Wstrząs Flashcards

1
Q

Wstrząs - mechanizmy

A

1)Reakcja współczulno-nadnerczowa
—> Wyrzut noradrenaliny, później także adrenaliny
–-> Aktywacja układu renina-angiotensyna-aldosteron

2) Wyrzut peptydów opioidowych
3) Uwalnianie ADH
4) Centralizacja krążenia
5) Obkurczenie prekapilar, „transfuzja” płynu z przestrzeni pozanaczyniowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wstrząs hipowolemiczny - patofizjo

A

Zmniejszenie obciążenia wstępnego (preload) z następowym zmniejszeniem rzutu serca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Stopnie wstrząsu hipo?

A

 Stopień I: 500 ml (10% objętości)
 Stopień II: 500–1000 ml (10-20%)
 Stopień III: 1000–2000 ml (20–40%)  Stopień IV: 2000 ml (40%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wstrząs hypowolemiczny a CTK?

A

Spadek, I/II stopień jeszcze norma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wstrząs hypowolemiczny obajwy

A
Spadek CTK
Tachykardia
Tachypnoe
Bladość
Oligura/anuria
Pobudzenie, splątanie, senność
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wstrząs hypowolemiczny - kiedy płynoterapia?

A

Minuty, nie godziny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jak ocenić skuteczność płynoterpii?

A

1) Klinicznie
- ->spowolnienei tętna, wzrost CTK i diurezy
2) MOnitroing
- ->OCŻ, AS, CTK, ciśnienie zaklinowania w tt płucnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cele płyntoterapii?

A
  • wyrównanie OCŻ do 12mmHg
  • wyrównanie PWAP do 10-12mmHg
  • rzut serca > 3l/min/metr2
  • stężenie kwasu mlekowego < 4mmol/l
  • BE -3 do 3 mmol/l
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Czego NIE stosować w płynoterapii

A

Glukozy - bo nasilenie kwasicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Co stosować w płynoterpii?

A

Krystaloidy
Koloidy
Roztwory hiper+koloid
-KKCz i FFP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Zalety krystaloidów?

A
  • niska cena
  • poprawa diurezy
  • odtworzenie składu płynu śródtkankowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wady krystalodiów

A
  • krótki efekt hemodynamiczny

* obrzęki obwodowe/przestrzeń pozakomórkowa/ * obrzęk płuc /osoby starsze z NK/

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Koloidy zalety

A
  • mniejsza objętość wlewu
  • stosunkowo długi efekt przyrostu objętości osocza(T1/2= 17h) * mniejsza tendencja do obrzęków
  • znaczne zwiększenie dowozu tlenu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Koloidy wady

A

ryzyko koagulopatii ( dekstrany, przy większych przetoczeniach- obniż.aktywn.cz.VIII, vW)

  • zmniejszenie filtracji kłębkowej i stężenia wapnia w osoczu (albuminy)
  • diureza osmotyczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hipertonik - zalty

A
  • niska cena
  • poprawa diurezy
  • mała objętość wlewu (2-4ml/kmc) a przyrost 3- 4xobj.przetoczona
  • mniejsza tendencja do obrzęków
  • zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hipertonik - wady

A
  • krótki efekt hemodynamiczny
  • krwawienie podtwardówkowe
  • zwiększenie osmolarności osocza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hipertonik+koloid zalety

A
  • przedłużony efekt hemodynamiczny

* zmniejszone zapotrzebowanie na płyny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie parametry wziąc pod uwagę przy ocenie konieczności podania KKCz?

A
  • Hb
  • bieżąca objętość śródnaczyniowa
  • przewidywany stopień dalszej utraty krwi * ocena rozległości zabiegu
  • choroby współistniejące
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

KKCz wskazania

A

prawidłowa objętość krwi krążącej + hipoksja tkankowa

  • niedokrwienie m.sercowego lub CSN, mleczany >4mmol/l, VO2<100ml/min/m2
  • zwiększenie ekstrakcji tlenu (>0,5) przy prawidłowym rzucie serca
  • Hb>8 - niewydolność krążenia, zaawansowana MIC, niedokrwienie CSN
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

FFP - wskazania

A

-niedobór czynników krzepnięcia (wrodzony lub nabyty) z obj. czynnego krwawienia lub przed operacją

  • transfuzja wymienna + zab. INR i APTT
    (wartości jak poprzednio) lub jeśli występują kliniczne cechy krwawienia
  • odwracanie działania pochodnych kumaryny (krwawienie, doraźny zabieg
    operacyjny)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jakie wartości INR APTT do podania FFP

A

INR>1,5xnorma

APTT>1,5x norma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Przetaczasz 2000ml krystaloidów, brak poprawy?

A

Koloidy i KKCz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Czy można użyć środków wazokonstrykcyjnych w hiperwolemii?

A

NIE, zwiększają afterload

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wstrząs hipowolemiczny - postępowanie

A
  • Zatrzymanie utraty krwi/płynów
  • Monitorowanie CTK,AS,sP02
  • Tlenoterapia
  • Min. 2 wkłucia obwodowe, ew.CVC
  • Monitorowanie diurezy- cewnik
  • Płynoterapia w minutach, ale pod kontrolą
  • Badania+grupa krwi +zabezpiecznie KKCz, FFP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Kiedy hospitalizować przy oparzeniach?

A

Oparzenia II stopnia >10% p.c
Oparzenia III stopnia ( w tym
oparzenia chemiczne i elektryczne)
Oparzenia twarzy, rąk, stóp, krocza, dróg oddechowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jak leczyć oparzenia?

A

 zapobieganie wstrząsowi oligowolemicznemu
 zapobieganie zakażeniu
 zapobieganie ostrej niewydolności nerek  zapobieganie obrzękowi płuc i mózgu
 zapobieganie powstawaniu ostrych owrzodzeń przewodu pokarmowego (wrzody Curlinga)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Co będziesz monitorował przy oparzeniu?

A
 godzinowe wydalanie moczu,
 temperatura obwodowych części ciała,
 częstość oddechu, tętno, ciśnienie tętnicze krwi  stężenie Na+ i K+ w osoczu
 morfologię i hematokryt
 stężenie mocznika i kreatyniny w osoczu
 białko i glukozę w osoczu
 gazometrię
 OCŻ
 badanie ogólne moczu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Formuła Parkland

A

zapobieganie oligowolemii

przetaczać w pierwszej dobie mleczanowy Płyn Ringera w objętości: 4 ml x 1kg mc. x 1 % powierzchni oparzonej.

29
Q

Reguła Brooka

A

zapobieganie oligowolemii

przetaczać w pierwszej dobie mleczanowy Płyn Ringera w objętości: u dorosłych 2 ml x 1kg mc. x 1 % powierzchni oparzonej, u dzieci 3 ml x 1kg mc. x 1 % powierzchni oparzonej.

30
Q

Jak podzielić płyny w leczeniu oligowolemii?

A

W ciągu pierwszych 8 godzin przetaczamy połowę wyliczonej ilości płynów, w ciągu następnych 16 godzin drugą połowę.

31
Q

Jak monitorować przetaczanie płynów?

A

Najistotniejszym parametrem wskazującym na właściwe uzupełniające przetaczanie płynów jest godzinowe wydalanie moczu, którego poziom powinien utrzymywać się na poziomie 50 ml/h. W przypadku mio i hemoglobinurii godzinowa diureza powinna przekraczać 100 mmol/h.

32
Q

Konsekwencje poparzenia?

A

 hipoalbuminemia – spowodowana jest wzmożona utratą białka do płynu wysiękowego oraz przetaczaniem krystaloidów ( przetaczać tak aby albuminy wynosiły ok. 2,5 g/100 ml a białko całkowite > 5g/100 ml)
 mioglobinuria – niedokrwienne uszkodzenie mięśni, najczęściej głębokie oparzenia termiczne lub elektryczne
 hemoglobinuria – rozpad erytrocytów

33
Q

Co nam da zastosowanie heparyny w oparzeniu?

A

 zapobiega zmianom zakrzepowym w mikrokrążeniu, co zmniejsza ryzyko przekształcania się oparzeń obejmujących pośrednią grubość skóry w oparzenia pełnej grubości skóry
 zapobiega powikłaniom zatorowo-zakrzepowym, szczególnie u chorych unieruchomionych długi czas
 zapobieganie zespołowi rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego

34
Q

Jak obliczyć zapotrzebowanie energetycznie oparzonego?

A

25kcal x masa ciała +40kcal*powierzchnia oparzona
25%kcal - białko
70% węgle
tłuszcz 5%

35
Q

Przyczyny wstrząsu kardiogennego?

A

 Zawał mięśnia sercowego (>40% masy mięśnia)
 Zaburzenia rytmu serca (tachy- bradyarytmie)
 Ostra okołozawałowa niedomykalność mitralna/aortalna
 Okołozawałowa perforacja przegrody międzykomorowej
 Tętniak lewej komory serca
 Tamponada osierdzia (triada Becka)
 Ostra zatorowość płucna

36
Q

Obajwy wstrząsu kardio?

A

 Dolegliwości stenokardialne
 Ciśnienie skurczowe <90mmHg (lub 30mmHg
poniżej wartości sprzed choroby)
 Tachykardia
 Oliguria (<20ml/h)
 Skurcz naczyń obwodowych, sinica obwodowa (nieskuteczność pulsoksymetru!)

37
Q

Obajwy niewydolnośći zastoinowej?

A

– Wypełnienie żył szyjnych

– Obrzęk płuc -> duszność, sinica

38
Q

Wstrząs kardio - postępowanie

A

– Tlenoterapia bierna, intubacja w razie potrzeby
– Zabezpieczenie 2 obwodowych dostępów dożylnych, optymalnie – dostęp centralny (swobodna droga podawania wlewów plus możliwość monitorowania)
– Monitorowanie EKG, CTK

39
Q

Diagnostyka wstrząsu kardio

A

– Szybki wywiad, badanie ogólne, ocena stanu pacjenta
– EKG, enzymy sercowe, jonogram, równowaga kwasowo-zasadowa
– ECHO, jeśli dostępne i stan pacjenta na to pozwala

40
Q

Jak dalej postępować we wstrząsie kardio?

A
 Wstępna płynoterapia celem szybkiego zwiększenia objętości krwi krążącej (optymalizacja „preload”)
– Bolusy 100ml 0,9% NaCl co 3 min
 RR 70-100mmHg:
– Dopamina 5-15ug/kg /min iv
– Dobutamina 2-20ug/kg /min iv
 RR<70mmHg:
– Norepinefryna 0,5-30ug/kg iv
 RR >100mmHg:
– Furosemid 0,5-1mg/kg iv
– Nitrogliceryna 20ug/min (zwiększaj o 5ug co 5 min)
41
Q

Jak wygląda przeciętny Polak we wstrząsie septycznym?

A

Facet, 54 lata
Przesłany z oddziału lub bloku
Najczęściej z przyczyny chirurgicznej, rzadziej internistycznej
Ponad 2 niewydolności narżadowe
Duża śmiertelność -54%!
–>zakażenie jamy brzusznej 54%, DO 31%, ZUM 10%, bakteriemia 10%
Długie leczenie ponad 18$

42
Q

Objawy SIRS

A

Temperatura ciała <36 lub >380C AS >90/min
Tachypnoe >20/min lub pC02 <32
Leukocyty <4 000 lub >12 000 lub >10% form niedojrzałych w rozmazie

43
Q

Przyczyny SIRS

A

Zakażenei
Uraz
Oparzenia

44
Q

Spesa - definicja

A

zakażenie potwierdzone lub podejrzewane z objawami ogólnoustrojowymi (SIRS+objawy zakażenia)

45
Q

CIĘŻKA SEPSA

A

sepsa z objawami niewydolności narządów lub hipoperfuzją tkanek (skąpomocz,

46
Q

WSTRZĄS SEPTYCZNY

A

hipotensja wywołana przez sepsę, utrzymująca się pomimo prawidłowego wypełnienia łożyska naczyniowego

47
Q

ROZPOZNANIE SEPSY=

A

ZAKAŻENIE POTWIERDZONE LUB PODEJRZEWANE
+
„KILKA” Z PONIŻSZYCH
KRYTERIÓW

48
Q

WSKAŹNIKI OGÓLNE sepsa

A
 Gorączka>38,3C
 Hipotermia <36C
 AS>90/min
 Tachypnoe
 Zaburzenia świadomości
 Obrzęki lub (+)bilans płynów
 Hiperglikemia >7,7mmol/l
49
Q

Wksaźniki zapalenia?

A

 Leukocyty (<4tys lub >12tys)
 Prawidłowa liczba Leu, ale >10% postaci niedojrzałych
 Stężenie białka C- reaktywnego w osoczu >2SD
 Stężenie prokalcytoniny w osoczu >2SD

50
Q

KRYTERIA CIĘŻKIEJ SEPSY

A

DIAGNOZA=OBECNOŚĆ JEDNEGO! ZE WSKAŹNIKÓW

  • hipotensja spowodowana sepsą
  • wzrost mleczanu we krwi -anuria
  • kreatynina >2,0 mg/dl (176,8 μmol/l) -bilirubina >2 mg/dl (34,2 μmol/l) -płytki<100tys.
  • zaburzenia krzepnięcia INR>1,5
  • ostre uszkodzenie płuc z PaO2/FiO2 <250 (<200=ARDS, jeśli źródłem zakażenia jest zapalenie płuc)
51
Q

Cele postępowania przeciwwstrząsowego

A

 OCŻ 8-12mmHg (12-15 u chorych wentylowanych mechanicznie)
 MBP >65mmHg
 Diureza >0,5ml/kg/h
 Wysycenie tlenem Hb SvO2 >70% dla żył centralnych ,>65% dla mieszanej krwi żylnej

52
Q

Koła ratunkowe we wstrząsie?

A

 Przetoczenie KKCz do uzyskania Hct>30%

 Dobutamina we wlewie- max.20ug/kgmc/min

53
Q

Co robisz do trzech godzin?

A

W ciągu 3 godzin należy:

1) oznaczyć stężenie mleczanów we krwi
2) pobrać krew na posiewy (przed zastosowaniem antybiotyków)
3) zastosować antybiotyki o szerokim spektrum działania
4) przetoczyć 30 ml/kg roztworu krystaloidów, jeśli występuje hipotensja lub stężenie mleczanów we krwi wynosi >4 mmol/l.

54
Q

Co robisz do 6 h?

A

5) zastosować leki obkurczające naczynia (w razie hipotensji niereagującej na wstępną intensywną płynoterapię), aby utrzymać średnie ciśnienie tętnicze (MAP) ≥65 mm Hg
6) w razie utrzymywania się hipotensji pomimo resuscytacji płynowej (wstrząs septyczny) lub gdy początkowe stężenia mleczanów wynosi ≥4 mmol/l (36 mg/dl):
a) zmierzyć OCŻ (wartość docelowa ≥8 mm Hg)
b) zmierzyć ScvO2 (wartość docelowa 70%)a
7) ponownie oznaczyć stężenie mleczanów, jeśli wyjściowo było zwiększone

55
Q

Zasady antybiotykoterapii?

A

Pierwsza godzina!

  • Empiryczna (bakterie/grzyby) => celowana
  • Co najmniej jeden lek - Czas trwania 7-10 dni (warunek-stan kliniczny)
56
Q

Kiedy antybiotykoterapia skojarzona?

A

P.aeruginosa, chorzy z neutropenią / 3-5 dni

57
Q

Jak kontrolować ognisko zakażenia?

A

 Drenaż- ropień w jamie brzusznej, ropniak opłucnej
 Usunięcie zakażonych tkanek martwiczych- zakażona martwica trzustki, niedokrwienie jelit(!)
 Usunięcie ciała obcego- zakażone cewniki (naczyniowy, w dr.moczowych)
 Ostateczna kontrola ogniska zakażenia- cholecystektomia, amputacja z powodu zgorzeli, resekcja esicy z powodu zapalenia uchyłków

58
Q

Cele płynoterapii?

A

WSTĘPNY CEL=OCŻ>8mmHg

1000ml krystaloidów lub 500ml koloidów w ciągu 0,5 godziny
[wstępnie 30 ml /kg roztworu krystaloidów]
(KONTROLA STANU HEMODYNAMICZNEGO!) HES- NIE zalecany, ALBUMINY- TAK

59
Q

Sterydowe koło ratunkowe

A
  1. Wąska grupa pacjentów.
  2. Sugerowane odstąpienie od wykonywania testu stymulacji.
  3. Hydrokortyzon z wyboru (max. 200mg HC/dobę lub dawki równoważne).
  4. Stopniowe zmniejszanie dawki.
60
Q

FFP wskazania

A

-chorzy z czynnym krwawieniem lub przed

planowanymi procedurami inwazyjnymi -rutynowo nie zaleca się

61
Q

KKP wskazania

A

wskazany gdy :
-płytki < 10tys
-płytki <20tys przy współistniejącym dużym
ryzyku krwawienia -pacjent zakwalifikowany do zabiegów chirurgicznych/procedur inwazyjnych
(wymagane>50tys.)

62
Q

Jak kontrolować glikemię?

A
  • Insulina we wlewie dożylnym -Utrzymanie stężenia Glc<10mmol/l -Źródło kalorii=glukoza
  • Oznaczanie glikemii co 1-2godz do czasu ustabilizowania stężenia glukozy i prędkości wlewu insuliny, następnie co 4godz.
63
Q

Profilatkyka zakrzepicy?

A
  1. Heparyna drobnocząsteczkowa 2x dziennie oraz:
  2. Mechaniczne metody profilaktyki (pończochy, urządzenia wytwarzające przerywany ucisk).
  3. U chorych z sepsą i przeciwwskazaniami do stosowania heparyny (np. małopłytkowość, ciężka koagulopatia, czynne krwawienie, niedawne krwawienie śródczaszkowe) nie stosować proilaktyki farmakologicznej, jedynie pkt 2.
64
Q

Profilaktyka owrzodzeń stresowych?

A

 U chorych z ciężką sepsą lub wstrząsem septycznym obciążonych czynnikami ryzyka krwawienia
 H2 blokery lub PPI (raczej PPI)
 nie stosować profilaktyki owrzodzeń stresowych u chorych bez czynników ryzyka

65
Q

Sepsa - podsumowanie do 3 h

A

1.Szybka resuscytacja płynowa.
2.Antybiotykoterapia w ciągu 1 godz od postawienia rozpoznania+kontrola ogniska zakażenia
3.Pomiar CVP jeśli ciśnienie nie ulega poprawie mimo intensywnej płynoterapii
4.Ocena stężenia mleczanu we krwi 5.Zastosowanie wazopresorów gdy
mimo nawodnienia MBP<65mmHg
6.Rozważenie włączenia do terapii leków poprawiających kurczliwość mięśnia serca i/lub przetoczenia KKCz

66
Q

Sepsa - podsumowanie do 6 h

A
  1. Kontrola glikemii celem utrzymania stężenia Glc<8,3mmol/l
  2. Mechaniczna wentylacja małymi objętościami
  3. Włączenie do terapii małych dawek kortykosteroidów
  4. Profilaktyka przeciwzakrzepowa
  5. Lecznie nerkozastępcze u pacjentów z ONN 6. Żywienie
67
Q

Reakcja zal od dopełniacza?

A

Preparaty krwi: krew pełna, masa erytrocytarna, surowica, immunoglobuliny
 Dekstran

68
Q

nieimmunologiczna aktywacja

komórek tucznych:

A

(anafilkasja niealergiczna)

środki jodowo- kontrastowe, narkotyki

69
Q

związki modulujące metabolizm

kwasu arachidonowego:

A

(anafilkasja niealergiczna)

aspiryna, ibuprofen, indometacyna i inne niesterydowe leki przeciwzapalne