صحیح دانست

Question 46

ابتدا و انتهای محاسبه خسارت تاخیر تادیه

Answer 46

بنا بر ماده ۵۲۲ ق.آ.د.م خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ مطالبه تا تاریخ صدور حکم محاسبه و در حکم دادگاه درج می شود

Question 47

نقش سررسید دین در محاسبه مبدا خسارت تاخیر تادیه

Answer 47

مبدأ خسارت تأخیر تأدیه، سر رسید دین نیست؛ بلکه آن تاریخی است که دینی که حال شده، مطالبه شو

Question 48

در چه صورت مطابق ماده 522 عمل نشده و دادخواست مبدا مطالبه خسارت نمیشود

Answer 48

اگر طلبکار قبل از طرح دعوی، طلب خود را به نحو دیگری، مانند اظهارنامه و ایمیل و… مطالبه کرده باشد، از همان تاریخ، خسارت تأخیر تأدیه محاسبه می شود

Question 49

در خصوص انتهای محاسبه خسارت تاخیر تادیه

حکم قانون چه فرقی با رویه محاکم دارد

Answer 49

محاکم میزان خسارت تأخیر تأدیه را در رأى خود درج نمی کنند؛ بلکه محاسبه میزان آن را تا زمان اجرای حکم، به مرحله اجرا واگذار می کنند گرچه طبق نص قانون، قاضی باید خسارت تأخیر تأدیه را تا زمان صدور حکم محاسبه و در رأى خود درج کند

Question 50

چرا واگذاری محاسبه به مرحله اجرا رویه ای مستحصن است

Answer 50

چراکه ممکن است این حکم، سالها بعد از صدور آن، اجرا شود و داین طبیعتا نسبت به این مدت نیز مستحق دریافت خسارت تأخیر تأدیه است

Question 51

خسارات دادرسی شامل کدام دسته از مخارج است

با مثال

Answer 51

کلیه مخارجی که برای اثبات دعوی یا دفاع ضرورت داشته باشد

هزینه تكثير اوراق، هزینه ایاب و ذهاب شهود، هزینه حق المشاوره

Question 52

امکان مطالبه هزینه واخواست عدم تادیه اسناد تجاری در خسارات دادرسی

Answer 52

هزینه واخواست عدم تأدیه نیز در شمار خسارات دادرسی قابل مطالبه است

Question 53

آیا هزینه استناد به هر ادله ای قابل مطالبه است

Answer 53

اگر یکی از طرفین به ادله ای استناد کند که تأثیری در اثبات نداشته باشد، نمی تواند هزینه آن را از طرف دیگر مطالبه کند

Question 54

نحوه تعیین میزان خسارات دادرسی

Answer 54

همان مبلغی است که در قوانین و مقررات تعیین شده

اگر نشده بود دادگاه تعیین می کند

Question 55

اگر شخصی در دادرسی دارای دو وکیل باشد، حق الوكاله چند وکیل را می تواند به عنوان خسارت دادرسی از طرف دیگر مطالبه کند

Answer 55

و فقط می تواند حق الوکاله یک وکیل را دریافت دارد؛ چراکه هزینه هایی به عنوان خسارت دادرسی قابل مطالبه است که برای اثبات یا دفاع ضرورت داشته باشد. یک وکیل حق هریک از طرفین است و برای دفاع نیز ضروری است. اخذ وکیل دوم، گرچه حق هریک از طرفین است، اما برای دفاع ضروری نیست