ostry brzuch Flashcards
ZAPALENIE OTRZEWNEJ Podział epidemiologiczny:
• Pierwotne • Wtórne: -chemiczne - bakteryjne • Trzeciorzędowe
Podział kliniczny: zap otrzewnej
- Ograniczone (circumscripta)
* Rozlane (diffusa)
PIERWOTNE
ZAPALENIE OTRZEWNEJ pochodzenie u kogo?
Krwiopochodne, najczęściej u dzieci w wieku 5-10 lat
PIERWOTNE
ZAPALENIE OTRZEWNEJ w przebiegu jakich chorob
W przebiegu chorób:
– dróg oddechowych (pneumokokowe,
paciorkowcowe zapalenie płuc, gruźlica)
– wątroby (marskość z wodobrzuszem, infekcje
wirusowe)
– nerek (niewydolność nerek, zespół nerczycowy)
– zapalnych tkanki łącznej (układowy toczeń trzewny)
WTÓRNE
ZAPALENIE OTRZEWNEJ w jakich chorobach?
•Perforacja przewodu pokarmowego (w tym urazowa) •Zapalenie pęcherzyka żółciowego / wyrostka robaczkowego / trzustki / przydatków/ uchyłków •Niedokrwienie jelit •Urazy brzucha •Rozejście zespolenia pooperacyjne •Treść z przewodu pokarmowego •Krew •Mocz
TRZECIORZĘDOWE
ZAPALENIE OTRZEWNEJ co to
Występowanie objawów zapalenia otrzewnej po leczeniu
wtórnego zapalenia otrzewnej
Dostęp do jamy otrzewnej:
• w trakcie operacji
• translokacja bakteryjna
• selekcja szczepów bakteryjnych (intensywna antybiotykoterapia)
TRZECIORZĘDOWE
ZAPALENIE OTRZEWNEJ podział
Zapalenie otrzewnej bez obecności patogenu
• Zapalenie otrzewnej o etiologii grzybiczej
• Zapalenie otrzewnej spowodowane florą bakteryjną o niskiej
patogeniczności (Enteroccocus)
BAKTERYJNE
ZAPALENIE OTRZEWNEJ co to
Częściej niż chemiczne; przedostanie się treści z całego dalszego poza żołądkiem i
XII odcinka przewodu pokarmowego do otrzewnej powodując zakażenie bakteryjne
(tlenowcami jak i beztlenowcami).
ograniczone zap otrzwnej cechy
Ograniczone ZO:
• niewielka ilość treści
• szybko przeprowadzona operacja likwidująca źródło zakażenia
• zakażenie w różnym czasie rozprzestrzenia się na całą jamę brzuszną
• zdolność otrzewnej do wysięku włóknikowego, tworzenie zlepów pętli jelitowych
i sieci większej- powstaje naciek zapalny (okołopęcherzykowy, okołowyrostkowy)
Rozlane zap. otrzewnej cechy
Rozlane ZO:
• proces toczący się w całej jamie otrzewnowej
• duża objętość treści rozlewa się w całej jamie otrzewnowej
• rozprzestrzenienie się pierwotnie ograniczonego ogniska zakażenia (rzadziej)
OBJAWY ogólne
ZAPALENIA OTRZEWNEJ
ból samoistny, silny, ciągły, wzmagający się przy zmianie pozycji
ciała, łagodzony przez podkurczenie kończyn dolnych
– objaw kaszlowy
– zatrzymanie gazów i stolca (odruchowa niedrożność porażenna)
– oddech przyspieszony i płytki (tor piersiowy)
– wzrost temperatury ciała
– tachykardia
– w miarę rozwoju dochodzi do objawów wstrząsu (tzw. twarz
Hipokratesa – zaostrzenie rysów twarzy, zapadnięcie policzków i gałek
ocznych)
OBJAWY miejscowe
ZAPALENIA OTRZEWNEJ
Miejscowe:
– bolesność uciskowa
– obrona mięśniowa (odruchowe wzmożenie
napięcia mięśni aż do „deskowatego” brzucha)
– objaw Blumberga
– „cisza w brzuchu” (niedrożność porażenna)
najczestsze przyczyne ZO u mezczyzn
- OZWR
- zap. trzustki i pecherzyka zólciowego
- perforacja wrzodu trawiennego
najczestsze przycyzny ZO u kobiet
- OZWR
- Stany zapalne narządu rodnego
- zap. pecherzyka zólciowego i trzustki
leczenie ZO
- antybiotyk
- chirurgia
- płynoterapia
OSTRE ZAPALENIE
WYROSTKA ROBACZKOWEGO epidemiologia
Ryzyko zachorowania: K - 6,7%; M – 8,6%
• najczęstsza przyczyna „ostrego brzucha” (63%)
• 10 do nawet 30% mylnych rozpoznań
• może wystąpić w każdym wieku (szczyt zachorowań w II, III dekadzie)
• do okresu pokwitania oraz po 50 r.ż. notuje się jednakową
częstość zachorowań u obu płci, w okresie 2-4 dekady życia
częściej chorują mężczyźni (2:1)
śmiertelność 0,5 - 1%
lokalizacje wyrostka
- wyrostek zwisający w kierunku miednicy (40-45%)
- międzypętlowo (25-40%)
- wstępująco, poza kątnicą (15%)
Zatkanie świata wyrostka
• przez kamień kałowy (osoby starsze)
• 40% operowanych z powodu ZWR
65% przypadków zgorzelinowego zap. wyrostka
• 90% przypadków zgorzelinowego, perforowanego
wyrostka
• przez obrzęk tkanki limfatycznej (osoby młodsze)
• ciało obce
• pasożyty
PATOFIZJOLOGIA OZWR
Zatkanie • Przerost flory bakteryjnej • ↑ wydzielania śluzu • Rozdęcie • ↑ ciśnienia wew. • Obrzęk tk. limfatycznej • Zamknięcie naczyń żylnych • Zapalenie • Obrzęk • Niedokrwienie • Martwica • Perforacja • Ropień / ograniczone zap. otrzewnej • Rozlane zap. otrzewnej
Stadia anatomopatologiczne OZWR
– appendicitis catarrhalis (nieżytowe)
– appendicitis phlegmonosa (ropowicze)
– appendicitis gangraenosa (zgorzelinowe)
– appendicitis gangrenosa perforativa (z perforacją)
– Infiltratio periappendicularis
– Abscessus
OBJAWY OZWR
ból: o charakterze stałym, początkowo w nadbrzuszu i
śródbrzuszu, niewyraźnie zlokalizowany ból trzewny, po
kilku-kilkunastu (zwykle 4-6 h) godzinach lokalizujący się
nad prawym talerzem biodrowym (ból somatyczny)
• brak apetytu
• nudności z/bez wymiotów: pojawiają się po wystąpieniu
bólu, gdy ból się zlokalizuje nad PTB
• biegunka (zwłaszcza u dzieci)
• objawy miejscowe
• objawy ogólne
SEKWENCJA OBJAWÓW OZWR
a) dorośli
b) noworodki
c) dzieci 2-5 lat
d) starsi
- Dorośli:
- Noworodki:
• niecharakterystyczne objawy
• dominuje wzdęcie brzucha oraz wymioty - Dzieci 2-5 r.ż.:
• wymioty poprzedzone bólem brzucha z towarzyszącą goraczką
i brakiem apetytu - Starsze dzieci:
• stały ból nasilający się w trakcie chodzenia oraz kaszlu
OBJAWY MIEJSCOWE
OZWR
• miejscowa bolesność uciskowa max.
w punkcie Mc Burneya (punkcie Lanza)
• objawy miejscowego zap. otrzewnej
– wzmożone napięcie mięśniowe
– obrona mięśniowa
– dodatni objaw Blumberga, Rovsinga (lewo na prawo),
Jaworskiego (zakątniczy), objawy z mm. zasłonowych
– bolesność po prawej stronie w bad. „per rectum”
◦ (zwykle przy jego lokalizacji w obrębie miednicy)
• w przypadku przedziurawienia: w DRE: bolesny opór
który daje objaw chełbotania (badanie na plecach -zachyłek najniżej)
• objaw Jaworskiego
• objaw z mięśnia biodrowo –lędźwiowego
nadmierne wyprostowanie uda w stawie biodrowym u chorego
leżącego na boku.
• objaw kaszlowy: ból w prawym podbrzuszu podczas kaszlu
świadczy o zajęciu otrzewnej trzewnej.
• objaw zasłonowy: ból wywołany biernym ruchem rotacji wew.
lub zew. zgiętej w stawie biodrowym kończyny dolnej
występuje gdy proces zapalny jest zlokalizowany w pobliżu
mięśnia zasłonowego wewnętrznego.
• objaw Markla (jarr tenderness): ból w prawym podbrzuszu
występujący podczas wstrząśnienia ciała (np.: podczas
gwałtownego opadnięcia na pięty chorego stojącego na palcach)
• objaw Rovsinga: ból w prawym podbrzuszu podczas ucisku
lewego podbrzusza
OBJAWY OGÓLNE OZWR
stan podgorączkowy (rzadko > 38.0oC) • tętno umiarkowanie przyspieszone (90-100/min) • w badaniach biochemicznych: – wzrost leukocytozy z przesunięciem obrazu Schillinga w lewo !!! (↑ liczby komórek wielojądrzastych) – leukocytoza – ↑ CRP
OSTRE ZAPALENIE
WYROSTKA ROBACZKOWEGO
diagnostyka usg
(doświadczony ultrasonografista: czułość i swoistość 80-95%)
– Uwidocznienie obrzękniętego (ściana >2mm), rozdętego (>6-7mm),
bolesnego lub niepodatnego na ucisk wyrostka
– Uwidocznienie innych patologii
OSTRE ZAPALENIE
WYROSTKA ROBACZKOWEGO
diagnostyka rtg
– kamień kałowy, wykluczenie innych przyczyn
OSTRE ZAPALENIE
WYROSTKA ROBACZKOWEGO
diagnostyka tk
Powiększony, pogrubiała > 6-7 mm ściana
– Różnicowanie nacieku okołowyrostkowego z ropniem
– Drenaż ropnia
RÓŻNICOWANIE OSTREGO ZAPALENIA
WYROSTKA ROBACZKOWEGO
Stany najczęściej mylone: • zapalenie węzłów chłonnych krezkowych • stany zapalne narządów rodnych • skręt torbieli jajnika • pęknięty pęcherzyk Graafa • ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy
NATURALNY PRZEBIEG OSTREGO
ZAPALENIA WYROSTKA ROBACZKOWEGO
nieleczone OZWR prowadzi najczęściej (95%) do
przedziurawienia wyrostka i rozlanego zapalenia otrzewnej
• naciek okołowyrostkowy (plastron, infiltratio
periappendicularis) 5%
–może ulec resorpcji lub powstaje ropień
• ropień okołowyrostkowy
Naciek okołowyrostkowy:
• niewielkie, nadal utrzymujące się dolegliwości bólowe
• w rzucie kątnicy wyczuwa się tkliwy, nieruchomy guz
• pozostała część brzucha jest niebolesna, bez obrony mięśniowej,
obj. Blumberga ujemny
• ciepłota ciała miernie podwyższona
• per rectum => bolesność lub obniżenie zagłębienia Douglasa
LECZENIE OSTREGO ZAPALENIA
WYROSTKA ROBACZKOWEGO
Appendectomia laparoskopowa! • Naciek okołowyroskowy u dorosłych leczymy zachowawczo • Ropień okołowyrostkowy – drenaż: - przezskórny pod kontrolą USG - laparoskopowo - przez laparotomię
OZWR -POWIKŁANIA POOPERACYJNE
• ropień w jamie brzusznej 2-5%
• przedłużona niedrożność pooperacyjna
• wczesna niedrożność (5-10 doba pooperacyjna)
• późna niedrożność – zrosty
• przetoka – 0,5-2%: niewydolność kikuta (często
pierwsza manifestacja choroby Leśniowskiego-Crohna)
UCHYŁEK MECKELA
• Pozostałość przewodu pępkowojelitowego • Uchyłek prawdziwy • 2% ludzi, 2xM>K, dłg. 2cale (5cm) • 60-100 cm od zastawki Bauchina (2 stopy) •Objawy najczęściej w pierwszych 2 latach życia
UCHYŁEK MECKELA powikłania
Powikłania: • krwawienie • zapalenie / perforacja • przepuklina Littrego (uwięźnięcie w przepuklinie pachw,pępk,udowej) •Niedrożność /skręt na zroście lub wgłobienie/
Wskazania do leczenia operac. :
- Płeć męska
- Wiek <45lat
- Dłg>2cm
- Obecność zrostu