toprak - para - banka Flashcards
toprak üçe ayrılır
miri
mülk
vakıf
miri toprak
devletin fetihle aldığı ve mülkiyetinin kendinde olduğu toprak
mülkiyeti satılmaz ve devredilemez
reaya sadece tasarruf hakkına sahip olmuştur.
mülk toprak
mülkiyeti halka ait
satılabilir, miras bırakılabilir, vakfedilebilir
öşriye ve haraciye olarak ikiye ayrılır
vakıf arazisi
geliri kamu için kullanılan arazi
buradan vergi alınmaz
denetimcisi kadı
gelirleri doğrudan devlet hazinesine aktarılan topraklar. iltizam yoluyla toplanır
mukataa
üst düzey emeklilere verilen topraklar
arpalık
vergi gelirleri padişahın eşlerine ve kızlarına verilen topraklar
paşmaklık
geliri devletidaresinde üstün görev gösterenlere verilen toprak
malikane
geliri sınır boylarındaki asker ve memurlara ayrılan topraklar
yurtluk
geliri kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ayrılan topraklar
ocaklık
kimsenin olmayan verimsiz yerler
mevat
devletin olup, köylü kasabanın kullanımına terk edilen topraklar
metruk
geliri hayır kurumları için
vakıf
mirilerin en önemli bölümü
dirlik
dirlik üçe ayrılır:
has, zeamet, tımar
has dirlik özellikleri
geliri 100000 akçeden fazla
padişah gelirini hanedanlara ve beylerleylerine vb. verir.
zeamet dirlik özellikleri
geliri 20000-100000 akçe
geliri kadı ve subaşı gibi devlet görevlilerine verilir.
tımar dirlik özellikleri
geliri 3000-20000 akçe
tımar sahipleri gelirin bir kısmını ayırdıktan sonra kalanıyla asker beslemek zorunda
tımarlar üçe ayrılır:
ekşinci tımarı: savaşta yararlı askerler
mustahfız tımarı: kale muhafızı, imam, müezzin, hatipler
hizmet tımarı: saray görevlilerine
fethedilen bir bölgenin asker ve vergi oranının tespiti
tahrir
tımar sisteminde köylülere dağıtılan topraklar
çift
tımar sistemi özellikleri
özellikle selçuklulardaki iktaya benzer. papa ekonomisi olmadığından ayni toplanmış.
tımar toprağı miras bırakılamaz, vakfedilemez, bağışlanamaz.
sipahi sistemin devamlılığını sağlar. köyde oturanlar vergi toplar.
reayası kaçan sipahi gelirini kaybeder.
köylü toprağı bir başkasına vermek isterse sipahi durumu onaylar, tapusunu verir.
sipahi ceza veremez, cezayı kadı verir.
Müslümanlardan alınan 1/10 ürün vergisi (şeri)
öşür (şeri)
Gayrimüslümlerden alınan ürün vergisi
haraç (şeri)
Gayrimüslimlerden askerlik yapmamaları için kelle başına alınan vergidir Yaşlı, sakat, kadın, çocuklardan ve papazlardan alınmaz, Cizye ödeyip sonradan müslüman olanlardan alınmaz, Cizye vergisi Islahat fermanıyla kalkmıştır.
cizye (şeri)
Toprağı mazeretsiz 1 yıl boş bırakandan alınır 3 yıl arka arkaya toprağını ekmeyenden üretimin devamlılığını sağlamak adına toprak komple alınarak başkasına verilird
çiftbozan (şeri)
Küçükbaş hayvan vergisi (şeri)
ağnam (şeri)
Tarımla uğraşan hristiyanlardan alınan arazi vergisi (şeri)
ispenç (şeri)
Tarımla uğraşan müslümanlardan alınan toprak (arazi) vergisi (şeri)
çifthane (şeri)
esnaftan alınan panayır vergisi (şeri)
ihtisab
ihane bedeli gümrük ve madenlerden alınan şeri vergi
iltizam gümrük maden (şeri)
Sel, yangın gibi olağanüstü durumlarda özellikle savaş zamanlarında alınan vergilerdi. İlk kez II. Beyazid zamanında alınmış sonraları devamlı hale gelmiştir Avarız Mustafa Kemal’in Sakarya öncesi başkomutanlık yetkilerini kullanarak yayınladığı tekalifi milliye emirlerine benzetilir
Avarız (örfi)
Yol, geçit, köprülerden alınan vergilerdir (örfi)
derbent resmi (örfi)