toprak - para - banka Flashcards

1
Q

toprak üçe ayrılır

A

miri
mülk
vakıf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

miri toprak

A

devletin fetihle aldığı ve mülkiyetinin kendinde olduğu toprak
mülkiyeti satılmaz ve devredilemez
reaya sadece tasarruf hakkına sahip olmuştur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

mülk toprak

A

mülkiyeti halka ait
satılabilir, miras bırakılabilir, vakfedilebilir
öşriye ve haraciye olarak ikiye ayrılır

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

vakıf arazisi

A

geliri kamu için kullanılan arazi
buradan vergi alınmaz
denetimcisi kadı

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

gelirleri doğrudan devlet hazinesine aktarılan topraklar. iltizam yoluyla toplanır

A

mukataa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

üst düzey emeklilere verilen topraklar

A

arpalık

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

vergi gelirleri padişahın eşlerine ve kızlarına verilen topraklar

A

paşmaklık

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

geliri devletidaresinde üstün görev gösterenlere verilen toprak

A

malikane

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

geliri sınır boylarındaki asker ve memurlara ayrılan topraklar

A

yurtluk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

geliri kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ayrılan topraklar

A

ocaklık

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

kimsenin olmayan verimsiz yerler

A

mevat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

devletin olup, köylü kasabanın kullanımına terk edilen topraklar

A

metruk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

geliri hayır kurumları için

A

vakıf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

mirilerin en önemli bölümü

A

dirlik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

dirlik üçe ayrılır:

A

has, zeamet, tımar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

has dirlik özellikleri

A

geliri 100000 akçeden fazla

padişah gelirini hanedanlara ve beylerleylerine vb. verir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

zeamet dirlik özellikleri

A

geliri 20000-100000 akçe

geliri kadı ve subaşı gibi devlet görevlilerine verilir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

tımar dirlik özellikleri

A

geliri 3000-20000 akçe

tımar sahipleri gelirin bir kısmını ayırdıktan sonra kalanıyla asker beslemek zorunda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

tımarlar üçe ayrılır:

A

ekşinci tımarı: savaşta yararlı askerler
mustahfız tımarı: kale muhafızı, imam, müezzin, hatipler
hizmet tımarı: saray görevlilerine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

fethedilen bir bölgenin asker ve vergi oranının tespiti

A

tahrir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

tımar sisteminde köylülere dağıtılan topraklar

A

çift

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

tımar sistemi özellikleri

A

özellikle selçuklulardaki iktaya benzer. papa ekonomisi olmadığından ayni toplanmış.
tımar toprağı miras bırakılamaz, vakfedilemez, bağışlanamaz.
sipahi sistemin devamlılığını sağlar. köyde oturanlar vergi toplar.
reayası kaçan sipahi gelirini kaybeder.
köylü toprağı bir başkasına vermek isterse sipahi durumu onaylar, tapusunu verir.
sipahi ceza veremez, cezayı kadı verir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Müslümanlardan alınan 1/10 ürün vergisi (şeri)

A

öşür (şeri)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Gayrimüslümlerden alınan ürün vergisi

A

haraç (şeri)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Gayrimüslimlerden askerlik yapmamaları için kelle başına alınan vergidir Yaşlı, sakat, kadın, çocuklardan ve papazlardan alınmaz, Cizye ödeyip sonradan müslüman olanlardan alınmaz, Cizye vergisi Islahat fermanıyla kalkmıştır.
cizye (şeri)
26
Toprağı mazeretsiz 1 yıl boş bırakandan alınır 3 yıl arka arkaya toprağını ekmeyenden üretimin devamlılığını sağlamak adına toprak komple alınarak başkasına verilird
çiftbozan (şeri)
27
Küçükbaş hayvan vergisi (şeri)
ağnam (şeri)
28
Tarımla uğraşan hristiyanlardan alınan arazi vergisi (şeri)
ispenç (şeri)
29
Tarımla uğraşan müslümanlardan alınan toprak (arazi) vergisi (şeri)
çifthane (şeri)
30
esnaftan alınan panayır vergisi (şeri)
ihtisab
31
ihane bedeli gümrük ve madenlerden alınan şeri vergi
iltizam gümrük maden (şeri)
32
Sel, yangın gibi olağanüstü durumlarda özellikle savaş zamanlarında alınan vergilerdi. İlk kez II. Beyazid zamanında alınmış sonraları devamlı hale gelmiştir Avarız Mustafa Kemal’in Sakarya öncesi başkomutanlık yetkilerini kullanarak yayınladığı tekalifi milliye emirlerine benzetilir
Avarız (örfi)
33
Yol, geçit, köprülerden alınan vergilerdir (örfi)
derbent resmi (örfi)
34
Pazar yerindeki çarşı pazar esnafından alınır (örfi)
bac resmi (örfi)
35
Evlilerin yarım çift toprağı ekenlerinden alınan vergidir (örfi)
bennak (örfi)
36
Evlenenlerden kız tarafının ödediği vergi (örfi)
arusane (örfi)
37
Suçlulardan alınan vergi (örfi)
cerime (örfi)
38
Tartılardan alınan vergidir (örfi)
kantariye (örfi)
39
Esnaftan alınan vergidir (örfi)
ihtisap (örfi)
40
iaşecilik (provizyonizm)
yeterli mal, yeterli kalitede uygun fiyata bulunmalı
41
gelenekçilik
mali ve sosyal dengeleri korumak
42
fiskalizm
hazine gelirlerini mümkün olduğunca yüksek tutmak
43
gümüş sikke
akçe
44
ithalat vergisi
amediye
45
ehl-i hibre
zanaatkarlar birliği, bilirkişi heyeti
46
fiyat karşılığında satışı yapılan mamul
emtia
47
işyeri açma izni
gedik
48
üretilen malların stdını denetleyen görevli
ihtisap ağası
49
mal standartları
ihtisap kanunları
50
uzak bölge vergilerinin ihale ile toplanması
iltizam
51
karaborsacılık
intikrar
52
lonca-hükümet işlerini yürütenler
kahya-kethüda
53
mukataların ömür boyu kiralanması sistemi (1659 fermanı)
malikane
54
özel ulaşım ve mal naklini yürüten teşkilat
mekkari taifesi
55
haberleşmedeki hız ve güvenliği koruyan teşkilat
mekkari tairesi
56
vergi tahsildarı (19. yy)
muhassıl
57
transit ticaretten alınan vergi
müruriye
58
çarşı bekçisi
müstahfız (dideban)
59
fiyatlara müdahale (eksik şartlardan dolayı)
narh
60
lonca reisi
pir
61
ihracat vergisi
neftiye
62
padişah tahta çıktığında sikke yeniletmesi
sikke tecdidi
63
altın sikke
sikke-i hasene
64
osmanlı poliçesi
sütftece
65
mal ucuz olduğunda depolayan sınıf
tacir-i mütemekkin
66
bir bölgeden mal fiyatı yüksek olan yere mal taşıyanlar
tacir-i seffar
67
metal oranı devalüasyonu
tağşiş uygulaması
68
paranın altın ve gümüş ayarını yapan kişi
vezzan
69
devlet tekeli
yedi vahit
70
lonca güvenlik amiri
yiğitbaşı
71
mukataa sistemi
Tımar sisteminin bozulmasıyla, "Dirlik topraklar" MİRî MUKATAA'ya çevrilerek, yani gelirleri hazineye devredilerek, pesin alınan bir bedel karsılığı üç yıllığına "İltizam"a verilmeye baslandı. NOT: Mültezîm denen iltizam sahipleri daha fazla vergi toplamak için halka baskı yapmıslardır. Bu durum "Celali isyanlarına" veya vergisini ödeyemeyen köylünün toprağını terk ederek büyük sehirlere göç etmesine neden olmustur. -
72
malikane
Devletin artan masraflarının karsılanması için Mukataalar mültezîmlere üç yıllık dönemler için değil, ömür boyu verilmeye baslandı. Bu sisteme MALİKANE USULÜ denilir. (1695'te)
73
esham usulü
"Malikane usulüyle" sağlanan gelirlerde yetmeyince, bu defa Mukataaların yıllık kârları paylara ayrılarak satılmaya basladı. Bu usule de ESHAM USULÜ denilmistir. (1775)
74
osmanlıda ilk banka | kırım savaşı öncesinde battı
bank-ı dersaadet | açan kişi: galata bankerleri
75
yabancı sermayeli ilk banka
bank-ı osmanlı londra merkezli para basma yetkisi var.
76
osmanlı bankasının fransızlarla birleşmesi
1863 Bank-ı şahane-i osmani
77
milli sermayeli ilk banka | ahmet mithat paşa kurdu
ziraat bankası | memleket sandıkları ve emniyet sandıkları oluşturdu
78
I. dünya savaşı sırasında kambiyo işlemlerini denetlemek için:
Kambiyo Muamelatı Komisyonu kuruldu
79
bilinen ilk Osmanlı akçesi
Osman bey
80
kendi adına ilk para basılan padişah
Orhan bey
81
osmanlıda ilk kredi kurumu
Mendes kurumu | Yahudi Yasef ve Dona Mendes
82
devlet gelirleri
``` vergiler savaş ganimetlerinin beşte biri (hums-u şeri) bağlı beylik ve devletin hediyeleri gümrük, maden, tuzlalar müsadere (kamulaştırma) gelirleri ```
83
devletin giderleri
``` maaşlar cülus ve ulufe bayındırlık ordu ve donanma padişah karıları ve ılmiye sınıfı saray masrafları ```