Week 7 Flashcards
wat wordt bedoeld met cultuurlandschappen
(Hub Zwart tekst 7.2)
de aanwezigheid van menselijke sporen en activiteiten in het landschap
Nederlandse landschap als ‘Morele Geschiedenis’
(Hub Zwart tekst 7.2)
concrete landschappen of landschapsfragmenten opvatten als materialisaties van de visie op (of morele attitude jegens) de natuur, van degene die dit landschap tot stand brachten
houding tov natuur en water 23 eeuwen geleden (Plinius)
tekst 7.2
vermoedelijk mengeling van gelatenheid en ontzag
wonen op terpen als passieve vorm van zeewering
geringe impact op landschap en dynamiek van de natuur
verandering houding tov water en natuur na 800
(tekst 7.2)
dijkjes, kleine polders ontwateren veengebieden
een meer actieve houding jegens het water en natuur
veengebieden worden in cultuur gebracht
ideologische verandering rondom 800
(tekst 7.2)
kerstening van Nederland
christenen beschouwen zichzelf als Rentmeester van God
rentmeestermodel volgens Hub Zwart
(tekst 7.2)
het christendom verschafte de aansporing en legitimatie voor een meer actieve aanwezigheid van de mens in het landschap.
de dijk bracht een demarcatie aan tussen de gekerstende en niet gekerstende wereld
klimaatverandering rond einde middeleeuwen en ontstane behoefte
(tekst 7.2)
door drooglegging raakte evenwicht tussen land en water verstoord
versnelde verzakking
zeespiegel steeg
catastrofale overstromingen
ontstaan van Biesbosch, Zuiderzee
traditionele technieken afwatering en zeewering onvoldoende
behoefte aan drastisch ingrijpen in landschap en radicale ideologie
Protestantisme (volgens Max Weber)
(tekst 7.2)
een selfmade man die verkerend in een vijandige natuurlijke omgeving een wereld sticht van eigen makelijk.
afwijzen van Kreaturvergötterung
(tekst 7.2)
de mens moet niet op de natuur maar enkel op God vertrouwen
Gouden Eeuw en intensivering van activisme waterbeheersing
(tekst 7.2)
gelijktijdig opkomst van protestantisme
drooglegging van Beemster, Purmer, Wormer en Schermer
bloeitijd op wetenschappelijk gebied (SimonStevin)
plannen voor drooglegging Zuiderzee (Hendrik Stevin)
plannen drooglegging Haarlemmermeer (Leeghwater)
twee iconen die NL landschap representeren
(tekst 7.2)
Tulp en windmolen
Polderlandschap werd door windmolen geschapen en gedecoreerd door tulp
de molen –> 6 dagen arbeid
de tulp –> de zondag van het bestaan
tulp als symbool voor kunstmatig landschap
de natuur volgens Kant
- het Schone: welgevormde fijn gekleurde natuur (tulp) (calvinisten)
- het Verhevene: het wilde, onintoombare, onmetelijke, overweldigende (zoals vooral Romantici apprecieerden)
18e en 19e eeuw
Franse Tijd
complex beeld:
enerzijds:
strijd tegen water wordt opgevoerd; water als wolf die zich op land stort
calculerende activistische houding tov natuur wordt geintensiveerd
1852 droogleggen Haarlemmermeer (stoommachines)
1919 start afsluiting en gedeeltelijke inpoldering Zuiderzee (Lely)
anderzijds:
romantici, die de schoonheid van de natuur in haar desolate hoedanigheid herontdekken
schilderij van Anton Mauve: Het Moeras
schrijver Theodor Storm: fascinatie voor de verhevenheid van de desolate heidense natuur. Strijd tussen oernatuur aan de kust versus wiskundige technieken van kustbewoners om zich te beschermen tegen die natuur
Jac. Thijsse –> Stichting Behoud Natuurmonumenten (1905)
Freud: Wo Es war soll Ich werden
het diffuse instabiele onbewuste moet plaats maken voor discrete stabiele persoonlijkheidsstructuur
Kulturarbeit
zowel in psychische als landschappelijk opzicht moeten diffuse gebieden plaats maken voor zorgvuldig gestructureerde landschappen
oernatuur wordt boernatuur
voorbeelden: trockenlegung van Zuiderzee
