Wykłady Flashcards
Definicja koncepcji Bobath
Jest to neurorehabilitacja, która wykorzystywana jest do badania jak i terapii osób z zaburzeniem funkcji, ruchu i kontroli posturalnej w wyniku uszkodzenia CUN
Torowanie ruchu - facylitacja
Jest to umiejętnośc kliniczna, aktywny proces, w którym terapeuta za pomocą sowjego głosu, rąk i środowiska wpływa na informację sensoryczną
Odpowiedź pacjenta na torowanie dostarcza niezbędnych informancji do rozumowania klinicznego
Najważniejsze założenia teoretyczne koncepcji Bobath
- połączenie problemów aktywości i uczestnictwa z leżącymi u podstaw zaburzeniami struktury i funkcji ciała
- organizacja zachowania człowieka i kontroli ruchu
- konsekwencje uszkodzenia CUN i poroblemy z poruszaniem się
- proces zdrowienia - nauczanie motoryczne i plastyczność
- badanie - pomiar wyników leczenia
Jakość wykonywanego ruchu jest rozpatrywana w odsniesieniu do
koncepcja bobath
połączenia kontroli postruralnej i ruchu selektywnego, z umiejętnościa odbierania, integracji i odpowiedzi na informację sensoryczną
Prawidłowy ruch
definicja
Jest to zakres podobnych zachowań motorycznych występujących u człowieka bez uszkodzenia OUN
Typowy ruch
Reedukcja funkcji polega na
przywróceniu pacjentowi:
* umiejętności wykonywania aktywności ukierunkowanej na osiągnięcie konkretnego celu w sposób ekonomiczny
* umiejętności zmiany zachowania adekwatnie do zmiany środowiska i okolicnzości
ruch normalny
obracanie sie, chodzenie, wstawanie - charakteryzuje sie zmiennością, wielowariantowością i różnorodnością, dzięki której moze w odpowiedniej sytuacji optymalnie zrealizować aktywność ruchową
Prawidłowy ruch zależny jest od
- siły mięśniowej
- napięcia mięśniowego
- motywacji
- rozumienia
- koordynacji
- praidłowego funckjonowania narządów zmysłów
- doświadczeń ruchowych
- percepcji ciała
- mobilności
Prawidłowy ruch jest:
- ekonomiczny
- celowy
- udany
- automatyczny
- swobodny
- efektywny
- precyzyjny
- obdarzony różnorodnością
czynniki wpływające na prawidłowy ruch
- wewnętrzne
- siła mięśniowa, mobilność, napięcie mięśniowe, przyzwyczejnia, budowana anatomiczna, samopoczucie
- zewnętrzne
- otoczenie (znane/nieznane), cechy zadania (znane/nieznane), pora dnia, czas
prawidłowe mechanizmy kontroli postawy
- reakcje nastawcze - ustawienie głowy tak aby nos był pionowo, a oczy poziomo
- rekacje rónoważne - umożliwia utrzymanie środka ciężkości ponad płaszczyznę podparcia - utzymanie/odtworzenie równowagi
- placing - umiejscowienie
placing
- umiejscowienie
- jest to możliwośc reagowania na ruch wykonany przez inną osobę, bez konieczności wypowaidania słownie poleceń, tak aby nowo uzyskaną pozycję dokładnie utrzymać
- jest to badania jak i terapia
- wykonywana po strnie niehemi
- umożliwia plynny rych przeciwko sile ciężkości
warunki dowolnej i funkcjonalnej aktywności
- prawidłowe napięcie mięśniowe
- unerwienie zwrotne - recyprokalne
- automatyczne wzorce ruchowe
Napięcie mięśniowe zależy od:
- stopnia zautomatyzowania danej czynności ruchowej
- czynników otoczenia
- bólu
- emocji
- szykości wykonywanej czynności
- pozycji wyjściowej
- płaszczyzny podparcia
spastyczność
jest to opór w zależny od szybkości w czasie ruchu biernego
objawy in plus
- wygórowane odruchy
- reacje stowarzyszone
objawy in minus
- osłabienie mm
- ograniczona mobilność
punkty kluczowe
definicja
obszary w obrębie ciała wykazujące swoistą gęstośc receptorów.
Dzięki nim terapeuta może kontrolować przebieg ruchu, wykonywać torowanie i inhibicję odpowiedzi organizmu
Punkty kluczowe - wymień
- dystalne - dłonie, nadgarstki
- centralne - tułów
- proksymalne - obręcz barkowa, głowa, obręcz biodrowa
punkty kluczowe - wykorzystanie
- do orientacji linii środkowej ciała
- podczas badania
- do czuciowej informacji zwrotnej
- do pozycjonowania
- do reedukcji równowagi
- do oddziaływania na napięcie mięśniowe
- do torowania fizjologicznych wzorców ruchowych
w skład analizy ruchu funkcjonalnego wchodzi
- ruch selektywny
- kontrola posturalna
- aspekt poznawczy
Zasady terapii - koncepcja Bobath
- rozmawiaj z mózgiem
- szukaj potencjału
- rozpoczęcie terapii jak najszybciej
- terapeuta pracuje indywidualnie z pacjentem
- wspólne podejmowanie decyzji
- podczas terapii iwzględniane są porażone części ciała
- dążenie do osiągnięcia samodzielności w czynnościach życia codziennego
- poprawa jakości życia
- Terapeuta facylituje głosem, dotykiem i środowiskiem
- zapewnienie dostraczenia jak najwięcej róznorodnych bodźców
- używanie przedmiotów codziennego użytku w jak najbardziej realnych sytuacjahc
- aktywne uczestnictwo
- Terapeuta ma na celu optymalizajce aktywnościi iu uczestnictwa a w konsekwencji subiektywnej jakości życia
Pacjent potrzebuje wyzwań
- właściwe zadania
- właściwy poziom trudności
- wzbogacona struktura środowiska
- właściwa ilość i intensywność nauki
“Ściąganie rąk”
- kontrola motoryczna, nauczanie motoryczne
- ściąganie rąk jak tylko pacjent zaczyna się poprawać. Pacjent ma życ bez terapeuty
- nie boimy się przewracania przedmiotów - uczy się najlepiej gdy musi sobie sam poradzić w danej sytuacji
- nie dajemy pacjentowi za dużo pomocy (np sprzętów) - mózg od razu wykorzystuje możliwość ograniczenia swojej aktywności
“powtórki bez powtórek”
- kontrola motoryzna, nauczanie motoryczne
- potrzebujemy powtórek do wzmocnienia siły czy wytrzymałości ale jeśli chcemy się nauczyć czegos to musimy modyfikować
- CUN niczego się nie nauczy bo to przechodzi przez rdzeń → musimy przetorować aktywność - nauczyć się
terapię rozpoczynamy od
normalizacji napięcia
- wzmożone napięcie → duża płaszczyzna podparcia
- osłabienie napięcia → pozycje przeciwko grawitaji
torowanie możemy prowadzić w kierunku
proksymalnym → dystalnym ale tez na odwrót, poprzez pracę na punktach kluczowych
uszkodzenie barku
- pacjenci po udarze często mają zespół bolesnego barku
- terapeuta ma zakaz łapania dystalnie, nie ciągnie za KG bezpośrednio zajętą
- przy chęci poprawy pozycji chwytamy za tułów
- może dojśc do subluksacji bez bólu
Percepcja - definicja
Obejmuje mechanizmy, integracji docierających do nas bodźców sesorycznych i ich interpretacji z wykorzystaniem pamięci związanej ze znajomością rzeczy, co poozwala nam się zorientować w aktualnej sytaucji
* oznacza możliwość czerpania informacji ze środowiska
* oznacza możiwość zrozumienia środowiska i nas samych
poznanie - definicja
zdolność do przetwarzania , sortowania, wyszukiwania i manipulowania informacjami (PSWM)
zaburzenia percepcji - cechy
- nie są widoczne
- zachowana jest inteligencja
- o probemach z percepcją wnioskujemy po zachowaniu pacjenta
- pacjenci często błędnie oceniani sa jako niechętni do współpacy, bez motywacji
- często błędna decyzja o zmianie terapeuty czy zaniechania terapii w wyniku stwoerdzenia niechęci do współpracy pacjenta
zaburzenia percepcji - zadania terapeuty
- rozpoznać zaburzenia percepcji i dać czas na naukę
- zapewnić systematyczną terapię
- zastosowac odpowiednie metody terapeutyczne uwzględniając zaburzenia percepcji
diagnostyką zaburzeń percepcji zajmuje się
neuropsycholog i logopeda
procedury terapeutyczne przy zaburzeniach percepcji
- nie można rozpraszać pacjenta
- komendy tu i teraz
- terapia z wyznaczonym celem do osiągnięcia
- terapia musi być realna
pomieszczenie przy zaburzeniach percepcji powinno być
- ciche
- bez innych osób na sali
- małe
kiedy wiemy że terapia się udaje
zaburzenia percepcji
- gdy twarz przestaje być amimiczna, nie jest aż tak skupiona
- gdy osoba z nadprodukcją mowy przestaje dużo mowić a robi zadanie
- pacjent nie jest juz tak wystraszony np przy zmianie pozycji
- pacjent lepiej się porusza, lepiej utrzymuje pozycję, odnajduje linię środkową ciała
objawy zaburzenia percepcji u człowieka
- amimiczna twarz
- agresja, przekleństwa
- strach przed aktywnością związaną ze zmianą pozycji, wynikająca z trudności w osadzeniu się w przestrzeni, w której się znajduje
- nie są w stanie trzymać jednego tematu rozmowy
- zagubienie w przestrzeni
- zmiana charakteru mowy - gaduła staje się milczkiem
- zaczepianie przedmiotów podczas poruszania się
- dużo mówią i nie wykonują zadania, które mają wykonać
liniowość
definicja
jest to optymalna organizacja stuktur pasywnych i aktywnych w celu utrzymania pozycji i podczas ruchu
* jest niezbędna do prawidłowego przetwarzania informacji sensorycznej
* zapewnia przetwarzanie i regulację normalnego napięcia mięśniowego
* konieczna dla utrzymania prawidłowej postawy i skoordynowanego, ekonomicznego oraz automatycznego ruchu
zaburzenia liniowości
strategie kompensacyjne - nieekonomiczne → dysbalans mięśniowy
* osłabienie mięśni
* hipertonia mięśniowa
czego powinniśmy unikać - koncepcja Bobath
liniowość
- zgiecia zagłówka przy leżeniu na plecach
- miękkich materacy, poduszek czy materacy p/odleżynowych - niepewna informacja sensoryczna
- twardego podparcia stóp - powoduje wzrost napięcia mięśniowego i przez to zmniejszenie ruchomości w stawie skokowym
- przedmiotów w ręce niedowładnej/porazonej - opócz przedmiotów dnia codziennego
- infuzji po stronie porażonej/niedowładnej
plastyczność definicja
zdolność wszystkich komórek w każdym okresie rozwoju do zmiany każdego aspektu ich fenotypu, w odpowiedzi na odchylenia od normy w ich warunkach wewnętrznych lub otoczeniu
mózg ma zdolność do
plastyczność mózgu
zmiany nie tylko funkcji ale też struktury
co się dzieje z neuronami przy udarach?
neurony zostają na tylnie niedokrwione, zeby móc nadal funkcjonować ale żeby nie doszło no obumarcia - obszar półcienia prenabry
neurony są “uśpione” przez nieprawidłowy przepływ płynu mózgowego oraz przez obrzęk mózgu
- obszar zawału - martwica
- z czasem krążenie wraca i neurony “budzą się” i zaczynają funkcjonować
rozwój mózgu na przestrzeni lat
- dzieci rodzą się z bardzo niedojrzałym mózgiem - do 5 rż go budują
- do 25 rż wycina nadmiar zbędnych połączeń
- do 40 rż dalej skutecznie się mielinizuje - doskonali to co sobie zostawił
efektywność a plastyczność mózgu
- dzieci maja bardzo plastyczny mózg ale jest on mało efektyny
- dorośli mają bardzo wydajny mózg ale mniej plastyczny
plastyczność mózgu jest przez całe życie
neuroplastyczność w odbudowaniu CUN
Następuje reorganizacja na poziomie synaps i neuronów
Z uwagi na silne torowanie tych procesów przez bodźce wstępujące ważne jest aby torować plastycznośc odpowiednimi wyzwaniami
Koncepcja Bobath i wykorzystanie plastyczności
wykorzystuje naturalną plastyczność z korzyścią dla pacjenta
* terapeuta stara się to zrobić z perspektywy powrotu do zdrowia a nie kompensacji, jednocześnie uznając ograniczenia deficyty neurologicznego
- pacjent z objawami ubytkowymi bedzie je zawsze miał
* funkcjonalna analiza ruchu uznaje, regeneracja na ruchu kompensacyjnym może ograniczać przywrócenie typowych zachowań motorycznych
- jeśli użyje kompensacji zapisze je jako nowy sposób wykonania i będą duże utrudnienia w dalszej terapii
Plastyczność mózgu jest jednocześnie ogromna i ograniczona
- w reakcji na środowisko szlaki neuronowe mogą zmieniać lokalne połączenia, swoją siłę, mielinizację czy usprawnie przesyłanie z jednego obszaru na drugi
- nie może dowolnie się przeobrażać np móżdżek nie przejmie ośrodków mowy
reaktywacja stuktur mózgowych może być wywołana przez:
- wykonanie ruchu
- obserwację ruchu
- mentalne wyobrażenie ruchu
- bierną terapię
zadania rehabilitacji
plastyczność mózgu
- wzmocnić prawidłowe łańcuchy synaptyczne i sieci neuronalne
- kieruje rozrostem aksonów
- ułatwia odkrywanie alternatywnych lub poprzednio pomocnych dróg nerwowych w CUN w celu potrzymania prawidłowych funkcji
Zasady plastyczności nerwowej
- używaj albo trać
- używaj i poprawiaj
- czas ma znaczenie
- wiek ma znaczenie
- specyficznośc ma znaczenie
