Y Senedd a'r system o lywodraethu Flashcards
Cefndir Hari
Mae olynydd brenin fel arfer yn cael addysg ar sut i fod yn frenin ond nid yn achos Hari Tudur gan ei fod o wedi cael yr orsedd drwy drechu Richard III
Roedd Hari heb brofiad na gwybodaeth ar sut i redeg lywodraeth
Roedd Hari angen pres felly oedd o yn oflaus am pwy oedd o am benodi i’w lywodraeth
Y Senedd
Hari yn bryderus am y senedd ganfod Yorkaid yn eu plith
Y brenin sydd yn galw y senedd
Hari mond wedi galw’r senedd 7 gwaith, 5 gwaith yn y degawd cyntaf
Hyn yn adlewyrchu sicrwydd Hari
Y senedd yn rhan allweddol o’r cyfansoddiad
Methu codi trethi heb caniatad y senedd
Deddfau y senedd yn bwysicach na deddfau y cyrff eraill
Y senedd wedi rhannu yn ddwy ran, Yr Argwyddi a’r Cyffredin
Arglwyddi oedd y pwysicach oedd yn cyfarfod yn Wesminster, roedd aelodau o’r ty yn esgobion a’r bonedd, Hen Bres
Roedd y Ty Cyffredin a Mestir tir a masnachwyr, Pres Newydd
Y Cyngor Dysgedig
Corff arbenigol a sefydlwyd yn oes Hari VII
Corff oedd yn cosbi yn llym
Syr Richard Empson a Edmund Dudley oedd y ddau aelod pwysicaf
Y cyngor yn casglu dyledion y brenin e.e trethi oedd heb eu talu, wardiaethau neu lunio bondiau ac ymrwymiadau
Pobl yn casau y cyngor oherwydd eu bod nhw mor llym
Rhai pobl yn credu fod Empson a Dudley yn llwgr ond nid oes tysiolaeth o hun
Y cyngor yn dod i ben pen wnaeth Hari farw
Lot o ffrindiau Hari VIII efo dyledion y Empson a Dudley
Y Cyngor Brenhinnol
Allweddol i reolaeth Hari
Roedd Hari wedi penodi dynion abl a aelodau o deulu York i edrych yn faddeugar ac arddangos ei fod o yn fodlon yn gweithio a phobl a oedd yn anghytuno a fo
Swyddogion pwysicaf y wlad oedd yn cwrdd yn rheolaidd i ddelio a gwaith
Hari oedd yn cael gair olaf
Cyngor y Gogledd
Cael ei ailsefydlu yn 1484
Yn debyg i Cyngor Cymru roedd Cyngor y Gogledd i weinyddu yn ardaloedd y Mers yng Ngogledd Lloegr
Y Cyngor wedi cael ei greu gan Edward IV
Roedd y gogledd heb cael ei reoli yn dynn gan oedd Hari ddim eisiau gwithio’r gogledd gormod oherwydd y bryder o’r Yorkiaid yn gwrthryfela
Y Cyngor yn cael ei arwain gan Arthur
Arglwyddi yn ymddwyn fel brenhinoedd bach yn eu hardaloedd
Roedd Hari yn dibynnu ar Percy Iarll Nothumberland i sicrhau diddordebauy goron yn y gogledd
Penodwyd Percy yn Ddirprwy Raglaw y Gogledd
Llofruddwyd Percy yn 1489 felly mi wnaeth Iarll Surrey cymrud ei le
Penodwyd Arthur yn Warden Mers y gogledd a sefydlu fath o cyngor i weithredu ei ddyletwyddau
Yn ystod blynyddoedd olaf Hari roedd y ddau gyngor yn wan
Nid oedd y cynghorau hyn yn effeithiol
Doedd nhw ddim yn gwneud cofnodion
Y Llys Brenhinnol
Hari yn cael ei weld fel barus erbyn diwedd ei deyrnas a oedd yn fodlon gwario ar y llys a’i rol fel brenin
Y llys yn cynyddu mewn pwer rhwng 1471 a 1509 oherwydd fod y bonedd yn mynd yn wanach
Roedd gwledydd ewrop yn cydnabod pwysigrwydd llys brenhinol felly roedd Hari yn dilyn ei esiampl, propaganda eisau llwyddiant a chystadlu a frenhinoedd arall
Llys y Siambr Seren
Aelodau o’r Cyngor yn cynnwys cyfrin gyngorwyr a barnwyr
Roedd yr aelodau i drafod materion i ymwneud a chyfaith a threfn
Roedd y Llys yma bron yn Llys apel, yn gorff gorychwilio a oedd yn gorychwilio gweithredoedd y llysoedd isaf
Yn gallu gwando ar achosion drwy apel uniongyrchol
Roedd y llys wedi cael ei greu i sicrhau fody dosbarth uwch yn cael ei ymdrin ar gyfraith
Yn ol y hen ddiffiniad roedd Hari yn defnyddio y llys i ddinistro pobl pwerus a cyfraith a threfn
Unigolion yn dod a chwynion o flaen y llys ac nid y senedd i gosbi troseddwyr pwerus yn ol llyfrau y llys
Byddai’r goron ar rhai adegau yn anfon achosion i’r llys yma e.e rheithgorau nad oedd yn gweinyddu’n dyletswyddau’n gywir, rheithgorau oedd yn cael eu llwgrwyobruo
Cyngor Cymru
Hari VII yn ail sefydlu Cyngor Cymru yn 1493
Y Cyngor yn gwneud gwaith ar ran y brenin yn Cymru a’r Mers
Y cyngor yn gweithredu a’r ran tywysog Arthur
Roeddent wedyn yn gweithredu ar ran Hari ar ol i Arthur farw
