week 9 Flashcards
Waarom is natrium zo belangrijk?
- belangrijkste kation in extracellulaire vloeistof, bepaalt daarmee het EC volume
- daardoor belangrijk voor bloeddruk en orgaanperfusie
Wat is hypovolomie?
verminderd extracellulair volume door verlies van natrium (zweet, braken, diarree, urine)
extreem geval: hypovolemische shock
Waardoor wordt het meeste natrium geabsorbeerd in het lichaam?
- maagdarmstelsel, ECV
- in heel veel gefiltreerd en bijna alles ook weer geresorbeerd
wat is de functie van aldosteron?
zorgt voor natrium reabsorptie
Waarom slaan we zout op in de huid?
omdat we vroeger voornamelijk kalium aten en bijna geen natrium waardoor het belangrijk was om het vast te houden
Wat is het gevolg van water en vooral natrium verlies?
- extracellulair volume daalt
- hypovolemie
- hartminuutvolume omlaag
- bloeddruk daalt
- baroreceptoren en sympathisch zenuwstelsel registreren dit
- secretie van renine door nier
- ook daling van GFR, vermindert reabsorptie en uitstroom van proximale tubulus
- NaCl in macula densa daalt (in lis van Henle, kan ook renine afgifte aanzetten)
- RAAS systeem geactiveerd
Onder invloed van welke stoffen vindt de fine-tuning plaats in het laatste deel van het nefron plaats?
- angiotensine 2
- aldosteron
Waar zegt de plasma natriumconcentratie iets over?
over de waterbalans (NIET over de natriumbalans)
Hoe meet je de natriumbalans bij tekort aan natrium?
- bloeddruk
- orthostase (meten bloeddruk staand en liggend)
- verlengde capillary refill (nagelbed indrukken en kijken hoe snel het weer hervult)
- huidturgor (elasticiteit)
- droge slijmvliezen
Hoe meet je de natriumbalans bij een overschot aan natrium?
- zoutgevoelige hypertensie
- oedeem
- toename lichaamsgewicht
Waar in het nefron vindt bulktransport van natrium plaats? en waar gereguleerde reabsorptie?
proximale tubulus: bulktransport (naar buiten)
Lis van Henle met macula densa: redelijk transport
Distale tubulus en verzamelbuis: fijne regulatie (door RAAS)
Elk segment in de nierbuis heeft zijn eigen transporter, hoe is dit geordend?
prox. tubulus: co-transporters , Na-H
Lis v Henle: Na-K-Cl
distale tub: Na- Cl
verzamelbuis: epitheliale natriumkanaal
Wat houdt het begrip tuboglomerulaire feedback in?
terugkoppelingsmechanisme vanuit de tubulus/nierbuisjes naar de glomerulus
Functie: natrium aanbod bij laatste segment nefron zo constant mogelijk te houden
Hoe: door de GFR te veranderen
Wat gebeurt er bij diabetische nierschade?
- er lekt glucose de nierbuisjes in
- prox. tubulus zorgt voor reabsorptie van glucose (SGLT2)
- hierdoor ook meer natrium geresorbeerd
- dus minder aanbod aan macula densa
- dus tuberglomerulaire feedback wordt onterecht aangezet
- zorgt voor hyperfiltratie, toename GFR
Welke middelen zijn beschermend tegen diabetische nierschade?
- SGLT2 remmers,(gliflozines) glucose niet meer/minder geresorbeerd, je plast het uit
- soort diuretica
- deze middelen hebben ook gunstige effecten op hart en bloedvaten
- ook gegeven bij hartfalen
Hoe werkt diuretica?
- zorgt ervoor dat de natriumreabsorptie beperkt wordt
- waterreabsortpie hierdoor geremd
- vocht kwijtraken
Wat is diurese?
het volume aan uitgescheiden urine
Bij welke ziektebeelden wordt diuretica gebruikt?
- hypertensie
- hartfalen
- levercirrose
- chronische nierschade
- nierfalen
- neurotisch syndroom
Waar in de nier grijpt diuretica aan?
- in proximale tubulus: carbonhydraseremmers, grijpen in op bicarbonaat co-transport
- in lis van Henle: lisdiuretica, remmen Na,K,Cl-transporter
- in distale tubulus:
thiazideduiretica, natrium kanaal blokker, amilodide
Wat is het breaking fenomeen?
- er is een afname in het effect van de diuretica
- komt door harder aanzetten van RAAS
- maar ook in de nier upregulatie van de niet-geblokkeerde natriumtransporters
- diureticaresistentie
Wat zijn oorzaken van diureticaresistentie?
- diureticum bereikt de tubulus niet
- activatie RAAS systeem
- nefronmodeliring
- tubulus reageert niet op diureticum
- nierinsuffiientie
Wat zijn oplossingen voor diureticaresistentie?
- zoutbeperking
- 2e diureticum
- intraveneuze toediening
Hoe meet je iemands zoutinname?
met iemands 24uurs urine
Wat is de relatie tussen zoutinname en bloeddruk
- je neemt zout in
- natriumgehalte in lichaam neemt toe
- meer extracellulair volume
- hogere bloeddruk
- druk natriurese: door stijging bloeddruk kan de nier meer zout uitplassen om het totale lichaamsnatrium weer te herstellen
Wat is het gevolg van zoutgevoeligheid?
- minder goed in staat op druk natriurese uit te voeren
- minder goed in staat om het te veel aan zout uit te scheiden
- je kan niet goed een hoge bloeddruk voorkomen
Welke aquaporines zitten aan de basolaterale kant van de verzamelbuis?
aquaporine 3 en 4
er kan altijd water de cel uit
Hoe worden de AQP2 opengezet?
door vasopressine (ADH)
vervolgens gebeurt er een cascade aan reacties en de aquaporines die normaal intracellulair in blaasjes zitten worden naar het laterale membraan verplaatst waardoor water in de cel kan
- als er geen ADH meer is worden de aquaporines weer de cel in geendocyteerd en is de luminale zijde weer waterdicht
Hoe bouwt de lis van henle de natrium concentratiegradient op?
dalende deel: alleen water uit het lumen, wordt meteen mee teruggevoerd met de bloedvaten, urine concentratie verhoogd
stijgende deel: vooral Na uit het lumen, je verdunt de urine weer
Wat is het principe van een countercurrent multiplier?
- isotone situatie
- NKCC2 kanalen in de TAL zorgen voor gradiënt verschil van 200 mosm/L
- weer nieuwe aanvoer van voorurine zorgt voor weer mogelijk verschil van 200.
- door draaiend systeem van boven naar onder oplopende osmolariteit
Wat doet de nier als je veel water moet vasthouden als stapje erbovenop?
- maakt de verzamelbuis toegankelijk voor ureum zodat ook ureum geresorbeerd kan worden en daardoor weer meer water geresorbeerd kan worden (doordat ureum in interstitium weer bijdraagt aan hoge osm waarde)
Welke 2 stoffen hebben invloed op NCCK2?
- ADH
- angiotensine ll
Hoe zorgt je lichaam voor urine dilutie?
- =urine verdunning
- aquaporines dichtzetten
- geen water toevoegen maar stoffen eruit halen
Hoe wordt vasopressine (ADH) gereguleerd?
- stel je drinkt weinig, dan heb je hoge osmolariteit
- osmoreceptoren vlak boven de hypofyse
- deze cellen werken op basis van rek en op basis daarvan gaan ze ADH aanmaken
Welke 2 mechanismen heb je voor te weinig water in het lichaam?
- concentreren van urine
- dorstreflex
Wat is een hyponatriemie?
- natriumconcentratie te laag
- te veel water in het lichaam
- vaak te veel ADH
Wat is een hypernatriemie?
- natriumconcentratie te hoog
- te weinig water
- drinkt te weinig
voor welke cel is het enorm belangrijk dat het volume goed gereguleerd wordt?
hersencellen want die kunnen door schedel geen kant op
Hoe wordt het extracellulaire volume gereguleerd?
door signalen in de bloedbaan, signalen zijn los van elkaar
Hoe kan het dat erytrocyten niet kapotgaan in de vasa recta ondanks de oplopende osmotische waarde?
de erytrocyten hebben aqua porines, dus ze kunnen op weg naar beneden water de cel uit laten gaan en op weg naar boven water de cel in, zo blijft het volume constant
Hoe zorgt je lichaam bij zweten dat je niet te veel zout verliest?
- zweetklieren lijken op verzamelbuis
- zitten de zelfde natriumkanalen (epitheliale)
- zorgt ervoor dat natrium wordt gereabsorbeerd
Wat is osmoregulatie van een cel en welke cellen doen hier niet aan?
bij normale cel: lossen osm verschil op door evenveel deeltjes in de cel als buiten de cel te krijgen waardoor volume balans weer herstelt
bij osmosensorische cellen: doen niet aan herstellen van volume, zorgen niet zelf voor volumeregulatie maar doen dit indirect door ADH aan te maken
Waarom kunnen patiënten met een nierinsufficientie hun urine minder concentreren?
- hebben weinig neuronen
- minder lissen
- ze kunnen papil van nierbekken niet heel hypertoon maken
- deze patiënten zijn heel gevoelig voor hun watergebruik
Waarom is volumebalans natriumbalans?
omdat als je extracellulaire volume te laag is je nier natrium moet vasthouden en als je ECV te hoog is dat je natrium juist moet uitplassen
Wat is het effect van decompensatie cordis op de nier?
- doordat het hart kapot is denken is de bloeddruk te laag
- baroreceptoren denken dat dit komt door te laag bloedvolume
- zorgen ervoor dat nier zout vast gaat houden
Welke sensoren zijn betrokken bij volume regulatie?
- in atria en ventrikels
- aortaboog (sinus caroticus)
- juxtaglomerulaire apparaat
Waaruit bestaat de macula densa?
gespecialiseerde cellen van het laatste deel van de lis van henle, deze sensor is dezelfde na,cl-cotransporter als je in de lis van Henle hebt (NKCC2)
Hoezo krijg je bij lisdiuretica geen probleem met je GFR?
- als die sensor gewoon aan zou staan zou er dus 25% meer natrium aankomen (want kanalen in lis geblokt door diuretica) en die zou GFR dichtzetten
- lisdiuretica maken ook de sensoren in macula densa onklaar want dit is ook een NKCC2 transporter
Hoe zorgt aldosteron ervoor dat er meer natrium gereabsorbeerd kan worden?
- zet Na-K ATPase aan
- zorgt ervoor dat meer natrium de cel uitgaat en er meer drijvende kracht is om Na de cel in te pompen
- aldosteron zet ook het epitheliale natrium kanaal aan