Wykład 1, 2 Flashcards
Elementy systemu pandektowego prawa cywilnego
- część ogólna
- własność i inne prawa rzeczowe
- prawo zobowiązań (najbardziej obszerna księga)
- prawo spadkowe
- prawo rodzinne
Podział prawa cywilnego
1) część statyczna
- prawo rzeczowe (własność i wszystko, co się z nią wiąże)
2) część dynamiczna
- prawo zobowiązań
Definicja prawa zobowiązań
Jest to najbardziej obszerna część prawa cywilnego, która zawiera ogół regulacji dotyczących wymiany dóbr i usług przy użyciu pieniądza oraz ochrony podmiotów prawa cywilnego przed szkodami.
Cecha charakterystyczna przepisów prawa zobowiązań
Mają często charakter ius dispositivum (przeciwieństwo ius cogens)
Ius dispositivum - na czym polega
Przepisy obowiązują, o ile podmioty (strony) prawa cywilnego nie postanowią inaczej. Prawo względnie obowiązujące.
Ius cogens - na czym polega
Przepisy bezwzględnie obowiązujące. Przede wszystkim w prawie rzeczowym.
Forma umów dotyczących nieruchomości (co do zasady)
Akt notarialny
Źródła prawa zobowiązań
1) przepisy ksiąg KC
2) ustawy szczegółowe
- ustawa o prawach konsumenta
- prawo bankowe
- ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych
- prawo wekslowe
- prawo czekowe
- ustawa o obligacjach
- KSH
- przepisy dotyczące ochrony praw lokatorów
- prawo lokalowe
Czym jest stosunek zobowiązaniowy
Jest to stosunek między stronami
Zobowiązanie - cechy
- jest to stosunek cywilnoprawny
- najczęściej między 2 stronami
- charakter majątkowy
- występuje zasada równorzędności stron
- jedna strona może żądać świadczenia (wierzyciel), a druga (dłużnik) powinna to świadczenie spełnić
- jest skuteczne między stronami
Czynności prawne skutkujące powstaniem zobowiązań
- umowy
- czynności prawnej jednostronne
- delikty
- bezpodstawne wzbogacenie, w tym nienależne świadczenie
- niektóre akty administracyjne
- inne zdarzenia prawne
- orzeczenia
Wierzyciel
- wierzytelność
- roszczenia
Dłużnik
1) dług
2) odpowiedzialność
- odpowiedzialność osobista
- ograniczona odpowiedzialność osobista
- odpowiedzialność rzeczowa (skutek wystąpienia niektórych zdarzeń cywilnoprawnych - np. ustanowienie hipoteki)
Wierzytelność - definicja
Postać prawa podmiotowego (przysługująca wierzycielowi).
Jako prawo podmiotowe - podlega ochronie cywilnej oraz prawno-karnej.
Roszczenia- definicja
Szczególne uprawnienia przysługujące wierzycielowi.
Podział roszczeń
1) główne
- O świadczenie (np. o spełnieniu usługi)
- O odszkodowanie (w przypadku niewykonania)
2) pomocnicze
- Np. o odsetki (autonomiczne), o ujawnienie stanu majątkowego, o dokonanie innych czynności (bez których zobowiązanie nie może być wykonane)
Ustrój sądów
- rejonowe (I instancja)
- okręgowe (I i II instancja)
- apelacyjne (II instancja)
- Sąd Najwyższy
Przepisy KPC
Regulują właściwość sądów i innych organów do rozpatrywania spraw cywilnych oraz procedurę rozpatrywania tych spraw.
Etapy rozpatrywania spraw
1) Część pierwsza KPC - postępowanie rozpoznawcze
a) tryb procesu
b) tryb nieprocesu (postępowanie niesporne)
2) część druga- Postępowanie zabezpieczające
3) część trzecia - Postępowanie egzekucyjne
4) Rozstrzygnięcie
a) z reguły wyrok - w procesie
b) nakaz zapłaty- w postępowaniu upominawczym lub nakazowym
Prawomocne orzeczenie sądu
- tytuł egzekucyjny
- podstawa do ewentualnego wszczęcia egzekucji
Tytuły egzekucyjne
- prawomocne orzeczenia sądu lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem
- orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu
- inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej
- niektóre akty notarialne
Tytuł wykonawczy
- podstawa egzekucji (wszczęcia i przeprowadzenia)
- jest to tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (potwierdzenie prawomocnosci i wykonalności orzeczenia)
- tytuły wykonawcze cywilne wykonuje urząd komorniczy (komornik)
Dług- definicja
Powinność spełnienia świadczenia obciążająca dłużnika
- istota gospodarki rynkowej
- powinnosc zgodna z treścią zobowiązania (a więc i z treścią źródła)
Odpowiedzialność- cechy
- wiąże się z długiem
- ogół sankcji (negatywnych skutków) dotykających dłużnika w razie niewykonania zobowiązania
- we współczesnym systemie prawa ma charakter osobisty, majątkowy oraz nieograniczony (co do zasady)
Odpowiedzialność rzeczowa
Polega na tym, że odpowiada się określonym przedmiotem majątkowym (np. nieruchomością, ruchomością, prawami).
Świadczenie- definicja
Jest to przedmiot zobowiązania. Zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania.
Świadczenie- jakie musi być?
- oznaczone (a przynajmniej oznaczalne)
- mozliwe do wykonania
Źródła opisujące zachowanie dłużnika
- treść (ustalana przez umowę lub inną czynność prawną) - źródło dominujące
- cel spoleczno-gospodarczy zobowiązania
- zasady współżycia społecznego
- ustalone zwyczaje
Świadczenie- na czym polega
- Dare - dać
- facere - czynić
- non facere - nie czynić
- pati - znosić
Niemożliwość świadczenia - rodzaje
a) pierwotna- występuje w momencie wykonania zobowiązania
- zobowiązanie w ogóle nie powstaje
b) następcza- powstaje później
- niemożliwość zawiniona przez dłużnika - odpowiedzialność odszkodowawcza
- niemożliwość niezawiniona przez dłużnika- wyjaśnięcie zobowiązania
Pecunia non olet - pieniądz nie pachnie brzydko
- pieniądz jest kategorią zobiektywizowaną
- jeżeli dług jest wymagalny to wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia od osoby trzeciej (innej niż dłużnik)
Rodzaje swiadczeń
1) rzeczy oznaczone co do gatunku (np. sprzedaż 2 kg cukru)
- są zamienne
2) rzeczy oznaczone co do tożsamości (np. sprzedaż obrazu)
