Tradisionele Tegnologie

Question 1

Tradisionele tegnologie

Answer 1

• Inheemse kennis: 
Kennis wat gemeenskappe / 
kulture oor generasies kry deur
interaksie met omgewing.
• Inheemse kennis vorm die basis van:
1) Landbou
2) Voedselvoorbereiding
3) Opvoeding
4) Bestuur van hulpbronne

Question 2

Tradisionele Biotegnologie

Answer 2

• Oer oue maniere van doen
• Lewende organismes gebruik om nuwe
produkte te maak.
• Gebruik mikroörganismes in die maak van
voedsel bv. Bakterieë, gisse en fungi wat
in die afwesigheid van suurstof fermenteer
en bier, amasi en mehewu maak.

Question 3

1. Bier (Umqombothi)

Answer 3

• Xhosas maak tradisionele bier = 
Umqombothi. 
• Mieliemeel, mout, sorghum en water word 
gebruik. 
• Ryk aan vit. B
• Suur reuk. 
• Minder as 3% alkohol in.

Question 4

Die maak van Umqombothi

Answer 4

• Mielies en sorghum word geweek in water tot 
ontkiem. 
• Ontkiemde korrels word gedroog. 
• Gedroogde korrels word fyngekap en word 
dan mout genoem. 
• Meng mout en mieliemeel
• Voeg warm water by. 
• Mengsel fermenteer a.g.v. fungi, bakterieë en 
gis op sorghum. 
• Kook mengsel tot kors vorm. 
• Koel af. 
• Plaas in plastiekvat. 
• Voeg sorghum en 
mieliemout by. 
• Bedek met kombers. 
• Plaas in warm plek
oornag. 
• Toets of gereed met 
vuurhoutjie. 
• Vuurhoutjie sal aan die 
brand slaan en gaan
dan skielik dood. 
• Filtreer en drink.

Question 5

2. Amasi

Answer 5

• Tradisionele niealkoholiese
gefermenteerde melk. 
• Proe soos joghurt. 
• Neem
ongepasteuriseerde melk
in ‘n kalbas. 
• Ondergaan fermentasie. 
• Vorm melksuur. 
• Voorgesit in kleipotte en 
met mieliehoutlepels.

Question 6

Mahewu

Answer 6

• Tradisionele SA nie-alkoholiese drankie
gemaak van gefermenteerde mieliepap.
• Dun mieliepap en koringmeel in warm 
area geplaas en gefermenteer. 
• Soetsuur smaak

Question 7

Anaërobiese respirasie / fermentasie

Answer 7

• 2 Tipes anaërobiese respirasie:
1) Melksuurfermentasie
2) Alkoholiese fermentasie
Glukose
Melksuur CO2 + Etanol
Glukose
Melksuurfermentasie Alkoholiese Fermentasie

Question 8

Hoe werk gisselle?

Answer 8

1) Werk in die afwesigheid van suurstof:
C6H1206 ➔ 2 C2H5OH + 2 CO2 + energie
Glukose ➔ etanol + koolstofdioksied + energie
• Produseer koolstofdioksied en alkohol tydens fermentasie.
• Word gebruik vir die produksie van alkohol soos bier.
2) In die teenwoordigheid van suurstof:
• sit gisse suikers om in koolstofdioksied en water.
C6H1206 + 6 06 ➔ 6 H2O + 6 CO2 + energie
Glukose + suurstof ➔ water + koolstofdioksied +

Question 9

Biotegnologie in die voedselindustrie

Answer 9

1. Die maak van kaas
   • Melksuurbakterieë gevoeg by die gepasteuriseerde
   melk.
   • Fermentasie vind plaas.
   • Laktose word omgesit in melksuur.
   • Verlaagde pH van melk veroorsaak dat Kaseïen
   (Melkproteïen) klonte vorm.
   • Ensiem Rennien word bygevoeg vir verdere stolling.
   • Wronge: soliede stukke wat vorm.
   • Wei: Vloeibare deel…. Word daarin gelos om te
   verouder.
   • Verskillende soorte kase word gemaak met verskillende
   tipes melk en bakterieë en skimmels

Question 10

2.

Answer 10

Die maak van brood:
• Meel, water en gis word saamgevoeg. 
• Deeg vorm
• Die gis fermenteer en vorm alkohol en 
koolstofdioksied. 
• Koolstofdioksied laat die deeg rys en die 
alkohol verdamp.

Question 11

3.Die maak van wyn:

Answer 11

• Druiwe gepluk en gepars tot ‘n pulp.
• Gisselle word bygevoeg.
• Fermentasie vind plaas.
• Suiker vorm alkohol en koolstofdioksied
• Die fermenteerde pulpmassa (Mos) word in groot vate
gestoor.
• Filtreer van sade en doppe
• Verskillende tipe wyne afhangende van die tipe druif en
verouderingsproses