جلسه دادرسی

Question 1

شخصی به استناد یک فقره چک، دادخواستی جهت مطالبه مبلغ پنجاه میلیون تومان علیه دیگری می دهد. آیا می تواند تا پایان جلسه اول، به استناد یک فقره چک
دیگر از همان شخص به مبلغ بیست میلیون تومان، افزایش خواسته دهد؟

Answer 1

خیر، از آنجا که با دو چک سروکار داریم، افزایش خواسته با اصل دعوی، دارای وحدت منشا نیست

Question 2

در سؤال فوق، اگر هر دو چک ناشی از یک قرارداد باشد، تکلیف چیست؟ آیا این دو چک دارای وحدت منشأ است یا خیر؟ و آیا افزایش خواسته، به استناد چک دیگر امکان پذیر است یا خیر؟

Answer 2

جواب: اگر دادخواست اولی، صرفا به استناد چک طرح شده باشد، در این صورت، افزایش خواسته، امکان پذیر نیست؛ زیرا دو قسمت خواسته، دارای وحدت منشأ نیست؛ اما اگر دادخواست اولی به استناد چک نباشد، بلکه به استناد قرارداد و برای مطالبه مبلغ قرارداد طرح شده باشد، در این صورت، افزایش خواسته امکان پذیر است؛ زیرا در قسمت خواسته، مستند به منشأ واحدند که همان قرارداد باشد و در
نتیجه، وحدت منشأ برقرار است و افزایش خواسته امکان پذیر می شود

Question 3

شخصی بابت اجور معوقه ملکی، دادخواست داده است. آیا می تواند اجور معوقه ملک دیگر خود را در قالب افزایش خواسته، مطالبه کند؟

Answer 3

جواب: خیر، زیرا این دو خواسته، با یکدیگر مربوط نیست

Question 4

سؤال: شخصی بابت اجور معوقه ملکی، دادخواست داده است. آیا می تواند خسارات وارد به همان ملک را در قالب افزایش خواسته مطالبه کند

Answer 4

خیر، زیرا این دو خواسته، از یک منشأ نیست. منشأ خواسته اول، قرارداد اجاره و منشا خواسته دوم، مسئولیت مدنی است.

Question 5

احكام خاص افزایش خواسته

Answer 5

در صورت افزایش خواسته، خواهان مکلف است، بابت خواسته افزایش یافته نیز، هزینه دادرسی بپردازد.
افزایش خواسته، موجب افزایش میزان حق الوکاله وکیل و در نتیجه، افزایش تمبر مالیاتی وکالتنامه وکیل است.

Question 6

اثری که افزایش خواسته، تغییر خواسته، تغییر درخواست و تغییر نحوه دعوی میتواند در جریان دادرسی داشته باشد

Answer 6

تجدید جلسه

Question 7

در چه صورت منجر به تجدید جلسه نمیشوند (افزایش خواسته، تغییر )خواسته، و تغییر نحوه دعوی

Answer 7

در صورت افزایش خواسته، تغییر خواسته یا تغییر نحوه دعوی، از آنجا که در ادعای خواهان، تغییر و تبدیلی رخ داده، باید مراتب به خوانده ابلاغ شود. اگر فرصت کافی برای ابلاغ به خوانده باشد، جلسه دادرسی در همان موعد مقرر برگزار می شود؛ مانند آنکه خواهان مدتی قبل از برگزاری جلسه اول، اقدام به تغییر خواسته می کند و در نتیجه، فرصت کافی برای ابلاغ به خوانده و رعایت فاصله قانونی (حداقل ۵ روز بین ابلاغ تا جلسه دادرسی) وجود دارد.

Question 8

اگر فرصت کافی برای ابلاغ افزایش خواسته و … نباشد

Answer 8

اما اگر فرصت کافی برای ابلاغ افزایش خواسته، تغییر خواسته یا تغییر نحوه دعوی به خوانده نباشد، جلسه دادرسی تجدید می شود؛ مگر آنکه خوانده حاضر باشد که در همان جلسه اول دادرسی، نسبت به خواسته افزایش یافته، خواسته تغییریافته یا دعوایی که منشأ آن تغییر کرده، پاسخگو باشد که در این صورت، جلسه دادرسی بدین علت تجدید نمی شود. برای مثال، خواهان اندکی قبل از جلسه اول دادرسی یا در جلسه اول دادرسی اقدام به افزایش خواسته می کند. علی رغم اینکه، این افزایش خواسته، به خوانده ابلاغ نشده، اما او آمادگی خود را جهت دفاع در همان جلسه اعلام می کند. در این صورت، نیاز به تجدید جلسه نیست؛ اما اگر خوانده، آمادگی خود را جهت دفاع اعلام نکند، باید جلسه دیگری برای رسیدگی به خواسته ای که افزایش یافته یا دعوایی که تغییر یافته، برگزار شود.

Question 9

کدام موارد ابلاغ میشوند
افزایش خواسته
تغییر نحوه دعوی
تغییر درخواست
کاهش خواسته
تغییر خواسته

Answer 9

جز تغییر درخواست سایر موارد ابلاغ میشوند

Question 10

ابلاغ تغییر درخواست
ضرورت
2 علت

Answer 10

تغییر درخواست به خوانده ابلاغ نمی شود؛ زیرا راجع به امور فرعی و تبعی دعوی است. از طرف دیگر، اصل درخواست اولیه خواهان نسبت به امور فرعی دعوی، مانند تأمین خواسته، على الأصول به خوانده ابلاغ نمی شود؛ بنابراین، وقتی اصل درخواست اولیه خواهان، برای تأمین خواسته به خوانده، ابلاغ نمی شود، تغییر آن نیز نیاز به ابلاغ ندارد.

Question 11

نکته ویژه ابلاغ تغییر خواسته

Answer 11

کاهش خواسته نیز باید به خوانده ابلاغ شود تا بداند که دفاعیات خود را در چه محدوده ای ارائه کند؛ اما کاهش خواسته منجر به تجدید جلسه نیست

Question 12

رسیدگی توامان

شرط اصلی

Answer 12

اگر دعاوی که ارتباط کامل دارند طرح شده باشند، دادگاه به صورت توأمان به آنها رسیدگی می کند.

Question 13

منظور از ارتباط کامل

Answer 13

منظور از ارتباط کامل آن است که نتیجه یک دعوی در دعوای دیگر مؤثر باشد.

Question 14

ضرورت وحدت اصحاب دعوا

Answer 14

. در خصوص این دعاوی مرتبط، وحدت اصحاب دعوی لازم نیست

Question 15

تکلیف دادگاه در مواجهه با دعاوی دارای وحدت منشا

در چه فروضی بررسی میشوند

Answer 15

این دعاوی در یک دادگاه (یک شعبه) باشند

این دعاوی در چند شعبه مطرح باشند

Question 16

اگر این دعاوی در یک دادگاه (یک شعبه) باشند

Answer 16

دادگاه به موجب قرار رسیدگی توامان به آنها به نحو یکجا رسیدگی می کند

Question 17

اگر این دعاوی در چند شعبه مطرح باشند

Answer 17

با تعيين رئیس حوزه قضائی در یک شعبه، تجمیع میشوند.

Question 18

شعبه ای که این دعاوی در آن رسیدگی می شوند

Answer 18

این دعاوى على القاعده باید در شعبه ای تجمیع شوند که دارای سبق رسیدگی است اگرچه قانون در این خصوص ساکت است

Question 19

تکلیف سایر شعب

Answer 19

سایر شعب قرار امتناع از رسیدگی صادر می کنند و پرونده را به شعبه ای که رئیس حوزه قضائی برای
تجميع دعاوی تعیین کرده، ارسال می کنند

Question 20

منظور از توقیف دادرسی

Answer 20

گاه رسیدگی به دعوی، به دلیلی در مدتی محدود متوقف می شود.

Question 21

موارد توقیف دادرسی (8 مورد)

Answer 21

فوت، حجر یا ورشکستگی یکی از طرفین دعوی
زوال سمت نماینده یکی از اصحاب دعوی
صدور قرار اناطه
صدور قرار تأمین دعوای واهی یا تأمین دعوای اتباع بیگانه
ارجاع دعوای مطروحه در دادگستری به داوری
درخواست تصحیح رأی داور بعد از آنکه به رأی او اعتراض شده است
اگر رسیدگی به دعوای طاری در صلاحیت مرجعی، غیر از دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی باشد و دادگاه، نتیجه دعوای طاری را در رسیدگی خود مؤثر بداند
در صورت استعفای وکیل، اگر دادگاه لازم بداند
اگر نسبت به رأیی که در پرونده ای به عنوان دلیل ارائه شده، اعتراض ثالث طاری یا اعاده دادرسی
طاری صورت گیرد
اگر نسبت به پرونده ای که در دیوان عالی تحت رسیدگی است، درخواست اعاده دادرسی یا اعتراض ثالث شود

Question 22

صدور قرار تأمین دعوای واهی یا تأمین دعوای اتباع بیگانه تا چه مدتی دادرسی را توقیف میکند

Answer 22

در مهلتی که خواهان برای سپردن تأمین دارد، رسیدگی به دعوی متوقف می شود

Question 23

ارجاع دعوایی که اصل آن در دادگستری در حال رسیدگی است چطور به توقیف می انجامد

Answer 23

اگر اصل دعوی، در دادگاه مطرح بوده و از این طریق به داوری ارجاع شود، رسیدگی به دعوی، متوقف می شود و در صورت اعتراض به رأی داور و صدور حکم به بطلان آن، رسیدگی به دعوی تا قطعیت حکم بطلان رأی داور متوقف می ماند

Question 24

رسیدگی به دعوای طاری چطور و تا چه مدت منجر به توقیف دادرسی می شود

Answer 24

اگر رسیدگی به دعوای طاری در صلاحیت مرجعی، غیر از دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی باشد و دادگاه، نتیجه دعوای طاری را در رسیدگی خود مؤثر بداند، موقتا رسیدگی خود را تا تعیین نتیجه قطعی دعوای طاری، متوقف می کند

Question 25

استعفای وکیل چطور و تا چه مدت دادرسی را توقیف میکند

Answer 25

در صورت استعفای وکیل، اگر دادگاه لازم بداند، دادرسی تا یک ماه قابل توقیف است.

Question 26

رای یک پرونده دیگر چطور موجب توقیف در رسیدگی میشود

Answer 26

اگر نسبت به رأیی که در پرونده ای به عنوان دلیل ارائه شده، اعتراض ثالث طاری یا اعاده دادرسی
طاری صورت گیرد و این اعتراض، مؤثر در رسیدگی به دعوای اصلی باشد، رسیدگی به آن پرونده تا تعیین نتیجه اعتراض ثالث یا اعاده دادرسی، متوقف می شود.

Question 27

رسیدگی در دیوانعالی چطور متوقف میشود

Answer 27

اگر نسبت به پرونده ای که در دیوان عالی تحت رسیدگی است، درخواست اعاده دادرسی یا اعتراض ثالث شود، دیوان عالی، رسیدگی خود را تعیین نتیجه اعاده دادرسی یا اعتراض ثالث متوقف می کند.

Question 28

قرار توقیف آیا ابلاغ میشود

Answer 28

گرچه توقف دادرسی به موجب اخطاریه، به اطلاع اصحاب دعوی میرسد؛ امامتن قرار توقيف دادرسی، نیاز به ابلاغ ندارد.

Question 29

قرار توقیف آیا دادنامه می شود

Answer 29

با توجه به اینکه این قرار ابلاغ نمی شود، بنابراین، نیاز به پاکنویس شدن ندارد و دادنامه نمیشود.

Question 30

قابلیت اعتراض به قرار توقیف

Answer 30

این قرار قابل اعتراض و تجدیدنظرخواهی نیست.

Question 31

اثر صدور قرار توقیف بر جربان دادرسی

Answer 31

در مدت توقیف دادرسی، جریان مواعد قانونی و قضائی متوقف می شود.

Question 32

2 تفاوت توقف دادرسی و تاخیر دادرسی

Answer 32

توقف، دادرسی به موجب صدور قرار توقیف دادرسی است؛ اما تأخیر دادرسی، یک دستور ساده قضائی است و در قالب قرار صادر نمی شود.
٢. در صورت توقف دادرسی، هیچ گونه اقدام به رسیدگی نسبت به پرونده، در مدت توقیف صورت نمی گیرد؛ اما در تأخیر دادرسی، صرفأ وقت رسیدگی به تعویق می افتد و سایر اقدامات رسیدگی، مانند صدور قرار کارشناسی، صدور قرار معاینه محل و… نسبت به پرونده امکان پذیر است

Question 33

توقیف دادرسی به دلیل تغییر وضعیت منطور چیست

Answer 33

ممکن است در جریان رسیدگی به پرونده، در وضعیت طرفین دعوی، یکی از تغییرات ذیل حادث شود

Question 34

توقف به دلیل تغییر وضعیت در کدام مراحل دادرسی رخ میدهد

Answer 34

این تغییرات (فوت یا..) در تمام دعاوی بدوی، واخواهی، تجدیدنظر، فرجام، اعاده دادرسی یا اعتراض ثالث موجب توقف رسیدگی می شود

Question 35

توقیف دادرسی به دلیل تغییر وضعیت شامل چه تغییراتی است

Answer 35

فوت یکی از اصحاب دعوی در جریان دادرسی
حجر یکی از اصحاب دعوی در جریان دادرسی
ورشکستگی یکی از اصحاب دعوی در جریان دادرسی

Question 36

فوت یکی از اصحاب دعوا در جریان دادرسی : قاعده اصلی تاثیر

Answer 36

اگر یکی از اصحاب دعوی، در جریان دادرسی فوت کند، على الأصول دادرسی تا تعیین وراث متوقف شده و نسبت به آن، قرار توقیف دادرسی صادر می شود.

Question 37

لزوم ابلاغ توقف در فرض فوت یکی از طرفین

Answer 37

توقف دادرسی به موجب اخطاریه به طرف دیگر اطلاع داده میشود

Question 38

توقف در صورت فوت تا چه زمانی ادامه می یابد

Answer 38

تا زمان تعیین ورثه

Question 39

نحوه تعیین وراث برای دادگاه

Answer 39

وراث شخصا خودشان را به دادگاه معرفی کنند یا

آنکه طرف مقابل ایشان را به دادگاه معرفی کند

Question 40

نحوه شکلی معرفی وراث به دادگاه

Answer 40

برای معرفی وراث، باید گواهی حصر وراثت به دادگاه تقدیم شود. البته با توجه به اینکه طرف مقابل على الأصول به گواهی حصر وراثت شخص دیگر دسترسی ندارد، باید شهادت شهود را نیز در این خصوص، پذیرفت.

Question 41

در چه مواردی فوت به توقف دادرسی نمیشود

Answer 41

در دعاوی قائم به شخص، یعنی دعاوی شخصیت محور، فوت شخصی که دعوی، قائم به اوست، موجب صدور قرار سقوط دعوی است، نه توقیف دادرسی

Question 42

منظور از دعاوی قائم به شخص با چند مثال

Answer 42

دعاوى قائم به شخص، دعاوی است که هیچ تأثیری در حقوق وراث ندارد؛ مانند دعاوی طلاق، تمکین، سلب حضانت، اعسار يا الزام به ثبت نکاح موقت.

Question 43

چه ارتباطی میان دعاوی قائم به شخص و دعاوی غیر مالی وجود دارد

Answer 43

نمی توان گفت که همه دعاوی غیرمالی، قائم به شخص است. برخی از دعاوی غیرمالی، مانند دعاوی نسب، اثبات زوجیت و… چون در حقوق وراث مؤثر است، قائم به شخص نیست و به وراثت منتقل می شود؛ چون در صورت اثبات نسب یا اثبات زوجیت، مهریه و توارث، حتی در صورت فوت طرفین، به قوت خود باقی است و به وراث منتقل میشود.

Question 44

بررسی توقیف در صورتی که شخص حقوقی منحل شود

Answer 44

اگر یکی از طرفین دعوی، شخص حقوقی باشد، انحلال شخص حقوقی، موجب توقیف دادرسی نمی شود؛ زیرا تا قبل از ختم تصفیه، شخصیت حقوقی به قوت خود باقی است

Question 45

فوت یکی از خواهانها یا خواندگان در صورت تعدد : بررسی توقیف

Answer 45

در صورت تعدد خواهانها یا تعدد خواندگان، فوت یکی از خواهانها یا خواندگان، دعوی را فقط نسبت به همان خواهان با خوانده متوقف می کند و نسبت به سایرین تأثیر ندارد؛ مگر آنکه دعوی،
قابل تجزیه و تفکیک نباشد.

Question 46

حجر یکی از اصحاب دعوی در جریان دادرسی

اثر در توقیف دادرسی

Answer 46

اگر یکی از اصحاب دعوی در جریان دادرسی محجور شود و حجر او مخل به دادرسی باشد، دادرسی تا نصب قیم، متوقف شده و نسبت به آن، قرار توقیف دادرسی صادر می شود.

Question 47

لزوم ابلاغ توقیف در صورت حجر موثر

Answer 47

توقف دادرسی به موجب اخطاریه به طرف دیگر اطلاع داده میشود

Question 48

چه مدت دادرسی متوقف می ماند

Answer 48

دادرسی تا تعیین قیم، متوقف می ماند؛ چه قیم رأسا خود را به دادگاه معرفی کند یا آنکه طرف
مقابل قیم را به دادگاه معرفی کند.

Question 49

نحوه اطلاع دادگاه از قیم

Answer 49

قیم رأسا خود را به دادگاه معرفی کند یا آنکه طرف

مقابل قیم را به دادگاه معرفی کند.

Question 50

حجر در دعاوی غیر مالی برای سفیه

Answer 50

برای دعوی، همان درجه ای از اهلیت لازم است که برای اصل موضوع دعوی لازم است، اگر دعوی، راجع به یک امر غیرمالی باشد و یکی از طرفین در جریان دادرسی، سفيه شود، دادرسی متوقف نمی شود؛ چرا که سفیه نسبت به امور غیرمالی، حجر محسوب نمی شود.

Question 51

اثر حجر یکی از طرفین دعوا در فرض تعدد

Answer 51

برای دعوی، همان درجه ای از اهلیت لازم است که برای اصل موضوع دعوی لازم است، اگر دعوی، راجع به یک امر غیرمالی باشد و یکی از طرفین در جریان دادرسی، سفيه شود، دادرسی متوقف نمی شود؛ چرا که سفیه نسبت به امور غیرمالی، حجر محسوب نمی شود.

Question 52

ورشکستگی یکی از اصحاب دعوی در جریان دادرسی :اثر در دادرسی

Answer 52

اگر یکی از اصحاب دعوی، ورشکسته شود و دعوی نیز ناظر به امور مالی وی باشد، حسب مورد اداره تصفیه یا مدير تصفيه، قائم مقام وی می شود.

Question 53

تا چه زمانی دادرسی متوقف میماند

Answer 53

اگر مدیر تصفيه شخص مزبور در ضمن حکم ورشکستگی تعیین نشده باشد تا تعیین مدیر تصفیه قرار توقیف دادرسی صادر می شود

Question 54

تا چه حد در رویه عملی این مورد موجب توقف دادرسی می شود

Answer 54

با توجه به آنکه بنا بر ماده ۴۴۰ ق.ت. مدیر تصفیه در حکم ورشکستگی یا نهایتا ظرف ۵ روز تعیین می شود، این فرض چندان مصداق ندارد. در شهرهایی نیز که اداره تصفیه وجود دارد، به صورت خودبه خود اداره تصفیه، قائم مقام تاجر ورشکسته است و بنابراین، نیازی به توقیف دادرسی نیست.