Wprowadzenie do problematyki PRI (B) Flashcards

1
Q

Co oznacza niepowtarzalność jednostki?

A

Każdy ma swoje unikalne wyposażenie genetyczne, ale również wpływy środowiskowe mają duże znaczenie (jest genetycznie zdeterminowana)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Czym są różnice indywidualne?

A

Jest to zjawisko polegające na tym, że jednostki należące do tej samej populacji różnią się między sobą pod względem porównywanych zachowań oraz charakterystyk fizycznych i psychicznych (Strelau, 2000)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Co to “różnice względnie stałe”?

A

różnice pod względem tych charakterystyk, które nie będą wahały się w krótkim okresie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Czym zajmuje się psychologia RI?

A
  1. osobowość (w tym temperament)
  2. Zdolności (inteligencja i zdolności specjalne)
  3. style funkcjonowania (style poznawcze i style odporności na stres)
  4. determinanty RI: dziedziczność czy środowisko
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Co próbowali sklasyfikować Platon i Arystoteles i ile klas udało im się wydzielić?

A

Póbowali ograniczeniczyć typy temperamentu i to, w jaki sposób się różnimy
Platon wyróżniał 3 klasy obywateli, Arystoteles 6

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Kiedy odryto że różnice są dziedziczne?

A

Czasy starożytne - Platon i Arystoteles

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Kto zwrócił uwagę na znaczenie adaptacyjne RI i co to oznacza?

A

Platon i Arystoteles zwrócili uwagę na znaczenie adaptacyjne
Oznacza to że różnimy się predyspozycjami do pełnienia określonych funkcji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Kto wprowadził pojęcie inteligencji?

A

Cyceron

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Kto stwierdził że proporcja 4 soków w organizmie decyduje o jego zdrowiu i chorobie? I jakie były te cztery soki?

A

Hipokrates
* krew
* flegma
* żółć
* czarna żółć

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kto stworzył pierwszą typologię temperamentu?

A

Galen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jakie są typy temperamentu według Galena?

A
  1. Sangwinik (łac. sanguis–krew)

2.Flegmatyk (gr. phlegma–flegma)

3.Choleryk (gr. chole–żółć)

4.Melancholik (gr. melas–czarna)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jak nazywa się teoria temperamentu dotycząca 4 soków?

A

Teoria Hipokratesa - Galena

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Według Darwina RI są konsekwencją …

A

selekcji naturalnej i adaptacji do środowiska.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jaką rolę podkreśla Darwin w powstawaniu różnic indywidualnych?

A

Podkreśla rolę dziedzicznosci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jakie badania przeprowadzał Galton?

A

Galton przeprowadzał badania nad dziedzicznością wybitnych zdolności intelektualnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kto wprowadził metodę drzewa genealogicznego?

A

Galton

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Kto pierwszy zadał pytanie: dziedziczność czy środowisko?

A

Galton

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jak Galton odpowiada na pytanie: dziedziczność czy środowisko?

A

Dziedziczność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Kto jest uważany za twórcę psychologii RI?

A

Galton

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Czym było Laboratorium Antropometryczne w Londynie?

A

przyjmuje się, że było to pierwsze centrum do badania ilościowych różnic indywidualnych
(pierwsza próba zmierzenia tego, na ile się różnimy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Kto jako pierwszy stosuje testy do pomiaru RI?

A

Cattell

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jakie pojęcie wprowadza Cattell?

A

prototyp standaryzacji warunków badania.
-(dokładnie opisał w jaki sposób przeprowadzać te testy, które sam stworzył)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Czym jest standaryzacja?

A

obejmuje pewien ujednolicony sposób wykonywania tekstu (podręcznik, instrukcja do testów)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Co odkrył Spearman?

A

odkrył, że istnieje inteligencja ogólna (czynnik g)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Kto wprowadził analizę czynnikową?

A

Spearman

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Co stworzyli Binet i Simon?

A

Pierwszy test inteligencji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Kto stworzył pierwsze badania kwestionariuszowe?

A

Heymans i Wiersma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Co wprowadził Stern?

A

Stern wprowadził pojęcie ilorazu inteligencji.
(publikuje pierwszy podręcznik do psychologii RI)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Co wprowadził Stern?

A

Stern wprowadził pojęcie ilorazu inteligencji.
(publikuje pierwszy podręcznik do psychologii RI)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Czym jest cecha?

A

Cecha to względnie stała, charakterystyczna dla jednostki, zgeneralizowana tendencja do określonych zachowań, przejawiająca się w różnych, spójnych z tą tendencją sytuacjach
(Strelau, 2008)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Czym jest stałość czasowa cech?

A

jest to stałość pomiędzy pomiarami w różnych punktach czasowych.

31
Q

czym jest stałość sytuacyjna (przestrzenna)?

A

Jest to stałość pomiędzy pomiarami w sytuacjach o różnej specyfice. (spójność przestrzenna cech temperamentu jest niewielka)

32
Q

Czym jest “wielokrotny pomiar cechy w różnych sytuacjach i w różnym czasie”?

A

Agregacja pomiarów

33
Q

Co to stałość bezwzględna?

A

całkowity brak zmian czasowych i sytuacyjnych

34
Q

Czym jest stałość względna?

A

zmiany bardzo powolne, cykliczne. Stała pozycja na tle grupy odniesienia

35
Q

Czym są badania podłużne

A

Są to badania w których ma się stałą próbę i bada się ją w kilku punktach czasowych

36
Q

Co wykazały badania podłużne?

A

wykazały, że mamy pewne naturalne kierunki, w których nasilenie cech temperamentu się zmienia, np. spada ekstrawersja, spada neurotyczność

37
Q

Co jest stałe w cechach?

A

pozycja jednostki na tle grupy odniesienia (rówieśniczej)

(np. osoba, która teraz miałaby najwyższy wynik w skali N w jakiejś grupie, to za 50 lat też będzie miała najwyższy wynik, pomimo tego, że się on pewnie obniży)

38
Q

Czym jest interakcjonizm

A

Każde zachowanie człowieka jest funkcją czynników środowiskowych oraz posiadanych cech

39
Q

Co oznacza charakter latentny cechy?

A

nie można jej bezpośrednio obserwować

40
Q

Jaki termin odpowiada definicji jednej z właściwości cechy: pośredniczy między bodźcem, a reakcją (musi być wyzwolona czynnikiem sytuacyjnym i w ten sposób definiuje nasz sposób reagowania)

A

zmienna pośrednicząca

41
Q

Podaj właściwości stanu

A
  • warunki krótkotrwałe
  • przejawia się w sposób ciągły
  • konkretny
  • może być zaobserwowany
  • może być mierzony bezpośrednio
  • współwarunkoway przez cechę
42
Q

Wymień właściwości cechy

A
  • warunki długotrwałe
  • ma charakter latentny
  • abstrakcyjna
  • nie może być zaobserwowana
  • może być mierzona pośrednio
  • przejawia się w stanach
43
Q

Co jest najważniejszym kryterium różnicującym stan od cechy?

A

czas trwania

44
Q

Czym jest hipotetyczny status cechy?

A

Cecha jest pewnym konstruktem, o którym my możemy wnioskować na podstawie przejawów, natomiast nie możemy jej sprowadzić do samych przejawów.

45
Q

Jakie są inne czynnik które decydują o przejawach cechy (oprócz niej samej)?

A
  • aktualna sytuacja
  • spostrzegana sytuacja
  • stany psychiczne oraz zachowania przed pomiarem
  • stany fizjologiczne tuż przed pomiarem
46
Q

Jakie są przejawy cech które można zbadać?

A
  • zachowanie (poziom wykonania zadań)
  • stan (procesy)
47
Q

Jakie są determinanty cech?

A
  • wyposażenie genetyczne
  • doświadczenie oparte na uczeniu się, treningu oraz inna czynniki środowiskowe
  • neurologiczne, biochemiczne i hormonalne mechanizmy oraz ich interakcje
48
Q

Jakie są inne kategorie służące do opisu RI?

A
  • wymiar
  • czynnik
  • typ
49
Q

Według Wundta jaką kategorią powinniśmy się posługiwać podczas omawiania jakiejś cechy?

A

Powinniśmy posługiwać się kategorią wymiaru, a nie kategorią 01

50
Q

Czym jest analiza czynnikowa Spearmana?

A

Metoda statystyczna, która polega na tym, że “wrzucamy do programu” bardzo dużą ilość zmiennych i program “wypluwa” ogólne czynniki, które często mają status supercechy, cechy nadrzędnej, jak np. ekstrawersja

51
Q

Czym jest ładunek czynnikowy?

A

Są to takie wartości, które nas informują o sile związku z superczynnikiem (jeśli jakaś zmienna ładuje bardziej do ekstrawersji niż do neurotyczności, to wrzucam ją do ekstrawersji)

52
Q

Czym jest kategoryzacja na podstawie typów?

A

Stanowi kategorię klasyfikacyjną, nie jest przypisane jednostce, lecz tworzy kategorię, na podstawie, której klasyfikujemy osoby według ustalonych kryteriów. =Jednostka nie posiada typu, lecz należy do typu.

53
Q

Czym jest koncepcja biegunowa?

A

podstawą podziału na typy są ekstremalne wartości jakiejś cechy, którą z reguły można scharakteryzować dwubiegunowo. (2 typy: ekstrawertycy i introwertycy)

54
Q

Jaki to rodzaj typologii: podstawą wyodrębnienia typu jest zespół charakterystyk jakościowo odrębnych dla poszczególnych typów.

A

Koncepcja szufladkowa

55
Q

Jaki to rodzaj typologii: (połączenie koncepcji biegunowej i szufladkowej) podstawą wyodrębnienia typu jest położenie na każdym z wymiarów.

A

Koncepcja wymiarowa

56
Q

Jakie są wady typologii?

A

Uwzględnia tylko przypadki skrajne

57
Q

Wyjaśnij krzywą Gaussa (rozkład normalny)

A

najwięcej w populacji jest przypadków przeciętnych,
np. czy najwięcej w populacji jest ekstrawertyków czy introwertyków? odp: ambiwertyków; im większe nasilenie danej cechy, tym mniej jest takich osób w populacji

58
Q

Każde nasze zachowanie jest funkcją jakich czynników?

A

czynników genetycznych i czynników środowiskowych

59
Q

Czy prawdą jest że: Nie ma takich właściwości psychicznych, które są zdeterminowane tylko genetycznie i nie ma takich, które są zdeterminowane tylko środowiskowo.

A

Prawda

60
Q

Co powoduje nasze zachowanie i jakie czynniki to uruchamiają?

A

Nasze zachowanie jest powodowane przez podłoże genetyczne uruchamiane przez czynniki środowiskowe

61
Q

co to determinacja poligenowa?

A

Wiele genów składa się na daną cechę

62
Q

Wyjaśnij czym jest genetyka zachowania

A

nauka, która ocenia wkład czynników genetycznych oraz środowiskowych w wariancję zachowania.

63
Q

Czym jest środowisko wspólne?

A

Określa te czynniki środowiskowe, które upodabniają poszczególnych członków rodziny do siebie

64
Q

Czym jest środowisko specyficzne?

A

Te czynniki środowiskowe, które przyczyniają się do powstawania różnic między członkami tej samej rodziny.

65
Q

O różnicach w osobowości decyduje bardziej środowisko specyficzne czy wspólne?

A

środowisko specyficzne

66
Q

Które środowisko decyduje o różnicach w zakresie inteligencji we wczesnym okresie rozwoju, a które w dalszym rozwoju?

A

we wczesnym okresie rozwoju decyduje w większym stopniu środowisko wspólne, następnie zaś środowisko specyficzne.

67
Q

Jakie mogą być związki czynników genetycznych ze środowiskowymi

A
  • bierny
  • reaktywny
  • aktywny
68
Q

Jak wygląda bierny związek G-Ś?

A

Dzieci, które posiadają genotyp podobny do swoich rodziców wystawione są na działanie środowiska korespondujące z ich genetycznymi predyspozycjami.

np. Jeżeli rodzice są ekstrawertykami, to w sposób naturalny częściej sami będą organizowali sytuacje związane z większym nasileniem stymulacji, przez co dziecko samo przez się też będzie częściej uczestnikiem takiej stymulacji

69
Q

Jak wygląda reaktywny związek G-Ś?

A

Rodzice reagują na genetycznie uwarunkowane zachowanie dziecka w sposób wzmacniający lub osłabiający to zachowanie.

np. Rodzice obserwują dziecko i mogą predyspozycje dziecka wzmacniać lub osłabiać

70
Q

Jak wygląda aktywny związek G-Ś?

A

Jednostka aktywnie poszukuje środowiska odpowiadającego jej genetycznie uwarunkowanym skłonnościom

Jest to najbardziej dojrzała forma. Sytuacja, w której my sami szukamy środowiska odpowiedniego dla naszych potrzeb genetycznie uwarunkowanych.

71
Q

Czy dane zdanie jest prawdziwe: Jeżeli określona cecha jest w jakimś stopniu uwarunkowana genetycznie, to istnieje liniowy związek między stopniem pokrewieństwa genetycznego porównywanych osób, a zbieżnością w ich charakterystykach zachowania.

A

Tak

72
Q

Jakie są wybrane metody genetyki zachowania?

A
  • porównanie bliźniąt MZ i DZ wychowujących się razem
  • porównywanie bliźniąt MZ wychowujących się razem z bliźniętami MZ wychowującymi się oddzielnie
  • Badania adopcyjne
  • Studia rodzinne
73
Q

Czym są badania adopcyjne?

A

Porównanie podobieństwa między dzieckiem adoptowanym, a rodzicem biologicznym vs. rodzicem adopcyjnym.

74
Q

Czym są studia rodzinne

A

porównanie par osób o różnym stopniu pokrewieństwa genetycznego