week 6

Question 1

hoe kan je de energie-inname meten?

Answer 1

1. door calorieën te tellen en inname van eiwitten, koolhydraten en vetten te meten
2. met een bom calorimeter: meten van warmteproductie die vrijkomt bij verbranding

Question 2

hoeveel energie-inhoud zit er in de verschillende voedselcomponenten?

Answer 2

koolhydraat --> 4 kcal/g
eiwit --> 4 kcal/g
vet --> 9 kcal/g
alcohol --> 7 kcal/g
soluble fiber --> 1,5-2 kcal/g

Question 3

hoe kan energieverbruik gemeten worden?

Answer 3

1. directe calorimetrie: warmteafgifte van lichaam meten met Atwater-Rosa calorimeter
2. indirecte calorimeter: meten van zuurstofconsumptie of CO2 afgifte, waarmee de respiratoire coëfficiënt (RQ) kan worden berekend (verhouding CO2 en O2)
3. double labelled water methode: na het drinken van dubbel gelabeld water kijken naar verhouding in urine water

Question 4

waardoor wordt energie gebruikt?

Answer 4

1. basaalmetabolisme (60%): energie die nodig is voor body maintenance (afhankelijk van vetvrije massa). hoe meer spiermassa in FFM, hoe hoger basaal metabolisme
2. fysieke arbeid (20-30%): bewuste en onbewuste dagelijkse handelingen (NEAT)
3. adaptieve thermogenese (10%): omgevingstemperatuur-geïnduceerde thermogenese en voedsel geïnduceerde thermogenese (specifiek dynamische werking (SDA)). eerst non-shivering thermogenese (bruin vetweefsel), daarna shivering thermogenese bij omgevingstemperatuur geinduceerd

Question 5

hoe wordt de energiebalans gehandhaafd?

Answer 5

middels het basaalmetabolisme: neigt je lichaam af te vallen, wordt het basaalmetabolisme efficiënter en wordt er minder energie verbruikt

Question 6

op welke niveaus kan naar de lichaamssamenstelling gekeken worden?

Answer 6

1. atoomniveau: 50 verschillende soorten atomen. 98% van lichaamsgewicht is O2, C, H2, N2 en Ca
2. moleculair niveau: variërend in complexiteit en moleculair gewicht
3. celniveau: moleculen zijn bouwstenen van cel
4. weefselniveau: cellen variëren in vorm en grootte en vormen weefsel
5. het gehele lichaam

Question 7

Wat is BMI?

Answer 7

gewicht/lengte^2. niet alleen kijken naar BMI maar ook naar lichaam, want hoog BMI kan ook veel spier betekenen.

<18,5 ondergewicht
18,5-24,5 gezond
24,5-29,9 overgewicht
>30 (morbide) obesitats

sekse en leeftijdsonafhankelijk

Question 8

hoe kan de lichaamssamenstelling gemeten worden?

Answer 8

1. model body composition 1: vrije vetmassa (niet essentieel + opslag vet) en lean body mass (essentieel vet) (moeilijk te meten)
2. model body composition 2: vetmassa + vetvrije massa

Question 9

wat zijn de verschillen tussen essentieel en niet-essentieel vet?

Answer 9

essentieel vet: steun, bescherming, lichaamsisolatie, belangrijke energiebron, rol bij voortplanting van vrouwen. als het beneden een bepaald niveau komt is het lichaam direct bedreigd

niet-essentieel vet: energiereserve

Question 10

wat verandert er in de lichaamssamenstelling bij het ouder worden?

Answer 10

• mensen worden kleiner
• vetverdeling wordt anders
• aandeel lichaamsvet neemt toe
• spiermassa en kracht neemt af

Question 11

waar kan vet in het lichaam opgeslagen worden?

Answer 11

• subcutaan
• intermusculair
• intramusculair
• in buikholte
• in borstholte

Question 12

hoe kan de lichaamssamenstelling gemeten worden?

Answer 12

1. huidplooidiktemeting: totale hoeveelheid vet meten. grote subjectieve component, vertelt niet over er veel vet rond ingewanden zit
2. lichaamsomtrekmeting: waist-to-hip ratio, onderscheid tussen mannen en vrouwen. mannen >0,95 gevaarlijk, vrouwen >0,80. vetcellen rond dijen geven minder vrije vetzuren aan bloed dan vetcellen rond buik. geen inzicht in subcutaan en visceraal vet.
3. bio-elektrische impedantie analyse (BIA): indirecte, non-invasieve en eenvoudige methode om hoeveelheid vet te meten, gebaseerd op elektrische geleiding van wisselstroom. betere geleiding bij minder weerstand.
4. beeldvormende technieken (CT, MRI, DEXA): DEXA –> 2 bundels fotonen met verschillende energieniveaus door lichaam, verhouding tussen stralen geeft lichaamssamenstelling weer. CT en MRI gebruik bij berekenen intra-abdominale vet.

Question 13

waar gaat glucose in het lichaam allemaal naartoe?

Answer 13

bloedsuikerspiegel verhoogd direct na intake (normaal 5 mM).

130 mg glucose/min verlaat de circulatie: hersenen + ery’s –> 90 mg/min, spieren 25 mg/min, vetweefsel 15 mg/min

Question 14

hoe wordt de bloedsuikerspiegel gehandhaaft?

Answer 14

leverglycogeen houdt bloedsuikerspiegel op peil –> geen glucose vanuit darm betekent glucose aanmaak in lever vanuit glycogeen. handhaving is voor hersenen + ery’s

Question 15

hoeveel glucose hebben we per dag nodig?

Answer 15

150-200 gram –> hersenen van glucose voorzien. tot 200 gram –> buffering door glycogeen. > 200 gram –> omzetting in vet

< 150 gram –> oxidatie van opgeslagen vet, want tekort aan glucose. geen glucose uit vetzuren, maar wel uit eiwitten –> gluconeogenese

Question 16

welk hormoon reguleert glycolyse?

Answer 16

insuline:

• stijging bloedsuikerspiegel –> stijging insulinespiegel
• daling insulinespiegel –> aanmaak glucose uit leverglycogeen

Question 17

op welke manier wordt er onderscheid gemaakt in de verschillende voedingstoestanden?

Answer 17

opslag modus en productie modus.

opslag modus:

• well-fed state: goed en regelmatig gevoed
• early-refed state: een maaltijd na een periode van vasten

productie modus:

• post-absorptive state: overnacht vasten –> energie uit glucose voorraad en leverglycogeen
• early fasting state: 12-36 uur vasten –> energie uit eiwitten, lactaat en glycerol
• fasting state: >36 uur vasten –> energie uit ketonen die vrijkomen uit vrije vetzuren
• starvation: > 1 week vasten –> hersenen functioneren op ketonlichamen

Question 17

hoe werkt de hormonale regeling in de verschillende voedingstoestanden?

Answer 17

storage mode: insuline
production mode: glycagon, adrenaline, cortisol, groeihormoon, schildklierhormoon

daling insulinespiegel activeert production mode

Question 17

welke regulatiemechanismen voor de activiteit van de metabole paden zijn er?

Answer 17

insuline –> verantwoordelijk voor opslag modus en trigger productie modus

hormonen hebben effect via sleutelenzymen, die van samenstelling, vorm of activiteit veranderd kunnen worden. dit is rekrutering.

Question 18

wat zijn de functies van insuline?

Answer 18

stimuleert:

• glucose opname in vet- en spierweefsel
• glycolyse
• glycogeen synthese
• eiwitsynthese
• lipogenese
• opname ionen, specifiek K+ en PO4 3-

remt:

• gluconeogenese
• glycogenolyse
• lipolyse
• ketogenese
• proteolyse

Question 19

wat is glucagon?

Answer 19

belangrijkste katabole hormoon. vormt een paar met insuline en reguleren samen metabolisme.

Question 20

welke hormonen hebben nog meer effect op het katabolisme?

Answer 20

adrenaline, noradrenaline, cortisol, groeihormoon en schildklierhormoon. zijn counterregulatory hormones, want werken insuline tegen.

Question 21

hoe maakt de bijnier hormonen?

Answer 21

2 delen: cortex en medulla. cortex heeft 3 lagen:

• zona glomerulosa: maakt mineralocorticoïden (aldo)
• zona fasciculata: maakt glucocorticoïden (cortisol)
• zona reticularis: maakt sekshormonen (testosteron)

medulla maakt adrenaline en noradrenaline.

onder invloed van hypothalamus (CRF) en hypofyse (ACTH).

Question 22

wat doet cortisol?

Answer 22

• zorgt voor dag- en nachtritme
• mobiliseert vrije vetzuren bij gluconeogenese
• breekt spier af
• breekt vetten af

Question 23

wat is het effect van stress op de bloedsuikerspiegel?

Answer 23

meer catecholaminen en glucocorticoïden afgifte. meer cortisol voor fight or flight reactie.

dus katabole reactie. bij langdurige katabole toestand is herstel moeilijker door spierafbraak.

langdurig vasten is ook stress uitlokkende factor.

Question 24

hoe ziet de hormonale regulatie er uit bij de verschillende stadia van vasten?

Answer 24

I: well fed –> stijging insuline: meer glucose opname, meer glycogeen- TG- en eiwitsynthese

II: post-absorptive –> stijging van glucagon en noradrenaline: glycogenolyse en lipolyse. insuline daalt.

IIIa: matig uitgehongerd –> glucagon en noradrenaline stijgen: lipolyse en ketogenese. cortisol stijging: afbraak van spiereiwit, aminozuren beschikbaar voor gluconeogenese

IIIb: ernstig uitgehongerd –> glucagon en noradrenaline blijven hoog.

Question 25

hoe gaat de glycogenolyse?

Answer 25

fosfaatgroep aan glycogeen door glycogeen fosforylase –> glucose-6-fosfaat –> defosforylering door glucose-6-fosfatase (alleen in lever) –> omzetting naar pyruvaat of lactaat

Question 26

hoe gaat de gluconeogenese?

Answer 26

aminozuren, lactaat en glycerol –> glucose-6-fosfaat –> defosforylering

Question 27

wat is glycerol?

Answer 27

gluconeogeen substraat waarbij de omzetting geen energie kost. wordt geactiveert door fosforylering door glycerol kinase –> glycerol-3-fosfaat –> dihydroxyacetonfosfaat –> pyruvaat. winst van 1,5 ATP

Question 28

wat is het verschil tussen ketogene en glucogene aminozuren?

Answer 28

leucine, lysine of tryptofaan. kan geen glucose uit worden gevormd.

levert acetyl-CoA op, wat later omgezet kan worden in ketonlichamen.

glucogene aminozuren leveren wel netto oxaalacetaat op (glucose).

Question 29

hoe vindt vetzuuroxidatie plaats?

Answer 29

stadium 0: activering vetzuur
stadium 1: beta-oxidatie –> ontstaan acetyl-CoA aan carboxylkant, en NADH en FADH2
stadium 2: citroenzuurcyclus: acetyl-CoA wordt verder geoxideerd, ontstaan NADH en FADH2
stadium 3: elektronen in NADH en FADH2 reduceren zuurstof, ontstaan ATP

Question 30

wanneer werd obesitas een medisch probleem?

Answer 30

voor 1900 dikke buik = prestige. na 1900 dikke buik = ongezond/ziekte. het slankheidsideaal bij patiënten speelde hierbij een grote rol, omdat patiënten artsen om hulp gingen vragen. behandeling = leefstijladviezen en medicatie.

Question 31

hoe werd vroeger obesitas gemeten?

Answer 31

statistische correlatie tussen overgewicht en ziekte werd in 1900 gelegd. rond 1920-1930 personenweegschaal.

relatie leggen door veel manieren, waar BMI er een van was.

in 1990 werd BMI geaccepteerd door WHO.

Question 32

wat zijn de maatschappelijke haken en ogen van obesitas als medisch probleem?

Answer 32

1. meer stigmatisering volgens het intersectionaliteit model
2. gezondheidsongelijkheid (meer in armere wijken)
3. individuele verantwoordelijkheid (wordt gezegd dat het een individueel probleem is, maar is een algemene kwestie)
4. nadruk ligt op ziekte aspecten van obesitas