Uri ng Panitikan Flashcards
Ito ay sinusulat ng pasaknong, binibigkas nang may indayog, matalinhaga, may sukat at tugma. Maaari din itong malaya na wala ang sukat o ano mang tugmaan.
Patula
Isinusulat nang patalata. Karaniwan ang salita ay tuloy-tuloy ang pagpapahayag. Mahabang salaysayin
Tuluyan
Kung ang panitikan ay itinatanghal sa entablado. Pa-iskrip ang pagkakasulat nito at binubuo ng mga tagpo at yugto. Dati itong nasasaklaw ng anyong patula noon sapagkat ang mga dula noon ay itinatangal nang patula.
Patanghal
Isang tulang nagsasaad ng kabayanihan at kakaibang kapangyarihan ng pangunahing tauhan.
Epiko
Isang uri ng tulang lalabindalawahing pantig at binibigkas nang mabagal. Ang mga kaganapan ay nagmula sa danas ng isang indibidwal.
Awit
Isang uri ng tula na wawaluhing pantig at binibigkas nang mabilis. Pantasya at kababalaghan ang karaniwang nilalaman nito.
Korido
Ito’y may himig awit sa dahilang ito’y inaawit habang may nagsasayaw.
Balad
Isang debateng sayaw tungkol sa pagmamahalan ng isang babae at lalaki.
Balitao
Binubuo ng labing-apat na taludtod at naghahatid ng aral sa mga mambabasa.
Soneto
Isang uri ng tulang liriko na karaniwang inaawit na may kaalinsabay na gawain. Oral na pagpapahayag ng damdamin ng mga katutubo.
Kantahing Bayan o Awiting Bayan
Awitin sa pamamangka
Talindaw
Awitin sa mga kasal at panliligaw
Diona
Awit na pampatulog sa mga musmos na anak
Oyayi (Lullaby)
Awit bilang pagpupuri at pararangal sa Diyos
Dalit
Damdamin para sa alaala ng yumao
Elehiya
Papuri o masiglang damdamin. Walang bilang ng pantig at saknong
Oda
Awit ng pakikidigma at pakikibaka
Kumintang
Awitin matapos ang maghapong pagtatrabaho sa bukid. Awit sa pasasalamat sa masaganang ani.
Kalusan
Awit ng tagumpay
Sambotani
Awit tungkol sa pag-ibig. Ito raw ang totong OPM sapagkat representasyon ito ng awiting Pilipino.
Kundiman
Pagpapalitan ng katwiran sa anyong patula.
Balagtasan
Mga sinaunang tula na maikli lamang
Karunungang Bayan
hango sa karanasan ng matatanda. Matalinhaga. Tungkol sa kagandahang-asal.
Salawikain
Namumuna ng kilos ng tao.
Kasabihan
Mga bagay na pinahuhulaan. Pabilisan sa pag-iisip.
Bugtong
Pagbibigay respeto sa mga nilalang na hindi nakikita.
Bulong
Pahayag mula sa banal na kasulatan.
Kawikaan (or Parabula ba???)
Tagisan ng husay sa pagtula upang makuha ang singsing ng prinsesang nahulog sa dagat. Pinangungunahan ang larong ito ng isang nakatatanda at sinisimulan ang pagpapagalingan sa pagtula sa pamamagitang ng isang lumbo.
Karagatan
Uri ng tulang patnigan na ginagamit s amga lamay. Tagisan ng talino at husay sa pagtula. Ang mga pangangatwiran ay hango s aBanal na Kasulatan, mga salawikain, at kasabihan.
Duplo
Mga tula/awit na ginagamit ng mga bata sa kanilang paglalaro.
Tugmaang Pambata
Tulang sumikat noong panahon ng Hapon na binubuo ng tatlong taludtod. May 5-7-5 na pantig sa bawat taludturan.
Haiku
Maikling tula na binubuo ng apat na taludtod na may pipituhing pantig (7-7-7-7). Ito na man ay ang ating bersyon ng Haiku.
Tanaga
Binubuo ng limang saknong (or taludtod ba?). Ang una ay isnag pangalan. Ikalawa ay dalawang pang-uri, ikatlo na man ay pandiwa, ikaapat ay dalawang parirala at panghuli na man ay tungkol muli sa pangalang nasa unahan.
Singkian
Isang anyo ng panitikan na nagtataglay ng maikling sanaysay tungkol sa isang mahalagang pangyayari na bunga ng isang maikling guni-guni o kathang-isip ng may-akda. Karamihan sa mga ito ay maaaring mabasa at matapos sa loob ng iisang upuan lamang.
Maikling Kwento
Ang _____ o essay ay isang akdang nagpapahayag ng pananaw ng manunulat. Ito ay maaaring magkaroon ng mga elemento tulad ng opinyon, kuro-kuro, pagpuna, impormasyon, obserbasyon, alaala at pagmumuni-muni ng isang tao.
Sanaysay
Dalawang uri ng sanaysay.
Pormal at Di-Pormal
Ang _____, akdang-buhay o kathambuhay ay isang mahabang kuwentong piksiyon na binubuo ng iba’t ibang kabanata.
Nobela
Maikling salaysay ng mga kawili-wili o katangi-tanging karanasang nagtatampok sa ugali o pagkatao ng isang indibidwal na kapupulutan ng aral sa buhay.
Anekdota
Salaysaying hubad sa katotohanan sapagkat mga hayop ang pangunahing tauhan dito. Layunin nitong imulat ang kaisipan ng mga bata sa mga pangyayaring huhubog sa kanilang asal at kilos.
Pabula
Salaysay mula sa banal na kasulatan na kapupulutan ng mga gintong aral.
Parabula
kwentong naglalarawan ng mga tradisyon tulad ng kaugalian, pananampalataya, karanasan, at suliraning panlipunan. Isa itong maagang pagpuna sa ugaling Pilipino sa paraang kakatwa.
Kwentong Bayan
Binubuo ng tanghalan, iba’t ibang kasuotan, iskripto, karakterisasyon at internal conflict.
Dula (drama?)
Pagsasadula ng paghahanap ng banal na mag-asawa ng lugar na pagisilangan ni Kristo Hesus.
Panuluyan
Pagtatanghal ng buhay at pagpapakasakit ni Hesukristo.
Senakulo
Pagsasadula ng paghahanap nina Sta. Elena at Prinsipe Constantino sa krus na pinagpakuan kay Hesus. Ginagawa ito tuwing panahon ng Mayo.
Tibag
Dula ng mga paroko ng Katoliko at Aglipay. Ito ang pagsasadula ng pagsasalubong ng muling nabuhay na Kristo at Birheng Maria sa umaga ng Linggo ng Muling Pagkabuhay.
Salubong
Pagtatanghal gamit ang mga karton bilang tauhan. Mga anino lamang ang nakikita na pinapatingkad ng mga gamit na ilaw.
Karilyo
Pagsasadula ng walang anumang dayalogo at puro kilos at galaw lamang ng tauhan ang makikita.
Pantomina
Pagtatanghal na nagpapakita ng labanan ng mga Kristyano at mga Moro o Muslim.
Moro-Moro
Isang anyo ng dulang musikal. Binubuo ito ng mga pagsasalaysay ng nakasaliw sa mga tugtugin na nilangkapan ng sayaw.
Sarsuwela
Sa umpisa ay malungkot ngunit sa katapusan ay nagiging masaya.
Melodrama
May layuning pasayahin ang mga manonood.
Komedya
Layuning magpasaya sa pamamagitan ng pagkukuwento ng mga pangyayaring nakakatawa. (Stand-up comedy)
Parsa
Binubuo ito ng tunggalian na nagwawakas sa pagkamatay ng pangunahing tauhan.
Trahedya
Ito ay pagsasagula ng pitong sagradong sakramento ng mga Katoliko na kadalasan ay nagaganap sa bayan ng Hagonoy sa Bulacan.
Despososrio
IIto ay ginaganap tuwing hatinggabi bilang salubong sa may kaarawan na hinahandugan. Ngunit sa ibang bahagi ng lalawigan ng Bulacan, ang _____ ay para sa isang yumao.
Manyanita
Ito ang tradisyunal na panghaharana subalit ito ay hindi simpleng harana sapagkat ito ay isinasagawa tuwing alas-sais ng gabi ng buong pamilya ng lalaking namamanhikan sa pamilya ng kanyang kasintahan upang hingin ang kamay nito upang maging katipan ng puso.
Harana de Pamanhik
Ang _____ ay naglalarawan ng buhay, kultura, tradisyon, kaugalian at karanasan na siyang nagiging daan at lakas na nagpapakilos sa anumang uri ng lipunan.
Panitikan
Ito ay butil ng karunungan hango sa karanasan ng matatanda na nagbibigay ng mabubuting payo sa kagandahang-asal at mga paalala tungkol sa batas ng mga kaugalian.
Salawikain
Ito ay salita o pangkat ng mga salitang patalinghaga na nagbibigay ng di-tuwirang kahulugan.
Sawikain
Ito ay mga paalalang nagbibigay-gabay o payo sa tao tungkol sa buhay at karanasan. Napupuna.
Kasabihan
Ito’y nakapupukaw at nakakahasa ng isipan ng tao, katulad ng bugtong ay nangangailangan ng talas ng isip.
Palaisipan
Ito’y ginagamit sa iba’t ibang pagkakataon ng ating mga sinaunang ninuno. Gamit din ito bilang pangkulam, pang-engkanto, paggalang sa lamang lupa at paggagamot sa mga may sakit.
Bulong
Ito ay isang palaisipan at pahulaan. Ang layunin nito ay pasiglahin ang isip.
Bugtong
Ito ay mga kuwentong-bayan na maaaring kathang-isip lamang o hango s aisang tunay na pangyayari. Ito ay kuwento ng pinagmulan.
Alamat
Ito ay isang uri ng panitikan kung saan ang mga hayop o mga bagay na walang buhay ang siyang tauhang gumaganap sa kuwento.
Pabula
Ito ay kuwento ng isang partijular na paniniwala o may kinalaman sa pagsamba ng tao sa kanilang mga anito.
Mito
