VO.2 - Sterfteverschillen Flashcards
Welke formulieren moeten ingevuld worden bij natuurlijk overlijden?
A-verklaring = verklaring van overlijden: tbv burgerlijk stand van de gemeente van overlijden met de personalia van de overledene
- naam overledenen
- twee belangrijkste mededelingen waardoor de arts overtuigd is dat het oma een natuurlijk overlijden gaat
- dat lichaam geschouwd heeft zelf
Deze ALLEEN bij een natuurlijk overlijden!
B-verklaring = doodsoorzaakverklaring doodsoorzaken statistieken voor CBS (gesloten naar het CBS) –> volgens een beschrijving van ziektes en aandoeningen een doodsoorzaak vaststellen volgens systematiek van WHO en daarvan statistieken maken
Ook geweld, ongeval, misdrijf kunnen een doodsoorzaak zijn, maar dan ingevuld door de gemeentelijk lijkschouwer –> bij niet-natuurlijk overlijden
Deze dus bij zowel een natuurlijk als een niet-natuurlijk overlijden
Moeten door dezelfde arts ingevuld worden –> eerst voordat vanuit de gemeente toestemming tot lijkbezorging kan worden verkregen –> begrafenisondernemer neemt de formulieren mee naar de gemeente (burgerlijke stand)
Schouwing moet zsm worden uitgevoerd
wat is lijkbezorging?
begraven of cremeren
Toestemming door de gemeente van overlijden niet eerder dan 36h na overlijden en uiterlijk op de 6e werkdag na overlijden
wanneer moet een lijkschouw plaatsvinden?
binnen 3 uur na overlijden, mag wel alter als in de nacht in een verpleeghuis als de fam geen bezwaar heeft en niet afgelegd of gekoeld
wat moet er gebeuren bij een overleden minderjarige?
Behandelend arts moet contact opnemen met een gemeentelijk lijkschouwer om evt kindermishandeling uit te sluiten
Bij een onduidelijke doodsoorzaak: NODOK-procedure = nader onderzoek naar doodsoorzaak bij kinderen
Op de SEH waar u werkzaam bent als SEH arts wordt een 62 jarige man met een groot acuut myocardinfarct binnengebracht door de ambulance.
Hij heeft een asystolie in de ambulance gekregen en werd onderweg gereanimeerd.
Op SEH neemt u de reanimatie over maar hij overlijdt na een half uur.
Mag u zich beschouwen als behandelend arts?
Ja
U mag zich beschouwen als behandelend arts.
U hebt medische handelingen verricht ook al hebben die niet gebaat. Het was anders geweest als de reanimatie al was gestaakt in de ambulance en hij overleden was binnengebracht. In dat geval moet een gemeentelijk lijkschouwer worden ingeschakeld.
Alleen als u overtuigd bent van een natuurlijke doodsoorzaak mag u een overlijdensverklaring afgeven.
U heeft dienst als huisarts op de lokale huisartenpost (HAP).
U wordt zondagochtend geroepen bij een 78 jarige vrouw die door haar echtgenoot dood in bed is aangetroffen.
De vrouw is patiënte bij een van de praktijken die onder de HAP valt, maar u onbekend.
Mag u zich beschouwen als behandelend arts?
U mag zich beschouwen als behandelend arts.
U bent op dat moment de waarnemer voor de praktijk waar de vrouw staat ingeschreven.
U hebt toegang tot de medische gegevens van deze vrouw en als u na de schouw overtuigd bent van een natuurlijk overlijden mag u een overlijdensverklaring afgeven.
Samen met een groepje vrienden maakt u een fietstocht in een ander deel van het land. Een van de deelnemers is een 67 jarige man waarvan u weet dat hij in het verleden cardiale problemen heeft gehad. Bij het beklimmen van een helling wordt hij onwel. U denkt als arts meteen aan een infarct en de ambulance is snel ter plaatse. Helaas blijkt hij overleden. U kent de man goed en bent op de hoogte van zijn medische voorgeschiedenis maar hij is geen patiënt van u.
Mag u een overlijdensverklaring afgeven?
Nee,, u mag geen overlijdensverklaring afgeven.
Hij was geen patiënt van u en u heeft geen medische handelingen verricht.
Omdat er geen behandelend artsen van de man in de buurt zijn, zal de gemeentelijk lijkschouwer van de gemeente van overlijden de schouw moeten doen en als die overtuigd is van een natuurlijke doodsoorzaak een overlijdensverklaring afgeven.
Behandelend arts:
de arts die de overledene tijdens het leven als laatste op enigerlei wijze onder diens zorg had. Hieronder valt ook de waarnemend/dienstdoende arts als die over voldoende informatie beschikt om in redelijkheid te kunnen oordelen over de aard van het overlijden.
Wie vult de a en b verklaring in?
de behandelend arts
wat moet je doen als behandelend arts als iemand is overleden?
- vaststellen overlijden: auscultatie hart en longen, pupilreflex en vervorming (let op schijndood bij vergiftiging, verdrinking en onderkoeling)
- verwondingen
- positie lijkvlekken
wanneer is de wet op lijkbezorging niet geldig?
Bij een menselijke vrucht die van een ZS duur van minder dan 24 wk levenloos ter wereld is gekomen Daniel binnen 24h na de geboorte is overleden
wat moet een arts doen als hij niet burgerlijk gerechtigd is voor de schouwing?
De gemeentelijk lijkschouwer bellen
wanneer is het een niet natuurlijke dood? Noem voorbeelden
Alle overlijdens waar de schouwende arts aangeeft niet overtuigd te zijn van een natuurlijke oorzaak
Gaat om een overtuiging en dus niet om een zekerheid of aannemelijkheid (als geen duidelijke doodsoorzaak of causaliteitsketen)
Er moet een onderbouwing zijn
Opzet of schuld is niet van belang
Bvb
- ongeval
- verstikking, verstikking
- verdrinking
- geweld, moord, doorslag, mishandeling
- vergiftiging
- overdosis
- suicide
- actieve levensbeindiging zonder verzoek
- ZS afbreking > 24 wk
- overlijden tgv (para)medische fout
- hulp bij zelfdoding
- euthanasie
LET OP: palliatieve sedatie wordt wel gezien als een natuurlijk overlijden
Een 50 jarige bromfietser heeft een aanrijding met een tractor. Hij valt en loopt wat schaafwonden op maar verder niets. Na het geregel met verzekeringspapieren wil hij naar huis. De brommer is zo beschadigd dat hij deze naar huis moet duwen.
Thuis gekomen gaat hij doodmoe van de emotie en inspanning in een stoel zitten. Hij voelt zich misselijk, krijgt een drukkend gevoel op de borst en uitstralende pijn naar de linkerarm. Zijn vrouw heeft snel door dat het niet goed gaat en belt 112. Met de ambulance wordt hij overgebracht naar het ziekenhuis. Tijdens de rit zien de verpleegkundigen op het ECG dat er sprake is van een massaal onderwandinfarct. Ondanks de maximale pogingen krijgen ze geen output meer en ze staken de reanimatie.
Is hier zonder twijfel sprake van een natuurlijke overlijden?
Nee,
Uit de casus is op te maken dat de man is overleden ten gevolge van een onderwandinfarct en niet ten gevolgde van letsel opgelopen tijdens de aanrijding. Dat zou pleiten voor een natuurlijke doodsoorzaak.
Het is hierbij echter niet geheel uit te sluiten dat er toch een relatie is met het ongeval. Daarnaast zou je je kunnen afvragen welke rol de aanrijding heeft gespeeld: zou de man ook op dat moment een dergelijk groot infarct hebben gekregen als hij geen aanrijding had gehad?
Tussen de uitersten ‘duidelijk natuurlijk’ en ‘duidelijk niet-natuurlijk’ bevindt zich een grijs gebied waar voor beiden iets te zeggen valt. Dan is het aan de schouwende arts om te bepalen wat het meest aannemelijk lijkt.
In de WLB staat ook dat er spraken moet zijn van een overtuiging, niet van zekerheid. De arts moet uiteraard wel kunnen motiveren waarom hoe hij/zij tot een bepaalde conclusie is gekomen.
In zo’n meerduidig geval is het beter om te overleggen met de gemeentelijk lijkschouwer, óf om te besluiten dat je niet overtuigd bent van een natuurlijk overlijden en dus het invullen van de overlijdensverklaring aan de gemeentelijk lijkschouwer over te laten.
Omdat de behandelend arts reeds bij twijfel aan de aard van overlijden de gemeentelijk lijkschouwer inschakelt, zal deze laatste in een deel van de gevallen na de schouw tot de conclusie komen dat het een natuurlijke doodsoorzaak betreft en dan een verklaring van [natuurlijk] overlijden afgeven.
In gevallen waarbij mensen in de openbare ruimte of zoals dit geval in de ambulance overlijden, is het gebruikelijk dat de gemeentelijk lijkschouwer wordt opgeroepen.
Een 81 jarige vitale vrouw struikelt thuis in de badkamer en breekt haar heup. Ze wordt geopereerd en de eerste dagen na operatie gaat het goed.
De vierde dag na operatie krijgt ze koorts. Ze blijkt een pneumonie te hebben ontwikkeld. Ze gaat hard achteruit en overlijdt.
Is hier sprake van een natuurlijk overlijden en mag u een overlijdensverklaring afgeven?
Nee,
Hier is sprake van een vitale vrouw die na een val en operatie verslechterd. De pneumonie lijkt te zijn veroorzaakt door de immobiliteit na de operatie. Als ze niet was gevallen en geopereerd, dan had ze nu geen pneumonie ontwikkeld.
U mag geen overlijdensverklaring afgeven.
Zou het antwoord anders zijn geweest als de vrouw langzaam was opgeknapt met antibiotica maar 3 maanden later alsnog was overleden aan door het liggen ontstane decubitus? Wat hier meespeelt is of er in de tussenliggende periode voldoende herstel is opgetreden waardoor de oorzakelijke relatie tussen ongeval en overlijden niet meer aanwezig is.
Tijdens de dienst voor de HAP wordt u geroepen bij een 59 jarige vrouw die ’s avonds door haar man dood thuis is aangetroffen.
Medische voorgeschiedenis; 5 jaar geleden gestopt met roken, wat overgewicht, lichte hypertensie, lage rugklachten, en volgens de man moeheid en misselijkheid.
Geen verdachte omstandigheden en u bent zelf overtuigd van een natuurlijk overlijden maar weet niet waaraan.
Mag u een overlijdensverklaring afgeven?
Ja,
Als u overtuigd bent van een natuurlijke doodsoorzaak maar niet goed weet wat, mag u een overlijdensverklaring afgeven.
Bij twijfel is het goed om te overleggen met de dienstdoende gemeentelijk lijkschouwer.
Een man van 20 jaar heeft een hoge dwarslaesie en is volledig verlamd nadat hij bij een duik in ondiep water zijn nek had gebroken.
Hij kan niet zelfstandig ademen en ligt daarom aan een beademingsapparaat. Hij communiceert door te knipperen met zijn ogen.
Na een half jaar maakt hij duidelijk zo niet verder te willen leven. De arts gaat in op zijn verzoek en staakt de beademing, waarna de man overlijdt.
Is hier sprake van een natuurlijke overlijden en mag de arts dus een overlijdensverklaring afgeven?
Nee,
Hier spelen twee zaken.
Het eerste is het staken van een behandeling, namelijk de beademing. Bij het staken van een behandeling op verzoek van de patiënt of omdat deze medisch volkomen zinloos is, maakt het overlijden op zich niet ‘niet natuurlijk’.
In dit geval lag er een ongeval aan het ziektebeeld ten grondslag waarvan geen of onvoldoende herstel is opgetreden, dus daardoor wordt het ‘niet-natuurlijk’.
Als het onderliggende ziektebeeld een CVA was geweest bijvoorbeeld, zou er sprake zijn geweest van een natuurlijk overlijden
Een 85-jarige patiënt heeft een gemetastaseerd prostaatcarcinoom. Hij ziet af van behandeling. Hij krijgt veel pijnklachten en in overleg met de patiënt wordt gestart met palliatieve sedatie. Na 3 dagen overlijdt hij.
Is hier sprake van een natuurlijke dood en mag de arts een overlijdensverklaring afgeven?
ja,
De palliatieve sedatie wordt gegeven om pijn te verlichten en heeft niet als primaire doel de patiënt te laten overlijden. Het is dus anders dan euthanasie en wordt beschouwd als natuurlijk overlijden.
Een alcoholist met levercirrose ontwikkelt oesophagusvarices. Hieruit ontstaat een bloeding waaraan hij overlijdt.
Is dit een natuurlijk overlijden en mag de behandelend arts een overlijdensverklaring afgeven?
Ja,
Alhoewel de cirrose niet spontaan is ontstaan maar door langdurige invloed van alcohol, wordt dit toch beschouwd als een natuurlijk overlijden. De onderliggende verslaving is een ziekte.
Als de man zou zijn overleden door een acute alcohol intoxicatie is er wel sprake van een niet natuurlijk overlijden.
Een meisje van 10 jaar ontwikkelt acute leukemie en de behandeling slaat niet aan. Ze overlijdt in het kinderziekenhuis.
Het is een natuurlijk overlijden want leukemie is een spontaan ontstane ziekte.
Mag de behandelend kinderarts zelfstandig de overlijdensverklaring afgeven?
Nee,
De kinderarts moet voordat deze een overlijdensverklaring afgeeft overleggen met de gemeentelijk lijkschouwer omdat het een minderjarige betreft.
wat is de systematiek van het invullen van een doodsoorzaak verklaring?
- Natuurlijk dood?
Zo niet: gemeentelijk lijkschouwer - Wat is de keten van gebeurtenissen die tot de dood hebben geleid (van de directe doodsoorzaak terug in de tijd van symptomen naar grondlijden)?
- Wat is de primaire doodsoorzaak? Grondlijden
- Wat zijn de (evt) secundaire doodsoorzaken?
Wat komt het meest voor qua overlijden?
Natuurlijke dood: door spontane ziektes of ouderdom
waarop baseren we de volksgezondheid den sterfte cijfers?
Obv de doodverklaringen van artsen via het CBS
Vergelijken in de tijd, groepen, landen, regio’s –> min VWS en gemeentebesturen voor beleid
wat is de betrouwbaarheid van de doodsoorzaak statistieken?
Zeer hoog voor frequentie hoofdgroepen zoals kanker of MCI
Lgaer voor specifieke subgroepen en chronische ziektes zoals nierfalen of DM
wat doen we om populaties met elkaar te kunnen vergelijken?
Standaardisatie: ziekte- of sterftecijfers van twee of meer populaties die wat in leeftijdssamenstelling verschillen toch vergelijkbaar maken –> kan ook als verschillen in geslacht, etniciteit, SES, etc
