Vertering en opname voedingscomponenten Flashcards
Hoe wordt voedsel opgesplitst?
Mond: kauwen + enzymen + water
Maag: gemalen + vocht + eiwitdenaturatie
Duodenum: gal voor emulgatie vetten
Uit welke moleculen bestaat ons voedsel?
Macronutrienten: koolhydraten eiwitten vetten en vezels
Micronutrienten: mineralen sporenelementen en vitamines
Water en zouten: natrium kalium chloor
Welke enzymen worden toegevoegd?
Amylase (breekt koolhydraten af): mond
Pepsine (eiwitvertering): maag
Lipase (vetafbraak) en andere: duodenum door exocriene pancreas
Worden geactiveerd door enzymen in darm en zuur milieu in maag
Welke digestie fases zijn er?
Bulk fase digestie: grote voedselbrokken verwerken
Lokaal digestie: afbreken laatste verbindingen zodat deze door het darmepitheel kunnen
Welke soorten koolhydraten zijn er en welke bindingen hebben deze?
Zetmeel (amylose = a-1,4 en amylopectine = a-1,4 a-1,6)
Sucrose (glucose en fructose = a-1,2 )
Lactose (glucose en galactose)
Wat is cellulose?
Voedingsvezel in planten met B-1,4 verbinding maar kan niet door lichaam afgebroken worden omdat het h-bruggen vormt met andere ketens waardoor het hydrofoob is (enzymen kunnen er niet bij)
Hoe wordt bepaalt of een molecuul een D- of L-glucose is?
Door de positie van de OH-groep op de 5e C-atoom
Wanneer wordt er over een a- of b- structuur gesproken?
Bij een ringvormige structuur
a-structuur: OH-groep onder
b-structuur: OH-groep boven
Wat zijn disachariden?
Tweevoudige suikers, combinatie van 2 monosacchariden
Wat zijn monosacchariden?
Enkelvoudige suikers, vooral glucose fructose en galactose.
Fructose en galactose hebben een C=O groep
Wat zijn polysachariden?
Lange ketens monosachariden aan elkaar gekoppeld.
Zetmeel: lange keten glucose met veel ongebonden waterstof moleculen = hydrofiel
Wat is endolycosidase?
Knippen van een keten bij een 1,4-binding (geen eindstandige bindingen dus nooit enkelvoudige glucose)
Hierdoor ontstaan maltose of maltotriose
Wat zijn a-gelimiteerde dextrines?
4-6 glucose aan elkaar met 1,4-bindingen met een 1,6-binding in het centrum
Hoe verloopt de tweede fase van de digestie?
Duodenum: membraan gebonden hydrolases verwerken maltose maltotriose en a-gelimiteerde dextrines tot enkelvoudige glucose moleculen
Dit gebeurt m.b.v. maltase (knipt 1,4) en sucrase-isomaltase (knipt de vertakking tussen 1,4 en 1,6)
Hoe wordt sucrose afgebroken?
Door sucrase (is gekoppeld aan enzym isomaltase)
Hoe wordt lactose afgebroken?
Door lactase (verbreekt verbinding tussen galactose en glucose)
Hoe kunnen eiwitten afgebroken worden?
M.b.v. proteases/peptidases.
Twee varianten: endopeptidases en exopeptidases
Wat zijn endopeptidases?
Enzymen die midden in de keten knippen waaronder:
Pepsine (maag): knipt de hydrofobe aminozuren Phe, Tyr en Tryp af
Trypsine (pancreas): knipt na Lys en Arg (basisch)
Chymotrypsine (pancreas): knipt na Phe en Tryp (hydrofoob)
Elastase (pancreas): knipt na Ala. Gly, en ser
Wat zijn exopeptidases?
Enzymen die aan de uiteinden van ketens beginnen:
Carboxypeptidase (pancreas): verbreken de bindingen aan carboxyluiteinden
Aminopeptidases (darmoppervlak en cystol enterocyt): verbreken de binding aan het amino uiteinde van de keten
Welke vetcomponenten zijn er?
Triglyceriden (gylcerol + 2 alfa vetzuren aan buitenkant en 1 beta vetzuur midden), fosfolipiden en cholesterol esters.
Hoe worden de vetcomponenten afgebroken?
Door lipase in de mond en maag (15%) en colipase-afhankelijk lipase uit de pancreas (85%) met alkalisch pH optimum
Melk-lipase is HCl-resistent met alkalisch pH optimum
Wat is de functie van colipase?
Activeren lipase duodenum,
Door pancreas inactief uitgescheden en wordt actief door trypsine in duodenum
Wat zijn zymogenen?
Inactieve spijsverteringsenzymen
Hoe voorkomt de pancreas zelfdigestie?
Het scheidt een inactieve vorm van de activator van lipase uit, die pas in het duodenum geactiveerd wordt.
Waar worden de zymogenen bewaard in de pancreas?
In de secretiegranula waarin trypsine inhibitoren (remmende peptite) aanwezig zijn. Deze worden geopend bij een prikkel en scheiden dan de zymogenen uit
Waardoor wordt trypsinogeen in trypsine omgezet?
Enterokinase in duodenum activeert deze omzetting (in pancreas remmende peptite) waardoor trypsine weer meer trypsinogeen en andere zymogenen omzet)
Welke membranen moeten de voedingstoffen passeren in de darm?
Apicale en basolaterale membraan
Hoe worden voedingstoffen opgenomen?
Actief (ATP benodigd) d.m.v. Na+-gekoppeld transport. Het transport is gekoppeld aan het co-transport van een natrium ion.
Passief (geen ATP): membraaneiwit dient als opening
Hoe komt de glucose in het bloed terecht?
Via passief transport aan de basolaterale zijde (Er heeft al actief transport opgetreden dus glucose kan met gradiënt mee het bloed in)
Hoe worden vetzuren opgenomen?
In darm: 2-monoacylglycerol + vetzuren
Dit wordt opgenomen door epitheelcel.
Korte vetzuren: worden afgegeven aan bloed
Hoe worden lange vetzuren opgenomen?
Lange vetzuren zijn slecht oplosbaar en kunnen membraan kapot maken.
Worden in de darm omgezet naar triglyceriden (kost ATP) met een laag apolipoproteïnen en fosfolipiden > oplosbaar chylomicron> gaan via lymfenklieren naar de bloedbaan i.v.m. grootte
