Uitleg Medicatie Flashcards
Wat zijn medicijnen?
Stoffen die helpen ziekten te genezen of klachten te verminderen
Voorbeelden zijn antibiotica voor het genezen van ziekten en paracetamol voor het verminderen van klachten.
Via welke weg worden medicijnen opgenomen
Via mond, maag en darmen naar het bloed , nieren en lever breken het af
Het bloed brengt het medicijn naar de juiste plek, waar lever en nieren het medicijn afbreken en afvoeren.
Noem 10 manieren om medicijnen toe te dienen.
- Via de mond: Tabletten, capsules, siroop
- Via de huid: Zalven, crèmes, pleisters
- Via een prik: Subcutaan, intramusculair, intraveneus
- Via de longen: Puffers, inhalatoren
- Via de neus: Neussprays of druppels
- Via de ogen: Oogdruppels of zalven
- Via de anus: Zetpillen, klysma’s
- Via de vagina: Crèmes, zetpillen
- Via het oor: Oordruppels of zalven
- Onder de tong (sublinguaal): Nitroglycerine, lorazepam
Deze verschillende toedieningswijzen zijn belangrijk voor de effectiviteit van medicijnen.
Wat zijn 5 mogelijke bijwerkingen van medicijnen?
- Jeuk
- Huiduitslag
- Slaperigheid
- Misselijkheid
- Maagklachten
Bijwerkingen kunnen variëren afhankelijk van het type medicijn.
Wat is het verschil tussen stofnaam en merknaam?
- Stofnaam: Generieke naam van de werkzame stof (bijv. paracetamol)
- Merknaam: Commerciële naam (bijv. Panadol)
Generieke medicijnen zijn vaak goedkoper, maar werken hetzelfde.
Wat zijn opiaten?
Krachtige pijnstillers zoals morfine en oxycodon
Opiaten worden gebruikt voor: acute pijn, chronische pijn bij kanker & palliatieve zorg.
Bijwerkingen: Slaperogheid/constipatie kans op verslaving
Noem bijwerkingen van opiaten.
- Slaperigheid
- Constipatie
- Kans op verslaving
Het gebruik van opiaten moet zorgvuldig worden beheerd vanwege deze bijwerkingen.
Wat is de halfwaardetijd van medicijnen?
De tijd die je lichaam nodig heeft om de helft van een medicijn af te breken
Korte halfwaardetijd betekent dat het medicijn vaker moet worden ingenomen,
Hoe moeten medicijnen veilig worden bewaard?
- Sommige in de koelkast
- Anderen op een droge, koele plek
- Vermijd direct zonlicht of vochtige ruimtes
Juiste opslag is cruciaal om de effectiviteit van medicijnen te behouden.
Geneesmiddelen groepen
Zelfzorgmiddelen : zelf kopen zoals paracetamol
Receptmedicijnen : daarvoor eerst naar de dokter zoals Antibiotica
Regels medicijnen
Innemen zoals de dokter het aangeeft
Let op hoeveel je mag gebruiken (dosering)
Stop nooit zomaar zonder overleg met dokter
- Wat doet het lichaam met een medicijn? (Farmacokinetiek)
- Opname (absorptie):
• Het medicijn komt in je bloed terecht. Dit kan via je maag, huid, longen of een injectie.
• Voorbeeld: Een tablet paracetamol wordt in je maag en darmen opgenomen.- Verspreiding (distributie):
• Via het bloed gaat het medicijn naar de juiste plek, zoals je hersenen of spieren.
• Voorbeeld: Antibiotica verspreiden zich in je lichaam om een infectie te bestrijden. - Afbraak (metabolisme):
• De lever breekt het medicijn af, zodat je lichaam het later kan afvoeren.
• Belangrijk: Sommige medicijnen werken pas na omzetting in de lever. - Uitscheiding (eliminatie):
• Het medicijn verlaat je lichaam via de urine (nieren) of ontlasting.
• Voorbeeld: Paracetamol wordt door je nieren uit je lichaam gehaald.
- Verspreiding (distributie):
- Wat doet het medicijn met je lichaam? (Farmacodynamiek)
Medicijnen werken door in te grijpen op processen in je lichaam. Dit gebeurt vaak via:
• Receptoren:
Medicijnen passen op receptoren in je lichaam als een sleutel in een slot. Hierdoor wordt een proces gestimuleerd of geremd.
• Voorbeeld: Salbutamol opent de luchtwegen bij astma door op specifieke receptoren te werken.
• Blokkeren:
Sommige medicijnen blokkeren iets in je lichaam.
• Voorbeeld: Antihistaminica blokkeren stoffen die allergische reacties veroorzaken.
- Medicijnen die elkaar beïnvloeden (interacties)
Sommige medicijnen werken niet goed samen:
• Versterken: Een combinatie van medicijnen kan een sterker effect geven.
• Voorbeeld: Bloedverdunners en aspirine verhogen de kans op bloedingen.
• Verzwakken: Sommige medicijnen werken minder goed als ze samen worden gebruikt.
• Voorbeeld: Antacida verminderen de werking van antibiotica zoals doxycycline.
• Interactie met voedsel:
• Voorbeeld: Grapefruitsap kan de werking van bepaalde medicijnen, zoals statines, versterken.
Speciale groepen: zwangerschap, kinderen, ouderen
Zwangerschap: Sommige medicijnen zijn gevaarlijk voor de baby (bijv. geen ACE-remmers).
• Kinderen: Gebruik vaak lagere doseringen of andere toedieningsvormen, zoals zetpillen.
• Ouderen: Hogere kans op bijwerkingen door tragere stofwisseling.
Therapeutische breedte
Wat is het? Het verschil tussen de dosis waarbij een medicijn werkt en de dosis waarbij het giftig wordt.
• Voorbeelden:
• Smalle therapeutische breedte: Digoxine, lithium.
• Brede therapeutische breedte: Paracetamol.
Hoe bereken je een dosering?
• Bij kinderen: Gewicht (kg) × dosis (mg/kg).
• Bij infusen: Bereken de druppelsnelheid (bijvoorbeeld ml/uur).
Lange halfwaardetijd
Lange halfwaardetijd minder vaak doseren mogelijk
