wykłady Flashcards

1
Q

Rtg (zdjęcie rentgenowskie) czaszki

A

Zasada: pochłanianie promieniowania X przez kości (zawartość Ca), tk.miękkie i powietrze (mózg widzainy jak woda)

Detekcja promieniowania: klisza rentgenowska

Techniki pomocnicze:
kiedyś: Pneumoencefalografia – inwazyjny zabieg diagnostyczny ośrodkowego układu nerwowego, polegający na zastąpieniu części płynu mózgowo-rdzeniowego powietrzem, tlenem albo helem wprowadzonym przez nakłucie do kanału rdzenia kręgowego i wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego głowy. Gazy kontrastują dobrze układ komorowy mózgowia, co pozwalało uzyskać przyżyciowy obraz komór mózgowia zanim wynaleziono i udoskonalono inne techniki diagnostyki obrazowej układu nerwowego, TK i MRI.

Aktualna wartość diagnostyczna:
Znikoma. Metoda stosowana, by szybko oszacować ewentualne nieprawidłowości w zakresie kości
czaszki, np. złamania, deformacje, guzy, ewentualne zwapnienia w obrębie mózgu.

[radioisotope thermoelectric generator]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

TK (tomografia komputerowa)

A

Tomografia komputerowa (TK czaszki)
1) Zasada:
– Różne pochłanianie promieni X przez różne tkanki
– Ruch lampy rentgenowskiej – źródła promieni X wokół badanego obiektu (głowy)
– Zmiana charakteru odbiornika – zamiast kliszy rentgenowskiej jest detektor prądowy, co
umożliwia ucyfrowienie sygnału i jego analizę przez komputer.
2) Opcje wysokospecjalistyczne:
Rekonstrukcje trójwymiarowe, np. wirtualna angioskopia TK.
3) Wartość diagnostyczna:
Wysoka. Stąd przewaga tej metody nad Rtg.
4) Wady:

– Znacznie wyższy koszt badania niż w przypadku Rtg
– Dłuższy czas wykonywania badania niż w przypadku Rtg
– Trudności w przeprowadzeniu badania u osób z klaustrofobią
5) Sytuacje kliniczne, w których niezbędne jest wykonanie TK głowy:
– stwierdzenie obrzęku tarczy nerwu wzrokowego – guz czy wodogłowie
– diagnostyka otępienia – guz, zanik mózgu czy wodogłowie
– diagnostyka skutków urazu głowy – charakter urazu: niedokrwienny czy krwotoczny i gdzie
występuje ewentualne krwawienie
– diagnostyka guzów mózgowych celem ustalenia wskazań do operacji
– ocena efektów leczenia neurochirurgicznego, zwłaszcza po operacji wodogłowia

[computed tomography]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Rezonans magnetyczny (MRI)

A

1) Zasada:
– „Ustawienie się” niektórych protonów wzdłuż linii zewnętrznego stałego pola
magnetycznego o dużym natężeniu
– Zmiana tego „ustawienia” przez sygnał radiowy (pochłonięcie energii)
– Powrót do wcześniejszego „ustawienia” po przeminięciu tego sygnału i „oddaniu” części
energii
– Detekcja tego „oddawania” przy pomocy cewek, rozmieszczonych wokół badanego obiektu
(np. głowy) zamieniających impulsy magnetyczne na impulsy elektryczne i analiza tych
ostatnich impulsów przez komputer, który w efekcie tworzy bardzo dokładną „mapę”
rozkładu atomów wodoru.
2) Techniki dodatkowe: fMRI, MRS
3) Zalety:
– nieinwazyjność
– możliwość odróżnienia substancji białej od szarej
– wysoka rozdzielczość (dokładność), wyższa niż w KT
4) Wady:
– długi czas trwania badania (45-60 minut)
– bardzo wysoki koszt (wyższy niż w KT)
– słabe rozróżnienie zwapnień w obrębie tkanki nerwowej
– trudności w wykonywaniu badań u pacjentów z klaustrofobią
5) Szczególne zalety MRI:
– Dobre rozróżnienie substancji białej i szarej – uwidocznienie uszkodzeń w: stwardnieniu
rozsianym, zapaleniu mózgu, obrzęku okołomózgowym, które są niewidoczne dla KT
– Uwidocznienie niektórych struktur mózgowych, np. rozróżnienie jądra ogoniastego i jądra
soczewkowatego spośród innych jąder zwojów podstawy
– pozwala na rozróżnienie krwi od płynu mózgowo-rdzeniowego
– pozwala precyzyjnie obrazować część mózgowia, które w KT wychodzą zamazane, bo
maskują je cienie konturów kości czaszki, np. struktury zlokalizowane w tylnym dole
czaszkowym
– daje możliwość obrazowania w każdej płaszczyźnie bez zmiany pozycji pacjenta

[magnetic resonance imaging]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

fMRI (funkcjonalny rezonans magnetyczny)

A

Funkcjonalny rezonans magnetyczny fMRI
1) Główne założenia fMRI:
– Aktywacja (ppbudzenie) danego obszaru mózgu zwiększa przepływ krwi przez ten obszar
– Pobudzenie i spowodowana nim zmiana lokalnego przepływu krwi wpływa na lokalną
zmianę stosunku hemoglobiny utlenowanej do hemoglobiny nieutlenowanej
– W warunkach badania MRI taka zmiana powoduje powstanie dodatkowego sygnału BOLD
(Blood Oxygen Level Dependent), gdyż ww. hemoglobiny różnią się właściwościami

magnetycznymi.
– Natężenie sygnału BOLD i lokalizacja jego źródła dostarcza informacji, która struktura
mózgu i w jakim stopniu jest odpowiedzialna za daną czynność (mentalną lub behawioralną)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Spektroskopia Rezonansu Magnetycznego (MR, MRS)

A

Spektroskopia rezonansu magnetycznego, spektroskopia MR, MRS
1) Zasada:
– nieinwazyjne badanie umożliwiające uzyskanie informacji dotyczących składu
biochemicznego badanych tkanek
– MRS wykorzystuje specyficzne sygnały rezonansowe jąder wodoru i fosforu, a także węgla,
fluoru i sodu
– Dzięki różnej zawartości wyżej wymienionych pierwiastków w poszczególnych
cząsteczkach chemicznych wchodzących w skład mózgu, technika MRS pozwala na
„zmapowanie” lokalnych stężeń tych cząsteczek

[magnetic resonance spectroscopy]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Traktografia (DTI)

A

Umożliwia uwidocznienie kierunku i ciągłości przebiegu włokien nerwowych in vivo.

Zasada: woda nie dyfunuduje w poprzek włókien nerwowych, obrazuje neurony w kilku płaszczyznach)

[schizofrenia - diagnoza przez analizę neuropołączeń]

[diffusion tensor imagining]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

SPECT - tomografia emisyjna pojedyńczego fotonu

A

Metoda SPECT tomografia emisyjna pojedynczego fotonu
1) Zasada:
– „Wychwytywanie” substancji (w tym przypadku znaczonych izotopowo) przez narządy jest
wprost proporcjonalne do stopnia aktywności metabolicznej tych narządów, m.in. dlatego,
że wiąże się on ściśle ze stopniem lokalnego ukrwienia (większy lokalny metabolizm =
lepsze lokalne ukrwienie)
– Detekcja promieniowania gamma, emitowanego przez radioaktywne znaczniki przez
obrotową, tj. rotującą wokół badanego obiektu gamma-kamerę połączoną z komputerem
– Znaczenie radioaktywne substancje są dla organizmu obojętne, tj. nie wchodzą w proces
przemian metabolicznych
2) Zalety:
– Pozwala na badanie aktywności poszczególnych struktur mózgowych
– Pozwala na badanie przepływu krwi w poszczególnych obszarach mózgu
– Pozwala na określenie rozmieszczenia receptorów mózgowych
– Metoda względnie szybka (zwykle około 15 minut)
3) Wady:
– Wymaga podawania radioaktywnych substancji (inwazyjna)
– Konieczność utylizowania materiałów promieniotwórczych użytych do badania
– Stosunkowo wysoki koszt

[single-photo emission compted tomography]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

PET - pozytonowa tomografia emisyjna

A

Metoda PET pozytonowa tomografia emisyjna
1) Zasada:
– Zastosowanie substancji znakowanych izotopami emitującymi pozytony, które są
wychwytywane przez pracujące narządy proporcjonalnie do ich aktywności metabolicznej
wchodząc przy tym z reguły w komórkowe (neuronalne) reakcje biochemiczne
– Detekcja przez rotujące wokół badanego obiektu przeciwstawnie do siebie gamma-kamer
promieniowania gamma jakie powstaje po zderzeniu się pozytonu z elektronem i powstania
dwóch kwantów promieniowania gamma, które rozchodzą się w przeciwnych kierunkach i

analiza otrzymywanych przez te gamma-kamery impulsów przez komputer
2) Zalety
– Metoda ta, tak jak SPECT, umożliwia obrazowanie funkcjonalne, ale też dużo dokładniejsze
– Używane w tej metodzie materiały rozszczepialne mają niezwykle krótki okres półtrwania i
przez to nie wymagają utylizacji
3) Wady:
– Badanie nie nadaje się do stosowania powszechnego: ośrodek, który prowadzi takie badania
musi posiadać własny cyklotron
– Wysoki koszt badania

Pozyton, antyelektron (nazywany też pozytronem wskutek kalkowania ang. nazwy positron) – elementarna cząstka antymaterii oznaczana symbolem e+, będąca antycząstką elektronu.

[positron emission tomography]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

ocena mózgu

A

Ocena zaniku mózgowia na podstawie nowoczesnych metod (KT, MRI) obrazowania struktur
1) Nie jest łatwa, bo:
– obrysy mózgowych struktur są z natury rozmyte (różne granice dla różnych ośrodków)
– ich zanik może wystąpić również fizjologicznie
2) Jest możliwe (wziąć pod uwagę ww. zastrzeżenia)
3) Pomoc stanowią dwa podejścia
– technika nakładania obrazów
– metoda VSM (Voxel (cm3) Based Morphometry), przydatna do badania na grupach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

metoda Camillo Golgiego

A

metoda barwienia komórek i włókien nerwowych z wykorzystaniem azotanu srebra redukowanego formaliną - powierzchnia komórek pokrywa się srebrem (1873r)

(pokazała, że neurony to osbne komórki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Koncepcja dwóch sieci

A

1) Central Executive Network (CEN) - aktywność
2) Default Mode Network (DMN) - odpoczynek
sieci działają antagonistycznie

Science Network - przełączanie sieci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

EEG (elektroencefalografia)

A
  • rejestracja spontanicznej czynności bioelektrycznej mózgu za pomocą elektrod umieszczonych na powierzchni głowy
  • odzwierciedla ogólny stan organizmu i narządów wewnętrznych, wpływa na aktywność elektryczną mózgu
  • rejestruje wahania napięć (od kilku do kilkunastu Wolttów)
  • częstotliwość od 0,5 do 100 Hz
  • pokazuje lokalizację zmian (wyładowań elektrycznych)
  • rejestruje prąd z powierzchni głowy
  • zapis indywidulany dla każdego człowieka
  • charakterystyka zapisu zmienia się wraz z wiekiem
  • rejestracja potencjały patologiczne o charakterze: napadowym i nienapadowym
  • NIE KAŻDA zmiana napadowa świadczy o padaczce
  • zmiana warunków zewnętrznych może mieć wpływ na zapis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

fale alfa

A

stan alfa (8-13 Hz)- spoczynkowy, char. dla relaksu, satan czuwania przy zamkniętych oczach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

fale beta

A

stan beta (14-30Hz)- stan gotowości, czuwanie przy otwartych oczach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

fale wolne

A

theta i delta - występują podczas snu (jeśli występują zbyt często podczas czuwania coś jest nie tak)

theta - senność
delta - głęboki sen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

fale oste, iglica

A

występują podczas napadu padaczki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

napad padaczki

A

napad padaczki – krótkie, nadmierne wyładowanie czynności elektrycznej mózgu zmieniającego
zachowanie chorego.

Postacie napadów padaczkowych – trudne do opisania doznania czuciowe (mrowienie,
doświadczanie zapachu, zmiana kształtów przedmiotów, itp.).

napad częściowy - dot. jednej półkuli
napad uogólniony - dot. dwóch półkuli ( w leczeniu można rozciąć spoidło wielkie mózgu, by ograniczyć napady do częściowych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Padaczka (epilepsja)

A

Padaczka – jest chorobą neurologiczną, pod kątem elektrofizjologicznym są różne rodzaje
napadów padaczkowych.
Długotrwałe zaburzenia emocjonalne – uczucie lęku i przygnębienia szybko się pojawia i szybko
ustępuje.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

objawy napadów padaczkowych

A

-Objawy napadu padaczkowego:
-drgawki,
-wzrok w jednym miejscu , wpatrzony w dal, nieobecny,
-uczucie lęku (napady emocjonalne)
- zaburzenia ruchowe.
-Wpatrywanie się w punkt może przebiegać z utratą -przytomności.(2-15s)
-Drgawki mogą trwać kilka minut lub godzin. Jeśli trwają długo może dojść do zagrożenia życia –
należy je wtedy przerwać.
-stany pomoroczne- stan psychotyczny, chory zachowuje się jak inna osoba, nieracjonalnie, potem nic nie pamięta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

drgawki

A

aura - stan zwiastujący napad

napad:
-chory upada ze zgiętymi rękami (zginacz mocniejszy od prostownika) i prostymi nogami (prostownik silniejszy od zginacza)

  • następuje spięci wszystkich mięśni (faza toniczna)
  • skurcze i rozkurzcze mięśni - drgawki (faza kloniczna), atak trwa 1-2min

faza ponapadowa - pacjent zasypia

(taki napad obejmuje obue półkule mózgu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

klasyfikacja napadów

A

– nieświadome (petit mal – małe zło)
– atoniczne- kilkusekundowa utrata napięcia mięśniowego (często u dzieci)
– toniczne
– miokloniczne
– toniczno-kloniczne (grand mal – wielkie zło) – najniebezpieczniejszy, obejmuje obie
półkule, drgawki
Napady częściowe obejmują jedną półkulę lub zaczynają się w jednej półkuli i przechodzą na
drugą.
Napady ruchowe i sensoryczne – proste.
Napady czuciowe, psychiczne, emocjonalne, wegetatywne, złożone, wtórne, uogólnione.

napady częściowe ruchowe

  • skrzywienie twarzy
  • marsz Jacksonowski (rytmiczne drgania poszczególnych części ciała)
  • porażenie Todda - po napadzie może wystąpić chwilowe porażenie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

mały napad padaczkowy, małe zło

A

częsty u dzieci, traci się na moment świadomość, brak
kontaktu z chorym, zachowanie przez chorego pionizacji ciała i postawy, obustronne zahamowanie
komunikacji między wzgórzem, a korą, po napadzie chory wraca do swoich zajęć i nie pamięta
zdarzenia, napad trwa 2-15 sekund.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

wielki napad padaczkowy, wielkie zło

A

człowiek leży, pada z krzykiem, może zdarzyć się w
każdym momencie, niespodziewanie kurczą się wszystkie mięśnie (toniczne), gwałtownie wzrasta
napięcie, utrata pozycji ciała, nogi się prostują, a ręce zginają (zginacze w rękach są silniejsze niż w
nogach).
Jest to faza toniczna, a po niej występuje faza kliniczna (naprzemienne skurcze i rozkurcze mięśni –
kurcz zginaczy i prostowanie prostowników), występują drgawki, zaburzenie trwa 1-2 minuty.
Na samym końcu występuje faza ponapadowa i pacjent zasypia.
faza toniczna > faza kliniczna > drgawki 60-120 sekund > faza ponapadowa > sen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Napad sensoryczny

A

Napad sensoryczny – zaburzenia czucia, marsz jacksonowski, zaburzenia czucia twarzy, potem
ręki, itp.
Część kory ruchowej i czuciowej zależy od ogniska zaburzenia w półkuli odpowiadającej. Jeśli
przejdzie na drugą półkulę dochodzi do napadu uogólnionego, wtórnego.
Napady przypominające halucynacje występują w chorobach psychicznych, pacjent słyszy muzykę,
głosy, widzi obrazy, ma halucynacje węchowe, smakowe, autonomiczne, pocenie się jednej części
twarzy, pacjent jest przytomny.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Halucynoidy

A

różnią się od halucynacji jakie doświadcza pacjent ,np. w schizofremii;
głosy – nie komentują zachowania, jest to powtarzający się fenomen słuchowy;
chory wie, że to nie jest prawdziwe, że ma zwidy – krytyczny stosunek chorego.różnią się od halucynacji jakie doświadcza pacjent ,np. w schizofremii;
głosy – nie komentują zachowania, jest to powtarzający się fenomen słuchowy;
chory wie, że to nie jest prawdziwe, że ma zwidy – krytyczny stosunek chorego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Automatyzmy w napadzie

A

pacjent wykonuje czynność, która wydaje mu się być sensowna, np.
rozpina piżamę, a potem ją zapina. Osoba z boku może uznać tę czynność za bezcelową.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Stwierdzenie padaczki

A

przynajmniej dwa napady padaczkowe bez współistniejącej gorączki,
badanie EEG – by potwierdzić, wykluczyć delirium

Nie każda zmiana napędowa EEG świadczy o wystąpieniu napadu padaczkowego. Jeśli nie ma
zmian w zachowaniu wysyła się pacjenta do pracowni EEG.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Przyczyny padaczki

A

-zmiany w mózgu (szczególnie przy częściowych napadach)
• wady rozwojowe
• wiek +50
• guz mózgu
• napady uogólnione przez czynniki genetyczne – nieprawidłowa budowa lub funkcjonowanie
układu gabainergicznego (hamującego aktywność mózgowia od strony
elektrofizjologicznej)
• kanalopatia

• zaburzenia metaboliczne
• środki chemiczne, które mogą wywołać drgawki (kardiozol, bbikukulina, odstawienie
niektórych substancji)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Następstwa psychologiczne padaczki

A

konieczność długoterminowego leczenia
nieleczona padaczka nasila się, a napady są częstsze – z częściowych mogą stać się wtórne
uogólnione
Osoby chore mogą odpowiadać napadem na efekt stroboskopowy.
Osoba cierpiąca na padaczkę ma poczucie wyobcowania i napiętnowania z powodu swoich
ograniczeń – lęk napadowy (tycie, wyobcowanie, zaburzenia pamięci, wady płodu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

EEG wykorzystywane do badania snu

A

elektrookulorgram
elektromiogram
– zapis potencjałów mięśniowych i fal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

fazy snu (2)

A

1) faza REM

2) faza NREM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

faza REM (rapid eye movements sleep)

A

– pacjent w czasie snu szybko rusza oczami; śni;
-inny zapis niż w fazie NREM – zapis niskonapięciowy o -częstotliwości 15-30 Hz (szybkość
podobna do rytmu beta).
-Mięśnie wiotczeją – człowiek nie jest w stanie wykonać ruchu (jeśli ten mechanizm nie działa
dochodzi do sennowłóctwa – szczególnie u dzieci).
-Faza REM jest fazą dramatyczną, wybudzony przypomina sobie fragmenty snum (sen paradokslany)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

faza NREM

A

-fale wolne
- znika rytm alfa, pojawiają się fale theta i delta, jest to inna częstotliwość i kilka faz
snu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

fazy senu

A

stan czuwania - fale alfa

faza I -aktywność jest wysoko, zaczyna spadać, fale niergularne

faza II - WRZWCIONA SENNE (fale o częstotliwości 12-14Hz wstępujące w półsekundowych seriach, wynikają z oddziaływania między wzgórzem, a korą),
ZESPOŁY K (ujemna fala o dużej aplitudzie, po niej następuje mniejsza i wolniejsza fala dodatnia)

[zespoły K mogą występować w innych fazach snu pod wpływem działania jakiegoś bodźca]

faza III + faza IV = sen wolnofalowy (SWS slow wave sleep) - tętno i częstotliwości spadają , aktywność mózgu stopniowo się zmiejsza, fale o wysokiej aplitudzie

po zakończeniu fazy IV: faza III, faza II, REM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

zaburzenia snu

A
  • najczęściej są to zaburzenia psychiatryczne
  • bezsenność
  • dyssomnie
  • parasomnia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

video EEG

A

– metoda pozwala dość precyzyjnie diagnozować stany padaczkowe, a w głównej
mierze ocenić czy zaburzenia zachowania występujące podczas snu można potraktować jako napad
padaczkowy.
-Metoda polega na tym, żeby zsynchronizować w sposób absolutny zachowanie z zapisem EEG.
-Zaleta: poszerzenie zdolności diagnostycznej
-Wada: ciężko w praktyce wyleczyć zaburzenie, gdy występuje często (kilka razy w tygodniu), duży
koszt, niska przepustowość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Metoda potencjałów wywołanych - potencjały elektryczne po odpowiednim bodźcu.

A
  • potencjały elektryczne są odzcytywane z głowy za pomocą elektrod po wywołaniu danego bodźca,
  • zakłada się, że ten sam bodziec wywołuje tą samą reakcje
  • w EEG można odzczytać dane bodźce ( po wielokrotnym powtórzeniu widoczyny jest jako charaktersytyczne fale)
  • w zależności od miejsca rejestracji wyróżniamy
    1) egzogenne (zależy od fizycznych parametrów bodźca)

2) endogenne ( odzwierciedla procesy poznawcze)
- wykorzystywane do kontaktowania się z pacjentami z zespołem zamknięcia (pacjent przytomny, świadomy, ale całkowice sparaliżowany)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

rodzaje bodźców (do potencjałów wywoławczych)

A
  • bodziec standardowy,
  • bodziec zaburzeniowy
  • potencjały wzrokowe (VEP, visual evoked potential)
  • potencjały słuchowe (AEP, auditory evoked potentials)
  • potencjały somatyczne (SEP, somatosensory evoked potentials)

zastosowanie:

  • audiologia (badanie wzroku u noworodków)
  • okulistyka
  • neurologia
  • psychiatria
  • psychofarmakologia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

agrawacja

A

wyolbrzymianie (świadomie lub nie) objawów chorobowych, mające na celu osiągnięcie przez pacjenta subiektywnej korzyści. Odróżnia to agrawację od symulacji, gdzie dochodzi do celowego pozorowania objawów zupełnie u danej osoby niewystępujących.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

empatia

A

– to zdolność odczuwania stanów psychicznych innych ludzi (emocjonalna) i umiejętność
spojrzenia z ich perspektywy (poznawcza)
Empatię mierzy się skalą Likerta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

teoria umysłu

A

– zdolność przyjmowania perspektywy innej osoby,

u ludzi z autyzmem nie występuje.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Reakcja cylkularna

A

„zaraźliwość zachowania”, np. jedno dziecko płacze i inne dzieci zaczynają
płakać

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

spsób pomiaru i skale empatii

A

Sposoby pomiaru:
1) kwestionariusze
2) pomiar mięśni twarzy: pokazywanie fotografii ludzi w określonym stanie emocjonalnym –
badany mimowolnie napina mięśnie i przybiera emocje z fotografii
Skale:
1) fantazji
2) przejmowania perspektywy
3) empatycznej troski
4) osobistej przykrości
5 punktowa skala Likerta (wykorzystywana przy kwestionariuszach, ankietach, wywiadach
kwestionariuszowych) dzięki, której można uzyskać wiedzę o stopniu akceptacji zjawisk,
poglądów, procesów, cech.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

neurony zwierciadlane (lustrzane)

A

– grupy komórek nerwowych, które uaktywniają się podczas wykonywania
pewnej czynności lub obserwowania jej u innych osobników. Neurony lustrzane odkryto w mózgu
małp i człowieka. Podejrzewa się, że dzięki nim osobnik na widok pewnej czynności jest w stanie
niemal natychmiast odgadnąć intencje innego osobnika nie tylko tego samego gatunku. U
człowieka odpowiadają prawdopodobnie również za zdolność do rozpoznawania cudzych emocji i
intencji wyrażanych niewerbalnie, czyli empatię oraz współczucie.

• występują u ludzi i u zwierząt (u ludzi jest więcej neuronów lustrzanych, szczególnie u osób z autyzmem)
• reagują na wykonywanie czynności przez nas i na widok innej osoby wykonującej
czynność
• mogą stanowić podstawę uczenia się przez naśladowanie
• u ludzi odpowiedzialne za zjawisko empatii (pozwalają odczuwać to co inni)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

jak dzielimy układ nerwowy

A

1) ośrodekowy układ nerwowy
2) obwody układ nerwowy:
- somatyczny (zależny od woli)

[otrzymuje infrormacje na przykład od narządów zmysłów, przekazuje informacje do mięśni szkieletowych, obejmuje nerwy, które przekazują informacje z narządów
zmysłu do OUN oraz z OUN do mięśni i gruczołów, odpowiedzialny za czucie, zależny od
woli]

  • autonomiczny (niezakeżny od woli)
  • współczulny (kieruje pracą narządów podczas mobilizacji)

[ steruje pracą serca jelit i innych narządów wewnętrznych,
niezależny od woli. Autonomiczny układ nerwowy można podzielić na układy współczulny
(sympatyczny) i przywspółczulny (parasympatyczny). ]

*przywspółczulny (kieruje pracą narządów podczas odpoczynku)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

mózgowie

A

Mózgowie, które składa się z trzech części – 1)mózgu, 2)móżdżka, 3)rdzenia przedłużonego.

Największą częścią mózgowia jest mózg. Rdzeń przedłużony znajduje się w obrębie jamy czaszki.
Jeśli coś znajduje się w mózgu to równocześnie znajduje się w mózgowiu.
Z mózgowia i rdzenia przedłużonego wychodzą nerwy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

podział mózgowia

A

1) Przodomózgowie - wzgórze, podwzgórze, kora mózgowa,
hipokamp, jądra podstawy

2)Śródmózgowie - pokrywa, nakrywa, wzgórki górne, wzgórki
dolne, istota czarna

3) Tyłomózgowie - rdzeń przedłużony, most, móżdżek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Kora mózgu

A

Kora mózgu – złożona z sześciu hierarchicznych warstw, zawdzięcza swoją skuteczność wielkiej
szybkości przesyłu sygnałów na wielkich odległościach. Jest zewnętrzną otoką mózgowia.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Wyspa

A

Wyspa – niewielki obszar kory mózgowej znajdujący się w okolicy bruzdy okólnej. Pełnione przez
nią funkcje nie są do końca poznane. Uznaje się, że w niej mieści się intuicja i empatia oraz, że jest
źródłem uczuć.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Jądra podstawowe

A

Jądra podstawne znajdują się w samym centrum półkul mózgowych. Każde z nich ma własną
konfigurację anatomiczną i neurochemiczną. Są ściśle połączone z poddaszem kory i z parterem
pnia mózgu. Wiążą się z ruchami podległymi i niepodległymi woli, motoryką oczu, ale także z
emocjami i postrzeganiem.

Jądra podstawne:

• Skorupa – okrągłe struktury, które znajdują się ponad wzgórzami i biorą udział w złożonym
mechanizmie ruchu. Związana jest z chorobami neurodegeneracyjnymi.

• Jądro ogoniaste – w obu półkulach wyłania się ze skorupy i otacza je w rodzaj spirali.
Związane jest układem motorycznym i chorobą Parkinsona, ale pełni też funkcje
poznawcze i psychiczne. Razem ze skorupą tworzy prążkowie grzbietowe.

• Jądro półleżące

• Prążkowie – składają się na nie prążkowie brzuszne i grzbietowe. Wiąże się ze
wzmacnianiem procesów nauki i innych funkcji poznawczych, a także z układem nagrody i
jego ewentualnym wzmocniemiem ponad próg uzależnienia. Prążkowie aktywuje się, gdy
doświadczamy lub spodziewamy się doświadczyć czegoś miłego. Prążkowie – jądro ogniste,
gałka blada, skorupa.

• Gałka blada – odbiera informacje z prążkowia i przesyła je do istoty czarnej. Odgrywa
zasadniczą rolę w ruchach podległych woli.

• Niskowzgórze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Układ limbiczny

A

Układ limbiczny – znajduje się między korą, a pniem mózgu.
Składa się z wielu małych lub zwiniętych i wzajemnie połączonych struktur.
Odpowiada m.in. za doświadczenia emocjonalne, naukę, motywację, pamięć.

52
Q

co buduje układ limbiczny?

A

• Hipokampy – umieszczone w obu półkulach między wzgórzem, a płatem skroniowym
kory. Mają do czynienia z pamięcią i orientacją przestrzenną. Odpowiadają ja pamięć
epizodyczną. Odgrywają też rolę w pamięci sensorycznej. Przetwarzają pamięć z krótko- w
długoterminową. Uszkodzenie hipokampów nie pozwala na tworzenie nowych wspomnień.
• Wzgórza – miejsce, które niezwykle efektywnie w czasie rzeczywistym kieruje dane do
przetwarzania do odpowiednich obszarów kory mózgowej. Składa się z dwóch
symetrycznych tworów, umieszczonych nie ma pośrodku mózgu i połączonych wąską nicią
istoty szarej. Przez wzgórza przebiegają wszystkie układy zmysłowe (poza węchem).
Odbiera również informacje zwrotne z płata potylicznego. Tworzy z korą mózgową
zamknięty układ: wzgórza-kora-wzgórza, który reaguje na stan pobudzenia i uwagi, stanowi
część sieci mózgowej, która wytwarza świadomość. Poważne uszkodzenia wzgórza
powodują nieodwracalną śpiączkę.
• Prążkowie
• Zakręty obręczy – pociągłe twory, które otaczają ciało modzelowate w obu półkulach.
Stanowią część kory mózgowej oraz są integralnym elementem układu limbicznego.
Odbierają informacje z kory (z góry) i ze wzgórz (z dołu). Są powiązane z emocjami,
uczeniem się, pamięcią. Bierze też udział w przywoływaniu wspomnień i świadomości,
• Ciało modzelowate – pasmo substancji białej, które łączy półkule.
• Jądro półleżące
• Podwzgórze – pojedyncza struktura, która znajduje się w samym środku mózgowia. Zbiera
informacje dobiegające z ciała. W razie potrzeby odpowiada za zachowanie homeostazy.
Kontroluje temperaturę ciała, odpowiada za poczucie głodu i pragnienia, kieruje rytmem
okołodobowym, reguluje zachowania seksualne, kontroluje przysadkę mózgową,
syntetyzuje niektóre hormony.
• Ciała migdałowate – ich zadaniem jest znajdowanie reakcji do zastosowania w odpowiedzi
na nadchodzące emocje, a następnie zapamiętanie ich. Odbierają informacje od neuronów,
po czym odsyła rozkazy do aparatu ruchu i układu krążenia. Zajmują się także
wspomnieniami, epizodów strachu, w tym odpowiednimi odruchami warunkowymi. Biorą
udział w konsolidacji pamięci długotrwałej. Nieprawidłowe funkcjonowanie ciał
migdałowatych może wiązać się z stanami lękowym, autyzmem, depresją i zespołem stresu
pourazowego.
• Opuszka węchowa

53
Q

Uszkodzenia układu limbicznego

A

Uszkodzenia układu limbicznego:

  • złudzenia węchowe lub zanik tych wrażeń
  • nadpobudliwość, niepokój
  • utrata kontroli nad emocjami
  • wrażenie ciągłego bólu lub brak wrażeń bólowych
54
Q

rdzeń kręgowy porozumienie z mózgowiem

A

Przez każdy segment rdzenia kręgowego są jednocześnie wysyłane informacje czuciowe do
mózgowia, a stamtąd otrzymują polecenia ruchowe.
Przerwanie segmentów rdzenia kręgowego spowoduje, że do mózgowia przestaną dochodzić
sygnały czuciowe z uszkodzonego segmentu oraz wszystkich leżących poniżej.
Mózgowie w takiej sytuacji traci również zdolność do sterowania mięśniami położonymi w tych
częściach ciała, które unerwione są przez ten segment i poniższe

55
Q

co buduje układ nerwowy?

A

Układ nerwowy składa się z dwóch rodzajów komórek – neuronów i komórek glejowych. Neurony
przesyłają impulsy pomiędzy ośrodkami układu nerwowego.
Większe neurony posiadają rozgałęzienia nazywane aksonami i dendrytami. Rozgałęzienia te mogą
zmieniać swój kształt pod wpływem takich czynników jak:
• doświadczenie
• czas
• środowisko chemiczne.

56
Q

Rdzeń przedłużony

A

Rdzeń przedłużony – jest częścią ośrodkowego układu nerwowego. Znajduje się wewnątrz
kręgosłupa. Łączy się z narządami zmysłów oraz mięśniami położonymi poniżej głowy. Znajduje
się nad rdzeniem kręgowym i tworzy powiększoną i bardziej złożoną jego część.
Rdzeń przedłużony dzięki nerwom czaszkowym kontroluje niektóre odruchy – oddychanie, tętno,
wymioty, ślinienie, kaszel, kichanie.
Ciała komórek neuronów czuciowych tworzą skupiska poza rdzeniem kręgowym, które nazywają
się zwojami rdzeniowymi grzbietowymi.

57
Q

Prawo Bella-Magendiego

A

Prawo Bella-Magendiego – wchodzące do rdzenia korzenie tylne lub grzbietowe (wiązki
aksonów) przewodzą informacje czuciowe, a wychodzące z rdzenia korzenie przednie lub brzuszne
– informacje ruchowe, które biegną do mięśni i gruczołów.

58
Q

Nerwy czaszkowe

A

Nerwy czaszkowe – przewodzą sygnały czuciowe z obszaru głowy i sterują jej mięśniami.
Niektóre zawierają również włókna przywspółczulne, które dochodzą do narządów wewnętrznych.
Jest ich 12.

59
Q

Nerw X, błędny

A

Nerw X, błędny – jeden z nerwów czaszkowych. Odpowiada za wrażenia czuciowe z szyi i klatki
piersiowej, sterowanie ruchami, mięśniami gardła, przełyku i krtani, unerwienie przywspółczulne
żołądka, jelit i innych narządów wewnętrznych.

60
Q

Nerw

A

Nerw – wiązka aksonów w części obwodowej układu nerwowego, biegnąca z OUN do mięśnia lub
gruczołu, albo z narządu zmysłowego do OUN

61
Q

Warstwa

A

Warstwa – ciąg lub warstwa ciał komórek nerwowych oddzielonych od innych ciał komórek
nerwowych przez warstwę aksonów i dendrytów

62
Q

Kolumna

A

Kolumna – zespół komórek położonych prostopadle do powierzchni kory mózgowej,
charakteryzują się podobnymi właściwościami.

63
Q

Szlak, droga, projekcja

A

Szlak, droga, projekcja – Wiązka aksonów wewnątrz OUN. Jeśli aksony wychodzące z ciał
komórek w strukturze A tworzą synapsy na strukturze B – mówi się wtedy o „projekcji z A do B”.
Odpowiednikiem drogi w obwodowym układzie nerwowym jest nerw.

64
Q

Jądro

A

Jądro – skupisko ciał komórek nerwowych w obrębie OUN

65
Q

Zwój

A

Zwój – nazwa anatomiczna oznaczająca skupisko ciał komórek nerwowych poza OUN

66
Q

Zakręt, zawój

A

Zakręt, zawój – wystająca część pofałdowania na powierzchni mózgu

67
Q

Bruzda

A

Bruzda – wklęsła część pofałdowania na powierzchni mózgu

68
Q

Szczelina

A

szczelina – długa i głęboka bruzda

69
Q

Istota szara, substancja szara

A

gęsto upakowane ciała komórek i dendrytów, znajduje się w
środkowej części rdzenia. Leżące w istocie szarej rdzenia kręgowego neurony wysyłają swoje
aksony w kierunku mózgowia lub innych segmentów rdzenia poprzez istotę białą. (w mózgu ułożona jest odwrotnie tzn. jest na zewnątrz)

70
Q

Istota biała, substancja biała

A

Istota biała, substancja biała – składa się głównie z zmielinizowanych aksonów. Tworzy ją sieć
włókien nerwowych, których zadaniem jest przesyłanie impulsów pomiędzy ciałami rozmaitych
komórek nerwowych. (w mózhu w środku, w rdzeniu na zewnątrz)

71
Q

neuron - budowa zewnętrzna

A
  • dendryty,
  • kolce dendrytyczne
  • ciałko komórki= soma= perykarion,
  • jądro komórkowe
  • ciałka Nissla,
  • wzgórek aksonalny,
  • akson,
  • osłonka mielinowa
  • komórki Schwanna,
  • przewężenia Renviera
  • zakońzenie presynaptyczne

(impuls przewodzony jest tylko w jedną stronę)

72
Q

dendryty

A

Dendryty – rozgałęzione wypustki neuronalne, które zwężają się ku końcowi. Powierzchnia
dendrytu pokryta jest wyspecjalizowanymi receptorami synaptycznymi, które odbierają informacje
z innych neuronów. Im większa powierzchnia dendrytu, tym więcej informacji może on przyjąć.
Kształty dendrytów mogą być różne i zależą od neuronu. Z dendrytu informacja biegnie do ciała
komórkowego i przez aksony do kolejnych dendrytów.

73
Q

kolce dendrytyczne

A

Kolce dendrytyczne – niewielkie wypustki, które zwiększają pole powierzchni dostępnej dla
synapsy.

74
Q

Ciało komórkowe, soma

A

Ciało komórkowe, soma – zawiera jądro, rybosomy, mitochondria i elementy przeważające w
części komórek zwierzęcych. W nim zachodzi większość procesów metabolicznych. Zazwyczaj
pokryte są synapsami

75
Q

Akson, włókno osiowe

A

Akson, włókno osiowe – cienkie włókno o stałej średnicy, w większości przypadków dłuższy od
dendrytów.
Przewodzi informacje przesyłając impuls do innych neuronów czy też mięśni lub gruczołów.
Pokryte są osłonką mielinową – materiałem izolacyjnym. Odgałęzienia aksonu rozgałęziają się przy
końcu tworząc zakończenia presynaptyczne (kolbka końcowa).

Kolaterelale – odnogi aksonu

76
Q

Zakończenia presynaptyczne, kolbka końcowa

A

Zakończenia presynaptyczne, kolbka końcowa – miejsce, z którego uwalniają się związki
chemiczne.

77
Q

Synapsa

A

Synapsa – miejsce komunikacji błony kończącej akson z błoną komórkową drugiej komórki
nerwowej lub komórki narządu wykonawczego, np. mięśnia lub gruczołu. Synapsy mogą być
chemiczne lub elektryczne. Otoczone są przez astrocyty

78
Q

rodzaje synaps

A

Synapsy kolcowe – zgrubienie na dendrycie
Synapsy akso-somatyczne: umiejscowione na ciele komórki nerwowej
Synapsy akso-dendryczne: występujące na dendrytach
Synapsy akso-aksonalne: obecne na końcowych odcinkach aksonów

79
Q

Wzgórek aksonu

A

Wzgórek aksonu – miejsce na granicy somy z aksonem.
Nieprawidłowa budowa lub skład wzgórka może być jedną z wielu przyczyn choroby psychicznej.
Na pojawienie się choroby psychicznej wpływ ma wiele czynników.
Białko we wzgórku – agryna G.

80
Q

Strefy anatomiczne neuronu

A

Strefy anatomiczne neuronu:
-somatyczna
-Strefa somatodendryczna – tworzy ją ciało komórki i dendryty. Odpowiada ona za odbieranie
sygnałów od innych neuronów.
-początkowa aksonu (wzgórek aksonu) - dekodoeanie elektryczne impulsu)
-aksonala
Strefa presynaptyczna – na końcu aksonu zawiera charakterystyczne struktury zamieniające
sygnały elektryczne i chemiczne na sygnał przekazywany do kolejnego neuronu.
Neuron ma dowolną liczbę dendrytów i jeden akson, który może rozgałęziać się daleko od ciała
neuronu.
Informacja w sieci neuronowej przebiega w jednym kierunku.

81
Q

neurtotransmiter

A

związek chmieczny przewodzący sygnał między neuronami przez synapsy (np. GABA, acetylocholina, noradrenalia, dopamina, serotonina)

82
Q

Neurony a plastyczność mózgu

A

Zmiana kształtu neuronów jest możliwa dzięki plastyczności mózgu.
Plastyczność mózgu to zmienność mózgu.

83
Q

Neurony czuciowe i ruchowe

A

Neuron ruchowy pobudzany jest przez inny neuron, a następnie przekazuje impulsy ze swojego
ciała komórkowego zlokalizowanego w rdzeniu kręgowym do mięśni lub gruczołów.
Neuron czuciowy ma wyspecjalizowane zakończenia do odbioru informacji ze skóry.
Neurony czuciowe są różne i mają różny kształt.

84
Q

Aferentny/eferenty/wewnętrzny

A

Akson aferentny przewodzi przewodzi informacje do danej struktury.
Neurony czuciowe są aferentne w stosunku do całej reszty układu nerwowego.
Akson eferenty przewodzi informacje z danej struktury.
Neurony ruchowe są eferentne wobec całej reszty układu nerwowego.
Jeśli dendryty danej komórki nerwowej i jej akson zawierają się wewnątrz jednej struktury to ta
komórka jest komórką wewnętrzną (interneuronem) dla danej struktury.

85
Q

rodzaje neuronów

A
  • komórka dwubuegunowa (np. w sitkówce oka)
  • komórka pseudojednobiegunowa ( czuciowe, w wojach przykręgowych, przesyłają do mózgu bodźce czuciowe)
  • motoneuron rdzenia kręgowego (inf. z kory mózgowej do mięśni)
  • komórka piramidowa hipokampu
  • komórka Purkiniego (neurony móżdżku)
86
Q

płaty kory mózgowej

A
  • płat czołowy (planowanie, mślenie, pamięć, ocena emocji, ekspresja mowy - lewa część, kierowanie czynnościami motorycznymi)
  • płaty skroniowe (analiza bodźców słuchowych, rozumienie mowy)
  • płat ciemieniowy (analiza wrażeń pochodzących z ciała, orientacja w przestrzeni)
  • płat potyliczny (analiza bodźców wzrokowych)
87
Q

komórki glejowe + funkcje

A

Glej – poza neuronami stanowi główną składową układu nerwowego.
Nie przesyła informacji na długie dystanse jak robią to neurony.
System tworzony przez komórki glejowe nazywany jest neuroglejem. Występują w wielu różnych
typach i pełnią wiele różnorodnych i do końca niezbadanych funkcji.
Funkcje fizjologiczne pełnione przez glej:
– współtworzenie bariery krew-mózg
– odżywiają komórki nerwowe składnikami odżywczymi z układu krążenia
– syntetyzują niektóre enzymy
– tworzą osłonki mielionowe aksonów
– pełnią funkcje ochronne

88
Q

glej - rodzaje komórke

A

Astrocyty – typ komórek glejowych przypominający kształtem gwiazdę, największe komórki
glejowe.
Owijają się wokół zakończeń synaptycznych kilku aksonów, najprawdopodobniej powiązanych
funkcjonalnie. Astrocyty naprzemiennie wchłaniają i uwalniają substancje chemiczne wydzielane
przez aksony – przez to pomagają zsynchronizować działanie aksonów i umożliwiają im
przewodzenie informacji falami. Biorą też udział w oczyszczaniu przewodu nerwowego – usuwają
pozostałości po obumarłych neuronach.
Mikroglej – składa się z niewielkich komórek, które również usuwają materiał odpadowy, ale także
wirusy, grzyby i inne mikroorganizmy. Działają jak element układu odpornościowego.
Oligodendrocyty – występują w mózgu i rdzeniu kręgowym.
Komórki Schwana – w obwodowym układzie nerwowym są specjalnym rodzajem komórek
glejowych, które tworzą osłonkę mielinową. Sprawują podobne funkcje co glej promienisty,
prowadząc odrastający akson do struktury docelowej (w obwodowym układzie nerwowym).
Glej promienisty – należy do astrocytów. Kieruje migracją neuronów, a także ich dendrytów i
aksonów w trakcie rozwoju zarodkowego.
Epedymocyty, komórki wyściółki – typ komórek glejowych, wyścielają komórki w mózgu.

89
Q

pole brocka

A

Paul Broca – odkrył, że u prawie wszystkich osób, które straciły zdolność posługiwania się mową
(najczęściej po udarze mózgu) występowało uszkodzenie fragmentu płata czołowego w lewej
półkuli. Obszar ten został nazwany polem Broki. U ludzi uszkodzenia mózgu mogą występować
m.in.w skutek:
• udaru
• choroby
• zaburzeń genetycznych
• zatrucia toksynami
• niedoborów żywieniowych
Pole Broki – fragment płata czołowego w lewej półkuli

“mówimy lewą półkulą” (u osób leworęcznych czasem ten ośrodek może znajdować się po prawej stronie)

90
Q

Frenologia

A

Frenologia – pogląd według, którego kształt czaszki ma związek ze zdolnościami umysłowymi.
Freneologiowie jednak zbyt pochopnie wyciągali wnioski. Korelacja nie oznacza związku
przyczynowo-skutkowego.

Franz Joseph Gall – frenolog

91
Q

sródmózgowie, a międzymózgowie

A

śródmózgowie:

  • blaszka czworacza,
  • jądra

międzymózgowie:

  • wzgórze
  • podwzgórze
92
Q

rozwój mózgu

A

cewka nerwowa -> przechodzi w 3 pęcherzyki:

1) przodomózgowie ( z niego wykształciło się: kresomózgowie, międzymózgowie)
2) śródmózgowie
3) tyłomózgowie (z niego wykształciło się: móżdżek, most, rdzeń przedłużony)

93
Q

pień mózgowy

A

śródmózgowie + tyłomózgowie bez móżdżku

94
Q

nerwy czaszkowe i ich funkcje

A

12 par:

1) węchowy - węch
2) wzrokowy - wzrok
3) okoruchowy- sterowanie ruchami gałek ocznych, zwężanie źrenic
4) bloczkowy - sterownie ruchami gałek ocznych
5) trójdzielny - wrażeni dotykowe z twarzy, sterowanie mięśniami żuchwy podczas przełykania i żucia
6) odwodzący - sterowanie ruchami gałek ocznych
7) !twarzowy - wrażenia smakowe z przednich 2/3 części języka, sterownie mimijką, płacz, ślinienie, rozszerzanie naczyń krwionośnych głowy
8) przedsionkowo-słuchowy - słuch, równowaga
9) językowo-gardłowy - wrażenia smakowe i czuciowe gardła i tylnej części języka, połykanie, ślinienie, ruchy gardła podczas mówienia
10) błedny - wrażnia czuciowe szyji i klatki piersiowej, sterownie ruchami mięśni gardła, przełyku, krtani, unerwienie przywspółczule żołądka, jelit i innych narządów wewnętrznych
11) dodatkowy - sterownie mięśniami szyi i barków
12) podjęzykowy - sterowanie mięśniami języka

95
Q

komory mózgu

A

komory boczne - produkcja płynu rdzeniowo-mózgowego

komora trzecia (nieparzysta) - połączona z komorą czwartą, wodociągiem mózgowym (jego zatkanie powoduje wodogłowie)

[przysadka i szyszynka znajdują się na wodą - Kartezjusz]

96
Q

jądro soczewkowate

A

gałka blada i skroupa

97
Q

prążkownia

A

jądro ogniaste, skroupa i gałka blada

98
Q

fukcja mowy, a obszary w mózgu

A

Ośrodki: Wernickiego i Broki

Doświadczenia na lewą półkule mózgową (PET):

– patrzenie na słowa – aktywizacja części potylicznej, w której jest analizator wzrokowy i
fragmentu płata skroniowego
– słuchanie słów – aktywizacja płata skroniowego na granicy z płatem ciemieniowym i potylicznym (ośrodek
Wernickiego – ośrodek słuchowy mowy)
– wytwarzanie słów – aktywizacja ośrodka Broki (tył płata czołowego, lewa półkula)
– powtarzanie słów – aktywizacja ośrodka Wernickiego i kory ruchowej

Uszkodzenie ośrodka Wernickiego – pacjent mówi, ale nie rozumie mowy innych i swojej

(ww wymienione struktury znajdują się w lewej półkuli)

99
Q

lewa półkula

A
  • jest dominująca

W lewym płacie czołowym znajduje się okolica, której uszkodzenie powoduje niemożność
generowania słów.
Pacjent rozumie słowa, ale nie potrafi słów wypowiadać.
Jest w stanie wydawać dźwięki, poruszać ustami i językiem – nie ma uszkodzeń aparatu mowy, ale
nie jest w stanie wypowiedzieć słów.

Płat skroniowy – obszar odpowiadający za rozumienie mowy

płat czołowy – obszar odpowiedzialny za produkcję mowy

  • lewa półkula odpowiada za poruszanie prawą stroną ciała,
  • w lewej połkuli zawarta jest świadomość

(schizofrenia może być skutkiem dyskonekcji prawej i lewej półkuli)

100
Q

ośrodek wernickiego

A
  • ośrodek czuciowo-słuchowy mowy,
  • obszar kory mózgowej kieruje procesami rozpaznawania głosek, wyrazów, zdań i czynności nadawania mowy

(przy uszkodzeniu pacjent mówi płynnie, ale nie rozumie mowy i nie rozumie mowy)

  • znajduję się w lewej połkóli mózgu w płacie kronioweym na kranicy z płatem ciemieniowym i potylicznym
101
Q

ośrodek mowy, a prawo/leworęczność

A

Około 10% osób leworęcznych w populacji.

Praworęczność – dominacja lewej półkuli, ośrodek mowy w lewej półkuli

Leworęczność – u 70% osób leworęcznych ośrodek mowy w lewej półkuli, a u 30% w prawej

102
Q

Osobowość mnoga

A

Osobowość mnoga – jedna osoba ma kilka osobowości ze zmiennymi cechami.
Zaburzenie to może wynikać z zaburzoną komunikacją między półkulą lewą i prawą.

103
Q

Za co odpowiada prawa półkula? - pacjenci z uszkodzoną prawą półkulą

A

– śpiew i muzyka – utrata zdolności ( można mieć afazje i spiewać)
[amuzja - brak zdolności muzycznych u osób kiedyś uzdolnionych w tej dziedzinie]

– rozpoznawanie twarzy - prozopagnozja
– brak orientacji w przestrzeni

– brak zdolności w układaniu np. przestrzennych figur geometrycznych

– zespół jednostronnego pomijania – hemineglect

– rozpoznawanie dużych liter

104
Q

spoidła w mózgu

A
  • człowiek ma ich 6

1) przednie
2) wielkie
3) tylne
4) hipokampów
5) uzdeczek
6) ciałek czworaczych

(*1,2,3 - są największe)

105
Q

spoidłow wielkie, a leczenie napdów uogólnionych

A

Napad padaczkowy uogólniony wtórny przechodzi przez spoidło wielkie (niebezpieczny dla życia).
Po przecięciu spoidła wielkiego u ludzi – efekt leczniczy w postaci zmiany napadów uogólnionych
na częściowe. Mogły wystąpić efekty uboczne.

komisurotomia - zabieg chirurggiczny polegający na rozcięciu spoidła wielkiego

106
Q

Czym zajmuje się ośrodkowy układ nerwowy?

A
  • czucie i percepcja, kontrola ruchu, utrzymywania
    właściwej postawy ciała, zachowanie środowiska wewnętrznego (wielka triada), kontrola
    wszystkich funkcji związanych z rozrodem
107
Q

aleksja, dysleksja

A

Aleksja – zaburzenie całkowite lub częściowe, pacjent nie potrafi przeczytać pisanego słowa (utrata zdolności)

Dysleksja – trudności w płynnym czytaniu i pisaniu (wada wrodzona)

108
Q

zakręst przedśrodkowy i zaśrodkowy

A

zakręt przedśrodkowy ( przed bruzdą środkową) - neurony inicjujące ruch

zakręt zaśrodkowy (za bruzdą środkową) - analiza bodźców czuciowych

109
Q

Przekroje rdzenia kręgowego

A

Przekroje rdzenia kręgowego – substancja biała i szara (substancja szara – w środku rdzenia - ma
kształt motyla, substancja biała – otacza szarą).
• Część przednia rdzenia (rogi przednie) – mieszczą się w niej komórki, które są
motoneuronami ( zawiadują mięśniami zależnymi od naszej woli)
• Z części tylnej (rogów tylnych) – wychodzą rozkazy do mięśni.
• Na poziomie kręgów piersiowych (rogi boczne) – znajdują się komórki układu
autonomicznego (współczulnego).
• Na poziomie kręgów krzyżowych znajdują się neurony układu przywspółczulnego.

110
Q

Nerw rdzeniowy

A

Nerw rdzeniowy – odchodzi od rdzenia kręgowego, wyróżnia się 31 par nerwów rdzeniowych,
stanowią część obwodowego układu nerwowego, tworzą splot szyjny, ramienny – unerwiają różne
mięśnie tułowia i kończyn

111
Q

Rdzeń kręgowy

A

rdzeń kręgowy -przebiega w kręgosłupie, wychodzą z niego nerwy rdzeniowe.

W rdzeniu kręgowym znajduje się około 100 000 000 neuronów i dzieli się na 31 segmentów (tyle
ile nerwów rdzeniowych).

Na przekroju poprzecznym: Występują skupiska neuronów. Wypustki tych neuronów tworzą istotę
białą. Do rogów tylnych dochodzi informacja czuciowa. Istota biała składa się z zmielinizowanych
aksonów.

Drogi nerwowe to zespoły włókien nerwowych, które łączą ośrodku mózgu i rdzenia kręgowego.
Dzielą się na: wstępujące (z dołu do góry) i zstępujące (z góry do dołu)

112
Q

odcinki kręgosłupa

A
Kręgosłup składa się z 33-34 kręgów:
• 7 kręgów szyjnych (C1-C7)
• 12 kręgów piersiowych (Th1-Th12)
• 5 kręgów lędźwiowych (L1-L5)
• 5 kręgów krzyżowych (S1-S5)
• 4-5 kręgów guzicznych (Co1-Co4-5)
113
Q

Splot barkowy (ramienny) i splot udowy

A
Splot barkowy (ramienny) i splot udowy – ze splotów tych tworzą się nerwy, które odpowiadają za
unerwienie kończyn
114
Q

Pień współczulny

A

Pień współczulny – szereg zwojów połączonych ze sobą, w którym mieszczą się neurony układu
autonomicznego.

115
Q

Autonomiczny układ nerwowy, wegetatywny

A

Autonomiczny układ nerwowy, wegetatywny – część układu nerwowego.

Składa się z neuronów, które odbierają i wysyłają informacje do serca, jelit i innych narządów
wewnętrznych. Składa się z:

  • układu współczulnego = sympatyczny (pobudzający) - (Th1-Th12) (L1-L2)
  • układu przywspółczulnego = parasympatyczny (hamujący) - (S1-S3?)

Pobudzenie układu współczulnego powoduje przyśpieszenie akcji serca, a
pobudzenie układu przywspółczulnego powoduje zwolnienie akcji serca .

(układy te działają antagonistycznie)

116
Q

Pień współczulny

A

Pień współczulny – szereg zwojów połączonych ze sobą, w którym mieszczą się neurony układu
autonomicznego.

117
Q

Droga czuciowa

A

Droga czuciowa – utworzona z czterech neuronów
Od narządów zmysłowych idą impulsy do kory.
Receptory komórki smakowej – dochodzi jedna część aksonu komórki pseudjednobiegunowej
(komórki ze zwojów nerwów czaszkowych, które odpowiadają za nerwy twarzowe), te komórki
przewodzą impulsy do jadra ze zwoju przedłużonego – jądra pasma samotnego.
W jądrze pasma samotnego jest komórka, która przeprowadza impulsy do wzgórza.
We wzgórzu znajduje się neuron – pęczek wzgórzowo-korowy, który kieruje impuls do neuronu
korowego.
Neuron korowy znajduje się na poziomie kory mózgowej. Analizuje on smak i jest odpowiedzialny
za to jak go czujemy.

118
Q

Droga piramidowa

A

Droga piramidowa – utworzona z dwóch neuronów, jest szybsza
Neuron przewodzi impuls z kory do rdzenia.
W rdzeniu impuls trafia na motoneuron i trafia do mięśnia.
20% włókien na drodze piramidowej zbacza na drogę korowo-rdzeniową i krzyżuje się z resztą
włókien dopiero na poziomie rdzenia. Droga piramidowa pozwala wykonywać szybkie czynnośći,
np. granie na pianinie.

119
Q

Droga korowo-rdzeniowa

A

Droga korowo-rdzeniowa – utworzona z trzech neuronów
Biegną przez nią włókna, które nie trafiły na drogę piramidową.
Występuje na niej neuron wstawkowy.
Unerwia tułów i kończyny.
Nie jest tak szybka i precyzyjna jak droga piramidowa.

120
Q

co unerwia kończyny?

A

Nie tylko kora unerwia kończyny. Angażowane są w ten proces inne struktury mózgu:
– motoneurony, do których dochodzą impulsy z wielu struktur, np. jąder podkorowych
– jądra podkorowe, które mają wpływ i działanie odpowiadające za napięcie mięśni
– móżdżek – odpowiadający za ruch i równowagę, wysyła również włókna do motoneuronów
– błędnik – włącza się w regulacje napięcia mięśni
Uszkodzenie jąder powoduje zakłócenia pracy. Uszkodzenie substancji czarnej może powodować
chorobę Parkinsona.

121
Q

Motoneurony

A

Motoneurony, neurony motoryczne lub ruchowe – neurony eferentne, które wychodzą swoimi
wypustkami z rdzenia kręgowego lub pnia mózgu i tworzą synapsy z włóknami lub wrzecionami
mięśniowymi.

122
Q

Pień sympatyczny

A

Pień sympatyczny – składa się ze zwojów, które odpowiadają za pewne segmenty.
Mięśnie danego segmentu mają swoją pętle, która sama się obsługuje – napięcie na poziomie
elementarnym (na poziomie rdzenia)

123
Q

Odruchy rdzeniowe

A

Odruchy rdzeniowe - badanie odruchów rdzeniowych pozwala na stwierdzenie występowania
oraz poziomu zaburzeń neurologicznych. Uszkodzenie rdzenia kręgowego może powodować
zaburzenie lub utratę funkcji czuciowych, ruchowych i autonomicznych poniżej poziomu
uszkodzenia.
Przerwanie rdzenia kręgowego może powodować porażenie kończyn (zależne od poziomu, na
którym został uszkodzony segment).

124
Q

Istota czarna

A

Istota czarna – wypełniona neuronami
Występują dwa skupiska substancji czarnej:
• część zbita zajmowana prze neurony dopaminergiczne, które wpuszczają włókna do
prążkowia
• część siatkowata – złożona przede wszystkim z neuronów GABA-ergicznych połączonych z
różnymi strukturami

125
Q

NIEPRAWIDŁOWE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE

A

HIPERTONIA – wzmożone napięcie mięśniowe, spastyczność lub sztywność
Sztywność mięśni – obserwowana również w spoczynku
• objaw rury ołowianej - po wykonywaniu ruchów biernych opór jest wyczuwalny cały czas
• objaw koła zębatego – po wykonywaniu ruchów biernych opór pojawia się skokami (opór,
zwolnienie oporu, opór)
HIPOTONIA – obniżone napięcie mięśniowe, „luźna kończyna”