Week 5 Flashcards
Vestibulair systeem
Voor welke functies is het vestibulair systeem verantwoordelijk?
- perceptie van bewegingen
- houding
- oogbewegingen
Welke 2 systemen vormen samen het vestibulair systeem?
- half-cirkelvormige kanalen
- oölieten
Welke signalen vangen de verschillende onderdelen van het vestibulair systeem op?
- half-cirkelvormige kanalen: rotatiesignalen
- oölieten: lineaire versnelling en hoofdoriëntatie
Uit welke 2 structuren bestaan de otolieten?
- saccule
- utricule
Welke 2 soorten haarcellen heb je in het vestibulair systeem?
- kinocilium
- stereocilia
Wanneer leidt de buiging van de kinocilium (haarcel in vestibulair systeem) tot een;
- hyperpolarisatie
- depolarisatie
- kinociliuem buigt naar stereocilia TOE –> vermindering actiepotentiaal –> hyperpolarisatie
- kolocileum buigt van sterocilia AF –> verhoging actiepotentiaal –> depolarisatie
Hoe gaat de instroom van ionen dat leidt tot een actiepotentiaal in haarcellen van het vestibulair systeem?
depolarisatie: buiging clivia zorgt voor kalium kanalen open –> influx van K+ –> depolarisatie –> influx Ca2+ –> synaptische blaasjes versmelten met membraan –> neurotransmitter afgifte –> diffundeert naar afferente –> actiepotentiaal
Wat zijn voordelen van het type 2 haarcellen in het vestibulair systeem?
type 2: voor langzamere bewegingen
Voordelen:
- gevoeliger voor bewegingen –> groter signaal geven voor dezelfde input
- lager detectivedrempel voor alle frequenties –> meer gevoelig voor het beginnen van een beweging
Wat is een voordeel van het type 1 haarcel in het vestibulair systeem?
Type 1: wisselend patroon: irregulier afferenten
Voordeel:
- hoger sensitiviteit (gevoeliger) voor alle type frequenties
Welke 3 semi-circulaire kanalen zijn er?
- horizontaal
- anterior
- posterior
Wat is het voordeel van het hebben van 2 vestibulair systemen?
- overbodige aan (bilateraal) informatie
- verhoogde resolutie van informatie
Hoe ontstaat er druk op de haarcellen in de semi-circulaire kanalen?
hoofd rotatieversnelling activeert kanaal –> traagheid van vloeistof veroorzaakt druk op cupula: vloeistof beweegt andere kant op dan dat jij hoofd beweegt –> druk op haarcellen
Hoe is de duw-trek verhouding in de semi-circulaire kanalen opgebouwd?
Excitatie aan de ene kant zorgt voor inhibitie van de andere kant
Samenwerking:
- Links anterior - Rechts posterior (LARP)
- Rechts anterior - links posterior (RALP)
Wat betekend Ampulofugaal?
Ampulofugaal = endolymfe stroomt weg van ampulla
Wat betekend ampulopetaal?
Ampulopetaal = endolymfe stroomt naar ampullaa toe
Hoe is het signaal in het horizontale kanaal als endolyfe stroom:
- weg van ampulla:
- naar ampulla toe:
- weg van ampulla: inhibitie
- naar ampulla toe: excitatie
Hoe is het signaal in het anteriore en posteriori kanaal als endolyfe stroom:
- weg van ampulla:
- naar ampulla toe:
- weg van ampulla: excitatie
- naar ampulla toe: inhibitie
Voor welke bewegingen is:
- utriculus
- sacculus
- utriculus: horizontaal en verticaal
- sacculus: verticaal (en klein beetje horizontaal)
Hoe ontstaat een buiging van de haarcellen in de otolieten?
- kristalen rusten op een gelatine laag
hoofd kantelen –> zwaartekracht trekt aan kristallen –> buiten haarcellen
Welke 2 klinische testen kunnen worden gebruikt om het vestibulair systeem te testen?
- vestibulair opgeroepen oogbewegingen
- calorisch: vloeistof warmer of kouder dan lichaam in het oor gespoten
Wat zijn kenmerken van de test vestibulair opgeroepen oogbewegingen?
- interactie met zicht
- meerdere graden van vrijheid
- bilateraal activatie
- meest fysiologische input
Wat zijn kenmerken van de calorische test?
- unilateraal activatie: asymmetrische reacties
- bidirectioneel: warm en koud geeft tegenovergesteld effect
- aanhoudende input
Welke 2 soorten nystagmus zijn er?
- centraal
- perifeer
Wat zijn kenmerken van een perifere nystagme?
- zaagtand
- horizontaal rotator
- wordt onderdrukt door fixatie
- wordt sterker in de richting van de snelle slag
- snelle slag naar gezonde zijde
- wisselt niet van zijde als je kijkt naar de andere kant
- wet van Alexander
Wat wordt bedoelt met de wet van Alexander?
Wet van Alexander: hoe sterker nystagmus, hoe moeilijker visuele systeem kan onderdrukken
–> hoe ‘jonger’ de uitval, hoe hoger de graad van nystagmus
Hoe is de verdeling van ernst van nystagmus?
1e graad: als je alleen kijkt naar rechts zie je nystagme optreden
2e graad: als je kijkt naar rechts + midden zie je nystagme optreden
3e graad: als je kijkt naar alle richtingen zie je nystagme optreden
Welke testen kunnen worden gedaan om onderscheidt te maken tussen centrale of perifere nystagmus?
HINTS –> afwijkend –> wijst op perifeer
Test van Skew –> negatief –> wijst op perifeer
Welke structuren innerveert de N. vestibulair inferior?
N. vestibulair inferior:
- posterior kanaal
- sacculus
Welke structuren innerveert de N. vestinularis superior?
- horizontaal kanaal
- anterieur kanaal
- utriculus
Wat zijn kenmerken van de neuritis vestibularis?
- vaak bij ontwaken en omdraaien in bed klachten
- 50% ervoor BLWI
- harmonie vestibulaire
- oscillopsie: beeld niet goed stil blijft staan
- geen centrale symptomen
- geen afwijkingen KNO
- gehoor is goed
- positieve head impuls test naar aangedane zijde
Welke semi-circulair kanaal wordt getest bij de calorische test?
Horizontale kanaal
Wat is de prognose van neuritis vestibularis?
- verdwijnt spontaan door compensatie van de uitval
- centrale compensatie: vaak na dagen mobiel, na weken symptoomvrij
- later vaak BPPD: 20-30%
Wat is de therapie bij neuritis vestibularis?
- uitleg en geruststelling
- acuut moment: antimetica, reisziekte medicatie
- medicatie snel afbouwen en vestibulaire revalidatie
- geen duidelijke indicatie voor steroïden
Wat voor kliniek kan voorkomen bij morbus Mienere?
- aanvallen van vertigo met misselijkheid en braken, duren minuten tot uren
- slechthorendheid aan 1 oor, meestal herstel na aanval
- tinnitus
- vol gevoel in oor, of gevoel van druk op oor
Wat voor bevindingen kunnen gevonden worden bij KNO onderzoek bij morbus menere?
- buiten aanval: normaal
- tijdens aanval: nystagmus naar ipsilaterale oor, later naar contralateraal oor
- perceptief gehoorverlies
Wat is de prevalentie van morbus menere
200-500 per 100.000 per jaar
Man:vrouw=1:1,3
Wat is de therapie bij morbus menere?
- symptomatische, anti-emetica
- uitleg
- zoutarm dieet, diuretica: niet bewezen effectief
- vestibulaire fysio
- gentamicine intratympaal –> ototoxisch !
- corticosteroïden intratympaal
- chirurgische behandeling
Wat is de piekleeftijd van BPPD?
tussen 50-70 jaar
Welke kliniek past er bij BPPD?
- positioneringsduizeligheid: getriggerd door hoofdbeweging
- soms met misselijkheid
- aanval van duizeligheid:
- duurt max 1 min
- crescendo-decrescendo
- uitputbaar (!)
Wat is de oorzaak van BPPD?
otoconia uit otolieten komen in semi-circulair kanaal –> beïnvloeden de vloeistof /zwaartekracht
Wat betekend calanolithiasis?
Calanolithiasis = otoconia zweven los in semi-circulaire kanaal (BPPD)
Wat bekend cupulolithiasis?
Cupulolithiasis = otoconia zitten vast aan het cupulo (BPPD)
Wat kan er gezien worden bij de Dix-Hallpike manoeuvre bij BPPD?
- nystagmus: horizontale-rotatoire nystagmus met duizeligheid en mogelijk misselijkheid
- iemand gaat weer zitten : genelaufigkeit –> nystagmus gaat omdraaien
Wat is de behandeling van BPPD?
- uitleg en geruststelling
- bevrijdingsmanoeuvre:
*epiley manoeuvre - barbecue roll
- chirurgisch:
- n. vestibularis doorsnijden
- pluggen betreffende kanaal
Wat betekend vertigo?
Vertigo = het idee dat, terwijl je stilstaat, de wereld om je heen draait
Wat moet op gelet worden als er een pt komt met vertigo?
- timing en triggers van de vertigo, niet teveel aandacht voor karakter van de duizeligheid
Hoeveel % van de geneesmiddelen uit FK kan duizeligheid als bijwering geven?
40%
Welke type medicatie kan duizeligheid als bijwerking geven?
- anti-epileptica
- NSAID’s
- salicylaten
- diuretica
- sedativa
- anti-depressiva
- aminoglycosiden
In welke 2 groepen kan je de oorzaken van duizeligheid zetten?
- perifeer: 75%
- centraal: 25%
Welke ziektes kunnen vallen onder perifere oorzaak van duizeligheid?
- neuritis vestibulair s
- BPPD
- laryngitis
- fractuur os petrosum
- ruimte innemend proces
- morbus menière
Welke ziektes kunnen vallen onder centrale oorzaak van duizeligheid?
-herseninfarct/hersenbloeding: 80%
- MS
- arnold-chiari malformatie
- ruimte innemend proces
- vestibulaire migraine
Wat zijn kenmerken bij neurologisch onderzoek bij perifere oorzaak van duizeligheid?
- nystagmus verschijnt of neemt toe bij wegnemen van fictie
- nystagmus: gemende horizontale-rotatoire v
- kiepproef van Dix-hallpike
- gehoorverlies erbij: wijst perifeer
- LET OP: kan ook bij CVA passen
- correctie na head impuls test: wijst op perifeer
Welke klachten passen bij centrale oorzaak van duizeligheid?
Dodelijke D’s;
- diplopie
- dysartrie
- dysfagie
- dysfonie
- dysmetrie
- dysesthesie
- drop attacks: plotseling vallen zonder syncope
- Down-up distorsie
Wat zijn kenmerken bij neurologisch onderzoek bij centrale oorzaak van duizeligheid?
- geen nystagmus
- fixatie heeft weinig effect op nystagmus
- pure horizontale, verticale of rotatoire nystagmus
- blikrichtingsnystagmus: omkeren van nystagmus
Naar welk deel van e vestibulaire kern projecteert informatie uit de otolieten?
otolieten –> laterale deel vestibulaire kern
Naar welk deel van de vestibulaire kern projecteert informatie uit semi-circulaire membraan?
semi-circulaire membraan –> mediale deel + superieure deel vestibulaire kern
Waar gaat informatie naartoe vanuit het laterale deel van vestibulaire kern?
laterale deel –> extremiteiten + cerebellum
Waar gaat informatie naartoe vanuit het mediale deel van vestibulaire kern?
mediale deel –> nekspieren + oogspieren + thalamus –> vestibulaire schors
Welke 2 paden zijn er bij de vestibule-spinale projectie?
- laterale vestibulospinale baan (LVBT)
- Mediale vestibulospinale baan (MVBT)
LVST:
- informatie uit:
- projectie naar:
- functie:
- informatie uit: otolieten
- projectie naar: ipsilateraal naar cervicaal, thoracaal en lumbaal segment ruggenmerg
- functie: bewegingen opvangen die zijdelings plaats vinden –> activatie externsor spieren
MVST:
- informatie uit
- projectie naar
- functie:
- informatie uit: semi-circulaire kanalen
- projectie naar: ipsilateraal (vooral) en contra-lateraal naar cervicale segmenten via mediale longitudinale fasciculus
- functie: hoofd stabiliseren –> vestibulaire nek reflex
Vanuit welke structuren krijgt het cerebellum informatie bij het vestibulair systeem?
- vestibulaire systeem –> via mossy fibers naar cerebellum
- vanuit nucleus inferior van oliva kern: info over stand ogen
Waar projecteert het cerebellum naartoe?
mediale en laterale vestibulaire kern –> compenseren de houding
Vanuit welke kern in thalamus gaat informatie naar de vestibulaire cortex?
laterale deel
Wat is de functionele bijdrage van het vestibulaire cortex?
- ruimtelijke oriëntatie
- perceptie
- stabilisatie blikrichting
- houdinsgregulatie
