wstrzas Flashcards
Wskaźnik Allgowera
akcja serca/ciśnienie tętnicze
>1 = WSTRZĄS
Wstrząs – podstawowe
mechanizmy adaptacyjne
Reakcja współczulno-nadnerczowa Wyrzut peptydów opioidowych Uwalnianie ADH Centralizacja krążenia Obkurczenie prekapilar, „transfuzja” płynu z przestrzeni pozanaczyniowej
Wstrząs hypowolemiczny
PRZYCZYNY
typowo: masywna utrata krwi krążącej
inne: (nie związane z utratą krwi) to min.
*zwiększona przepuszczalność naczyń
włosowatych (masywne zapalenie)
*utrata płynów do III- ciej przestrzeni
(niedrożność jelit)
*zmniejszona podaż płynów
*choroby nerek (np.„losing-salt nephritis”)
*przedawkowanie diuretyków
Wstrząs hypowolemiczny
stopnie
Stopień I: 500 ml (10% objętości)
Stopień II: 500–1000 ml (10-20%)
Stopień III: 1000–2000 ml (20–40%)
Stopień IV: 2000 ml (40%)
wstrzas hipowolemiczny objawy
Spadek ciśnienia tętniczego (w I/II st.może być w normie) - Tachykardia (bradykardia), tachypnoe - Bladość i ochłodzenie skóry /nawrót kapilarny/ - Oliguria -> anuria - Objawy z OUN (pobudzenie, poczucie zagrożenia, splątanie, senność, utrata przytomności)
jak oceniamy skutecznosc płynoterapii?
- kliniczna (spowolnienie tętna,
zwiększenie CTK i diurezy, ustąpienie zaburzeń
świadomości) - oparta o monitoring (OCŻ, AS,CTK, ciśnienie
zaklinowania w tętnicy płucnej)
cele płynoterapii
- wyrównanie OCŻ do 12mmHg
- wyrównanie PWAP do 10-12mmHg
- rzut serca > 3l/min/metr2
- stężenie kwasu mlekowego < 4mmol/l
- BE -3 do 3 mmol/l
KRYSTALOIDY (zalety)
- niska cena
- poprawa diurezy
- odtworzenie składu płynu śródtkankowego
KRYSTALOIDY (wady)
- krótki efekt hemodynamiczny
- obrzęki obwodowe/przestrzeń pozakomórkowa/
- obrzęk płuc /osoby starsze z NK/
KOLOIDY (zalety)
- mniejsza objętość wlewu
- stosunkowo długi efekt przyrostu objętości osocza(T1/2= 17h)
- mniejsza tendencja do obrzęków
- znaczne zwiększenie dowozu tlenu
KOLOIDY (wady)
- Reakcje alergiczne, rulonizacja erytrocytów (dekstran)
- ryzyko koagulopatii ( dekstrany, przy większych
przetoczeniach- obniż.aktywn.cz.VIII, vW) - zmniejszenie filtracji kłębkowej i stężenia wapnia w osoczu
(albuminy) - diureza osmotyczna
PŁYN HIPERTONICZNY (zalety)
- niska cena
- poprawa diurezy
- mała objętość wlewu (2-4ml/kmc) a przyrost 3-
4xobj. przetoczona - mniejsza tendencja do obrzęków
- zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego
PŁYN HIPERTONICZNY (wady)
- krótki efekt hemodynamiczny
- krwawienie podtwardówkowe
- zwiększenie osmolarności osocza
PŁYN HIPERT.+ KOLOID (zalety)
- przedłużony efekt hemodynamiczny
* zmniejszone zapotrzebowanie na płyny
PŁYN HIPERT.+ KOLOID (wady)
- dodatkowy koszt roztworu koloidowego
* swoiste wady koloidu
KKCZ (wskazania)
* niedokrwienie m.sercowego lub CSN, mleczany >4mmol/l, VO2<100ml/min/m2 * zwiększenie ekstrakcji tlenu (>0,5) przy prawidłowym rzucie serca * Hb>8 - niewydolność krążenia, zaawansowana MIC, niedokrwienie CSN
FFP (wskazania)
* niedobór czynników krzepnięcia (wrodzony lub nabyty) z obj. czynnego krwawienia lub przed operacją Koniecznie INR>1,5 x norma i/lub APTT>1,5 x norma * transfuzja wymienna + zab. INR i APTT (wartości jak poprzednio) lub jeśli występują kliniczne cechy krwawienia * odwracanie działania pochodnych kumaryny (krwawienie, doraźny zabieg operacyjny)
WSTRZĄS HIPOWOLEMICZNYA.B.C..
Zatrzymanie utraty krwi/płynów • Monitorowanie CTK,AS,sP02 • Tlenoterapia • Min. 2 wkłucia obwodowe, ew.CVC • Monitorowanie diurezy- cewnik • Płynoterapia w minutach, ale pod kontrolą • Badania+grupa krwi +zabezpiecznie KKCz, FFP
Leczenie oparzeń
zapobieganie wstrząsowi oligowolemicznemu zapobieganie zakażeniu zapobieganie ostrej niewydolności nerek zapobieganie obrzękowi płuc i mózgu zapobieganie powstawaniu ostrych owrzodzeń przewodu pokarmowego (wrzody Curlinga)
Podczas wstrząsu należy
monitorować:
godzinowe wydalanie moczu, temperatura obwodowych części ciała, częstość oddechu, tętno, ciśnienie tętnicze krwi stężenie Na⁺ i K⁺ w osoczu morfologię i hematokryt stężenie mocznika i kreatyniny w osoczu białko i glukozę w osoczu gazometrię OCŻ badanie ogólne moczu
Oligowolemia
Zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych Utrata płynu z przestrzeni wewnątrznaczyniowej Centralizacja krążenia
Zapobieganie oligowolemii
Formuła Parkland
Reguła Brooka
Formuła Parkland – przetaczać w pierwszej dobie mleczanowy Płyn
Ringera w objętości: 4 ml x 1kg mc. x 1 % powierzchni oparzonej.
Reguła Brooka – przetaczać w pierwszej dobie mleczanowy Płyn Ringera
w objętości: u dorosłych 2 ml x 1kg mc. x 1 % powierzchni oparzonej, u
dzieci 3 ml x 1kg mc. x 1 % powierzchni oparzonej.
konsekwencje oparzenia
hipoalbuminemia – spowodowana jest
wzmożona utratą białka do płynu wysiękowego
oraz przetaczaniem krystaloidów ( przetaczać tak
aby albuminy wynosiły ok. 2,5 g/100 ml a białko
całkowite > 5g/100 ml)
mioglobinuria – niedokrwienne uszkodzenie
mięśni, najczęściej głębokie oparzenia termiczne
lub elektryczne
hemoglobinuria – rozpad erytrocytów
Stosowanie heparyny
u oparzonych
zapobiega zmianom zakrzepowym w
mikrokrążeniu, co zmniejsza ryzyko
przekształcania się oparzeń obejmujących
pośrednią grubość skóry w oparzenia pełnej
grubości skóry
zapobiega powikłaniom zatorowo-zakrzepowym,
szczególnie u chorych unieruchomionych długi
czas
zapobieganie zespołowi rozsianego wykrzepiania
śródnaczyniowego
Odżywianie chorych oparzonych
zapotrzebowanie energetyczne oblicza się za
pomocą wzoru: 25 kcal x mc. (kg) + 40 kcal x
pow. oparzona (%)
z wyliczonej liczby kcal 20-25 % należy podać w
postaci białka, natomiast pozostałe 75 %
powinny stanowić energetyczne substraty
niebiałkowe (głównie węglowodany), emulsje
tłuszczowe nie mogą pokrywać więcej niż 5 %
zapotrzebowania energetycznego
Wstrząs kardiogenny - przyczyny
Zawał mięśnia sercowego (>40% masy mięśnia) Zaburzenia rytmu serca (tachy- bradyarytmie) Ostra okołozawałowa niedomykalność mitralna/aortalna Okołozawałowa perforacja przegrody międzykomorowej Tętniak lewej komory serca Tamponada osierdzia (triada Becka) Ostra zatorowość płucna
Wstrząs kardiogeny – obraz kliniczny
Dolegliwości stenokardialne Ciśnienie skurczowe <90mmHg (lub 30mmHg poniżej wartości sprzed choroby) Tachykardia Oliguria (<20ml/h) Skurcz naczyń obwodowych, sinica obwodowa (nieskuteczność pulsoksymetru!) Objawy niewydolności zastoinowej („backward failure”): – Wypełnienie żył szyjnych – Obrzęk płuc -> duszność, sinica
Wstrząs kardiogenny -
postępowanie doraźne
– Tlenoterapia bierna, intubacja w razie potrzeby
– Zabezpieczenie 2 obwodowych dostępów dożylnych,
optymalnie – dostęp centralny (swobodna droga
podawania wlewów plus możliwość monitorowania)
– Monitorowanie EKG, CTK
wstzas kardiogenny szybka diagnostyka
– Szybki wywiad, badanie ogólne, ocena stanu pacjenta
– EKG, enzymy sercowe, jonogram, równowaga
kwasowo-zasadowa
– ECHO, jeśli dostępne i stan pacjenta na to pozwala
Wstrząs kardiogenny -
postępowanie
Wstępna płynoterapia celem szybkiego zwiększenia
objętości krwi krążącej (optymalizacja „preload”)
– Bolusy 100ml 0,9% NaCl co 3 min
RR 70-100mmHg:
– Dopamina 5-15ug/kg /min iv
– Dobutamina 2-20ug/kg /min iv
RR<70mmHg:
– Norepinefryna 0,5-30ug/kg iv
RR >100mmHg:
– Furosemid 0,5-1mg/kg iv
– Nitrogliceryna 20ug/min (zwiększaj o 5ug co 5 min)
SIRS
Temperatura ciała <36 lub >380C AS >90/min Tachypnoe >20/min lub pC02 <32 Leukocyty <4 000 lub >12 000 lub >10% form niedojrzałych w rozmazie
KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE SEPSY
wskaźniki ogólne
WSKAŹNIKI OGÓLNE Gorączka>38,3C Hipotermia <36C AS>90/min Tachypnoe Zaburzenia świadomości Obrzęki lub (+)bilans płynów Hiperglikemia >7,7mmol/l
KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE SEPSY
wskaźniki zapalenia
Leukocyty (<4tys lub >12tys) Prawidłowa liczba Leu, ale >10% postaci niedojrzałych Stężenie białka Creaktywnego w osoczu >2SD Stężenie prokalcytoniny w osoczu >2SD
sepsa wskaźniki dysfunkcji narządów
WSKAŹNIKI DYSFUNKCJI NARZĄDÓW Hipoksemia (PaO2/FiO2<300) Ostry skąpomocz (diureza<0,5ml/kg/h) Wzrost kreatyniny o >0,5 mg/dl (44,2 µmol/l) Zaburzenia krzepnięcia (INR>1,5, APTT >60s) Niedrożność porażenna Małopłytkowość <100tys Hiperbilirubinemia >4mg% (70umol/l)
wskaźniki hemodynamiczne sepsy
WSKAŹNIKI HEMODYNAMICZNE
Spadek RR (skurczowe <90mmHg, średnie<70mmHg)
lub obniżenie skurczowego o >40mmHg
wskaźniki perfuzji tkankowej sepsy
WSKAŹNIKI PERFUZJI TKANKOWEJ
• Wzrost stężenia mleczanu w surowicy
• Opóźnienie nawrotu kapilarnego lub wybroczyny skórne
WSTĘPNE POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE
CELE
OCŻ 8-12mmHg (12-15 u chorych wentylowanych mechanicznie) MBP >65mmHg Diureza >0,5ml/kg/h Wysycenie tlenem Hb SvO2 >70% dla żył centralnych ,>65% dla mieszanej krwi żylnej
„Pakiety zadań”
sepsa do 3 godz
W ciągu 3 godzin należy:
1) oznaczyć stężenie mleczanów we krwi
2) pobrać krew na posiewy (przed zastosowaniem antybiotyków)
3) zastosować antybiotyki o szerokim spektrum działania
4) przetoczyć 30 ml/kg roztworu krystaloidów, jeśli występuje hipotensja lub stężenie
mleczanów we krwi wynosi >4 mmol/l.
pakiety zadań sepsa w ciagu 6 godzin
W ciągu 6 godzin należy:
5) zastosować leki obkurczające naczynia (w razie hipotensji niereagującej na wstępną
intensywną płynoterapię), aby utrzymać średnie ciśnienie tętnicze (MAP) ≥65 mm Hg
6) w razie utrzymywania się hipotensji pomimo resuscytacji płynowej (wstrząs septyczny) lub
gdy początkowe stężenia mleczanów wynosi ≥4 mmol/l (36 mg/dl):
a) zmierzyć OCŻ (wartość docelowa ≥8 mm Hg)
b) zmierzyć ScvO2 (wartość docelowa 70%)a
7) ponownie oznaczyć stężenie mleczanów, jeśli wyjściowo było zwiększone
sepsa płynoterapia
WSTĘPNY CEL=OCŻ>8mmHg
1000ml krystaloidów lub 500ml koloidów w ciągu 0,5 godziny [wstępnie 30 ml /kg roztworu krystaloidów] (KONTROLA STANU HEMODYNAMICZNEGO!) HES- NIE zalecany, ALBUMINY- TAK
WAZOPRESORY sepsa
WSTĘPNY CEL=MBP>65mmHg
I rzut – NORADRENALINA (0,4- 0,8mg/h), DOPAMINA II rzut - ADRENALINA (dodatkowo wazopresyna w dawce 0,03 U/min)
Leczenie preparatami
krwiopochodnymi sepsy
KKCz -przetaczamy gdy HGB<7g/dl (wyjątek- pacjenci z chorobą wieńcową, czynnym krwawieniem lub kwasicą mleczanową) -dążymy do wartości 7-9g/dl -ERYTROPOETYNA-nie zalecana, z wyjątkiem sytuacji gdy przyczyną anemii jest spadek produkcji erytrocytów spowodowany niewydolnością nerek FFP -chorzy z czynnym krwawieniem lub przed planowanymi procedurami inwazyjnymi -rutynowo nie zaleca się KKP -wskazany gdy : -płytki < 10tys -płytki <20tys przy współistniejącym dużym ryzyku krwawienia -pacjent zakwalifikowany do zabiegów chirurgicznych/procedur inwazyjnych (wymagane>50tys.)