Wielka Piątka Flashcards
Jakie były 3 etapy powstania modelu wielkiej piątki
- Wykorzystanie kwestionariusza 16 czynników Catella - uzyskanie 3 czynników - NEO
- Analizy leksykalne - uzyskanie wszystkich pięciu czynników
- Dokonanie analizy czynnikowej - uzyskanie sześciu składowych na każde 5 czynników
Jakie mamy 5 podstawowych wymiarów wielkiej piątki
neurotyczność, ekstrawersja, otwartość na doświadczenie, ugodowość, sumeinność
Na czym polega hipoteza leksykalna goldberga
Twierdzenie, że najważniejsze dla kontaktów międzyludzkich różnice indywidualne zakodowane są w postaci pojedynczych terminów (słów)
Czego dotyczy neurotyczność?
Wyraża naszą podatność na doświadczanie negatywnych emocji, emocjonalne nieprzystosowanie i niezrównoważenie.
Z jakich 6 czynników składa się neurotyczność
- lęk
- agresywna wrogość
- depresyjność
- impulsywność
- nadwrażliwość
- nadmierny samokrytycyzm
Czego dotyczy ekstrawersja?
Wyraża naszą podatność na doświadczanie pozytywnych emocji. Charakteryzuje też jakość i ilość interakcji społecznych oraz poziom aktywności.
Z jakich 6 czynników składa się ekstrawersja?
- Towarzyskość
- Serdeczność
- Asertywność (tendencje dominatywne i przywódcze)
- Aktywność
- Poszukiwanie doznań
- Emocjonalność w zakresie pozytywnych emocji
Czego dotyczy otwartość na doświadczenie?
Tendencja jednostki do poszukiwania i pozytywnego wartościowania doświadczeń życiowych, tolerancja wobec nowości, ciekawość poznawcza.
Z jakich sześciu czynników składa się otwartość na doświadczenie?
- Wyobraźnia
- Estetyka
- Uczucia (otwartość na stany emocjonalne innych)
- Działania (aktywne poszukiwanie nowych bodźców)
- Idee (intelektualna ciekawość, zainteresowania filozoficzne)
- Wartości (gotowość do analizy wartości społecznych)
Czego dotyczy ugodowość?
Opisuje pozytywne vs negatywne nastawienie do innych ludzi i orientację interpersonalną przejawiającą się w altruizmie vs antagonizmie
Jakie jest 6 elementów ugodowości?
- Zaufanie (do innych)
- Prostolinijność (Prostoduszność, szczerość i naiwność społeczna)
- Altruizm
- Ustępliwość
- Skromność
- Skłonność do rozczulania się
Czego dotyczy sumienność
Charakteryzuje stopień zorganizowania, wytrwałości i motywacji jednostki w działaniach zorientowanych na cel - opisuje stosunek człowieka pracy.
Z jakich 6 czynników składa się sumienność
- Kompetencja (przekonanie o możliwościach radzenia sobie w życiu)
- Skłonność do utrzymywania porządku
- Obowiązkowość
- Dążenie do osiągnięć
- Samodyscyplina
- Rozwaga (skłonność do starannego rozważania problemu przed podjęciem decyzji)
Z jakich 6 czynników składa się sumienność
- Kompetencja (przekonanie o możliwościach radzenia sobie w życiu)
- Skłonność do utrzymywania porządku
- Obowiązkowość
- Dążenie do osiągnięć
- Samodyscyplina
- Rozwaga (skłonność do starannego rozważania problemu przed podjęciem decyzji)
Jakie są kryteria dowodzące, że Wielka Piątka odnosi się do najbardziej podstawowych cech osobowości?
- Realność
- Niezmienniczość
- Uniwersalność
- Biologiczność
- Ogólność
Czego dotyczy realność?
Cechy muszą znajdować odzwierciedlenie w rzeczywistości (znaczenie adaptacyjne)
Musi pojawić się powtarzalność w różnych źródłach badań
Czego dotyczy niezmienniczość
Cechy są obecne w innych modelach osobowości
Czego dotyczy uniwersalność
Cechy są niezależne kulturowo, od wieku i od płci
Czego dotyczy biologiczność
Uznaje się że 50% to czynniki genetyczne a drugie 50% jest związane z tzw. środowiskiem specyficznym.
Czego dotyczy ogólność?
Przekonanie, że cechy Wielkiej Piątki wystarczą do pełnego i wyczerpującego opisu osobowości
Jakie są dwa narzędzia do pomiaru wielkiej piątki?
Kwestionariusz NEO-PI-R będący dłuższą wersją mierzącą oprócz 5 głównych cech wszystkie 6 podczynników do każdej z nich
Kwestionariusz NEO-FFI będący skróconą wersją, mierzącą tylko 5 głównych cech
Jakie są trzy etapy interpretacji wyników kwestionariuszy do badania wielkiej 5
- Interpretacja psychometryczna (uzyskanie wyniku surowego)
- Interpretacja norm (uzyskanie stenów)
- Interpretacja psychologiczna
Na jakie dwa etapy dzieli się etap interpretacji psychologicznej
Interpretacja profilowa i funkcjonalna
Od czego zaczynamy interpretację profilową
od wyników wyraźnie niskich lub wyraźnie wysokich
czym jest interpretacja funkcjonalna
jak cechy przekładają się na nasze życie
Jakie są kontrowersje wokół wielkiej piątki?
- Bazujemy na współwystępowaniu a nie na mechanizmach cech
- Konfirmacyjne podejście (najpierw teoria potem potwierdzenie)
- Brak podstaw biologicznych oprócz odziedziczalności
- Poznanie naukowe zostało sprowadzone do potocznego (analizy leksykalne)
- Zbytnie uogólnienie
Jakie są zalety wielkiej piątki?
- Jest to model prosty, użyteczny i statyczny
- Ma dobre właściwości psychometryczne - wysoka rzetelność i trafność