Ο πυρήνας Flashcards
Ποιος είναι ο λόγος που ο πυρήνας περιβάλλεται από πυρηνική μεμβράνη;
Ο πυρήνας περιβάλλεται από τον πυρηνικό φάκελο ή πυρηνική μεμβράνη, που αποτελείται από δύο στειχειώδεις μεμβράνες, μία εσωτερική και μία εξωτερική. Η παρατήρηση του πυρηνικού φακέλου με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο δείχνει ότι κατά διαστήματα παρουσιάζει πόρους, που σχηματίζονται από τη συνένωση της εσωτερικής με την εξωτερική μεμβράνη. Οι πυρινικοί πόροι παίζουν σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία του πυρήνα με το κυτταρόπλασμα, γιατί ελέγχουν τα μακρομόρια που ανταλλάσσονται μεταξύ τους.
Τι περιέχεται στο εσωτερικό του πυρήνα;
Το εσωτερικό του πυρήνα καταλαμβάνεται από το κυτταρόπλασμα. Είναι μία ημίρρευστη ουσία, στην οποία περιέχονται:
1) Το σύνολο σχεδόν του DNA του ευκαριωτικού κυττάρου,
2) Ένας ή περισσότεροι πυρηνίσκοι και
3) Διάφορες χημικές ενώσεις ( νουκλεοτίδια, πρωτεϊνες, ένζυμα κ.α. ).
Τί είναι ο πυρηνίσκος;
Ο πυρηνίσκος είναι μία δομή που διακρίνεται εύκολα στο μικροσκόπιο από το σφαιρικό σχήμα της και την πυκνή υφή της. Αποτελείται κυρίως από RNA και DNA και δεν περιβάλλεται από στοιχειώδη μεμβράνη. Σε αυτόν συντίθεται το rRNA (συστατικό των ριβοσωμάτων).
Ποιός είναι ο ρόλος του πυρήνα;
Ο ρόλος του πυρήνα για τη ζωή των κυττάρων είναι σημαντικός αφού:
1) Φυλάσσει το γενετικό υλικό (DNA). Με βάση τις πληροφορίες που είναι καταγραμμένες σε αυτό καθορίζονται οι ιδιότητες του κυττάρου, και κατ’ επέκταση του οργανισμού, και ελέγχονται όλες οι κυτταρικές δραστηριότητες.
2) Είναι το οργανίδιο στο οποίο διπλασιάζεται το γενετικό υλικό, με τρόπο που εξασφαλίζει τη μεταβίβαση των γενετικών πληροφοριών, αναλλοίωτων, από κύτταρο σε κύτταρο αλλά και από γεννιά σε γεννιά.
3) Είναι το οργανίδιο στο εσωτερικό του οποίου συντίθενται διάφορα είδη RNA από γενετικές πληροφορίες που φέρει το DNA.
Από τι αποτελόυνται τα ριβοσώματα;
Το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο φέρει στην εξωτερική επιφάνεια των μεμβρανών του μικρούς σχηματισμούς, τα ριβοσώματα. Οι σχηματισμοί αυτοί δεν περιβάλλονται από μεμβράνη και αποτελούνται από rRNA και πρωτεϊνες. Στα ριβοσώματα γίνεται η πρωτεϊνοσύνθεση. Στη συνέχεια οι πρωτεϊνες που συντίθενται εισέρχονται στο εσωτερικό των αγωγών. Εκεί ενδέχεται να υποστούν τροποποιήσεις (π.χ. προσθήκη σακχάρων).
Που υπάρχουν τα ριβοσώματα;
Ριβοσώματα υπάρχουν στην επιφάνεια των μεμβρανών του αδρού ενδοπλασματικού δικτύου αλλά και ελεύθερα στο κυτταρόπλασμα, καθώς επίσης και στα μιτοχόνδρια και στους χλωροπλάστες. Τα οργανίδια αυτά έχουν τη δυνατότητα να συνθέτους πρωτεϊνες που τους είναι, απαραίτητες, ανεξάρτητα από το κύτταρο.
Ποια είναι η δομή των χλωροπλαστών;
Οι χλωροπλάστες περιβάλλονται από διπλή στοιχειώδη μεμβράνη. Στο εσωτερικό τους υπάρχει μία ρευστή μάζα, το στρώμα, στο οποίο περιέχονται πεπλατυσμένα κυστίδια, τα θηλακοειδή, που στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο δημιουργώντας σωρούς, τα grana, στα οποία περιέχονται μόρια χλωροφύλλης. Υπάρχουν επίσης μεμονωμένες μεμβρανώδεις δομές, τα ελασμάτια, που συνδέουν τα grana μεταξύ τους.
Γιατί είναι σχετικά αυτοδύναμα οργανίδια οι χλωροπλάστες;
Στο στρώμα του χλωροπλάστη βρίσκεται και DNA, όπως επίσης και ένζυμα και ριβοσώματα, που του επιτρέπουν να διαιρείται και να δίνει θυγατρικά οργανίδια, αλλά και να συνθέτει μερικές από τις πρωτεϊνες του, χωρίς να εξαρτάται ολοκληρωτικά από το γενετικό υλικό του πυρήνα.
Σε ποια ευρύτερη κατηγορία οργανιδίων ανήκουν οι χλωροπλάστες;
Οι χλωροπλάστες ανήκουν σε μία ευρύτερη κατηγορία οργανιδίων των φυτικών κυττάρων, που ονομάζονται πλαστίδια. Στα πλαστίδια ανήκουν και οι άχρωμοι αμυλοπλάστες, που βρίσκονται στα κύτταρα των ριζών των φυτών και αποτελούν αποθήκες αμύλου, καθώς επίσης οι χρωμοπλάστες, που περιέχουν χρωστικές και βρίσκονται στα άνθη, στα φύλλα και στους καρπούς.
Τι είναι τα μιτοχόνδρια;
Τα μιτοχόνδρια υπάρχουν σε όλα τα ευκαρυωτικά κύτταρα (φωτοσυνθετικά και μη), με εξαίρεση τα ώριμα ερυθρά αιμοσφαίρια. Είναι τα οργανίδια στα οποία γίνεται μετατροπή της ενέργειας σε μορφή που να μπορεί να αξιοποιηθεί για τις διάφορες λειτουργίες του κυττάρου. Το σχήμα τους ποικίλλει (επιμηκές, σφαιρικό ή ωοειδές), όπως ποικίλλει και ο αριθμός τους στους διάφορους τύπους κυττάρων. Γενικά, κύτταρα με μεγάλες απαιτήσεις σε χημική ενέργεια, όπως τα μυικά, έχουν πάρα πολλά μιτοχόνδρια, ενώ κύτταρα με μικρότερες ενεργειακές απαιτήσεις έχουν μικρότερο αριθμό μιτοχονδρίων.
Ποια η δομή των μιτοχονδρίων;
Όπως και οι χλωροπλάστες, έτσι και τα μιτοχόνδρια περιβάλλονται από διπλή στοιχειώδη μεμβράνη. Η εξωτερική μεμβράνη είναι λεία, ενώ η εσωτερική παρουσιάζει αναδιπλώσεις προς το εσωτερικό του μιτοχονδρίου. Στις αναδιπλώσεις αυτές εντοπίζονται διάφορα ένζυμα.** Όπως στους χλωροπλάστες, έτσι και στα μιτοχόνδρια ο χώρος μέσα από την εσωτερική μεμβράνη καλύπτεται από μια παχύρρευστη μάζα, τη μήτρα του μιτοχονδρίου. Στη μήτρα του μιτοχονδρίου, όπως και στο στρώμα του χλωροπλάστη, υπάρχουν DNA, ένζυμα και ριβοσώματα. Τα οργανίδια δηλαδή αυτά διαθέτουν τον απαραίτητο εξοπλισμό, που τους εξασφαλίζει μια σχετική γενετική αυτοδυναμία. Χάρη σε αυτό το μηχανισμό μπορούν να παράγουν ορισμένες πρωτεϊνες και να διπλασιάζονται ανεξάρτητα από το διπλασιασμό του κυττάρου.
