W jaki sposób spostrzegamy świat? Flashcards
spostrzeganie
proces tworzenia reprezentacji przedmiotu na podstawie informacji otrzymanych z narządów zmysłowych i informacji zawartych w pamięci.
recepcja sensoryczna
bodziec–>wrażenie + ocena pierwotna
percepcja umysłowa
spostrzeganie –> interpretacja
RECEPCJA SENSORYCZNA: BODZIEC
- fizyczna forma energii (bodziec) w procesie recepcji sensorycznej zmienia swój charakter:
-bodziec dystalny → bodziec proksymalny
RECEPCJA SENSORYCZNA: WRAŻENIE
+ równolegle: pierwotna ocena emocjonalna
– kolaterale – drogi nerwowe („bocznice”) wiodące do układu limbicznego, gdzie
dokonywana jest równolegle ocena pierwotna bodźca
Percepcja umysłowa: spostrzeżenie (percept)
- Odkodowanie impulsu nerwowego przez umysł
- Informacje z różnych zmysłów połączone w całość i zdekodowane(uświadamiane)
- WZROK: efekt aktywności pól czuciowych drugorzędowej kory wzrokowej – integracja danych z obu oczu w drugorzędowej korze wzrokowej
- całościowe odzwierciedlenie obiektów
- nietrwała reprezentacja poznawcza
- składa się z bodźców dystalnych i wywołanych przez nie wrażeń
Percepcja umysłowa: interpretacja
- Nadawanie znaczenia spostrzeżeniom-konfrontacja danych sensorycznych z danami pamięciowymi:
°CO TO JEST? CZY TO ZNAM?
°JAK TO SIE NAZYWA? SENS METAFORYCZNY?
-WZROK: odbywa sie w trzeciorzędowej korze wzrokowej
-ocena wtórna!
proces kategoryzacji percepcyjnej (ścisła współpraca z pamięcią)
°WZROK: na poziomie neuro-współpraca obszarów potylicznych z innymi obszarami
korowymi mózgu (np. z korą przedczołową i dolną korą potyliczno-skroniową)
Spostrzeganie jako proces oddolny ( BOTTOM-UP)
bodziec dystalny–>bodziec proksymalny–>wrażenie–>spostrzeganie i interpretacja
- Gdy przebiega w kierunku od rejestracji wrażeń do identyfikacji obiektów
-budowanie wiedzy o obiekcie na podstawie informacji dostarczanych przez narządy zmysłów (np. siatkówkę oka)
Spostrzeganie jako proces ODGÓRNY (TOP-DOWN)
- Gdy większą role w spostrzeganiu zaczynają odgrywać kontekst i procesy pamięciowe, które kierują poszukiwaniem i interpretacja danych zmysłowych
-ma to miejsce szczególnie wtedy, kiedy informacja sensoryczna jest niepełna lub niejednoznaczna
- Dowody na odgórny charakter percepcji
-stałości percepcyjne (stałość postrzegania) zdolności do utrzymywania niezmiennego postrzegania ZNANEGO obiektu pomimo zmienności jego obrazu na siatkówce
- Stałość barwy
- Stałość wielkości
- Stałość kształtu
- Stałość jasności
Nastawienie percepcyjne
- Wstępne przygotowanie umysłu na odbiór określonych bodźców
Konsekwencje:
- Szybsze świadome spostrzeganie bodźca, którego spodziewamy się
- Wolniejsze rozpoznawanie bodźców, których się nie spodziewamy
Od czego zależy?
- Częstość uprzednich doświadczeń
- Przekonania i schematy (stereotypy i konformizm)
- Liczba kategorii wykorzystywanych przez jednostkę w odbiorze świata (myślenie czarno-białe vs otwarte)
- Konsekwencje motywacyjne (powiązanie postrzeganych obiektów z celami osobistymi)
- Czynniki społeczne (status społeczno-ekonomiczny, medialne treści)
Nastawienie percepcyjne
- Wstępne przygotowanie umysłu na odbiór określonych bodźców
Konsekwencje:
- Szybsze świadome spostrzeganie bodźca, którego spodziewamy się
- Wolniejsze rozpoznawanie bodźców, których się nie spodziewamy
Od czego zależy?
- Częstość uprzednich doświadczeń
- Przekonania i schematy (stereotypy i konformizm)
- Liczba kategorii wykorzystywanych przez jednostkę w odbiorze świata (myślenie czarno-białe vs otwarte)
- Konsekwencje motywacyjne (powiązanie postrzeganych obiektów z celami osobistymi)
- Czynniki społeczne (status społeczno-ekonomiczny, medialne treści)
Obronność percepcyjna
- Polega na niedopuszczaniu do świadomego spostrzeżenia sygnału np. zagrażającego, wywołującego lęk, wstręt itp.
- Podwyższanie progu wrażliwości na ten bodziec (=potrzebny silniejszy bodziec=dłuższy czas reakcji)
- Blokowanie treści zagrażających przez procesy odgórne
- Paradoks obronności percepcyjnej
agnozja wzrokowa:
trudności z identyfikowaniem obiektów prezentowanych wzrokowo, zachowane kopiowanie rysunków, dobierania obiektów do wzoru oraz rozpoznawanie przedmiotów za pomocą innych zmysłów. Pacjenci lepiej rozpoznają przedmioty rzeczywiste niż ich przedstawienia w formie rysunków czy obrazów
Prozopagnozja
, zwana także ślepotą twarzy, objawia się nieumiejętnością rozpoznawania ludzi po twarzach – dotyczy to zarówno ludzi nowo poznanych, jak i osób bliskich. Osoba dotknięta prozopagnozją może mieć także trudności w rozpoznaniu swojej własnej twarzy.
