thema2 begrippen Flashcards
voedingsmiddelen
alle producten die je eet of drinkt
voedingsstoffen
bruikbare bestanddelen van voedingsmiddelen
brandstoffen
stoffen die energie leveren
bouwstoffen
stoffen die worden gebruikt bij de maken van cellen en weefsels
reservestoffen
stoffen die worden opgeslagen in het lichaam
beschermende stoffen
stoffen die ervoor zorgen dat je niet ziek wordt
eiwitten
voedingsstoffen die voornamelijk dienen als bouwstoffen en brandstoffen
water
voedingsstof die voornamelijk dient als bouwstof
koolhydraten
voedingsstoffen die vooral dienen als brandstoffen, maar ook dienen als bouwstoffen en reservestoffen
vetten
voedingsstoffen die vooral dienen als brandstoffen, maar ook dienen als bouwstoffen en reservestoffen
vitaminen
voedingsstoffen die voornamelijk dienen als bouwstoffen en beschermende stoffen
voedingsvezel
onverteerbare stoffen in planten
mineralen
voedingsstoffen die voornamelijk dienen als bouwstoffen en beschermende stoffen
verteringsstelsel
alle delen van het lichaam die betrokken zijn bij de vertering van voedsel
darmkanaal
kanaal van de mond tot de anus
vertering
afbreken van grote voedingsstoffen tot kleinere stoffen
snijtanden
tanden waarmee stukken van voedsel wordt afgebeten, en die bij de mens minder puntig zijn dan hoektanden
verteringsproducten
voedingsstoffen die door de darmwand in het bloed kunnen worden opgenomen
kiezen
tanden met een knobbelige bovenkant waarmee voedsel wordt fijngemalen
mechanische vertering
voedsel in kleine stukjes kauwen
verteringssappen
sappen die helpen bij het verteren van voedsel
verteringsklieren
klieren die verteringssappen aanmaken
chemische vertering
vorm van vertering waarbij stoffen worden omgezet in andere stoffen door middel van scheikundige reacties
kringspieren
spieren in het darmwand rondom het darmkanaal
enzymen
stoffen die scheikundige reacties versnellen
lengtespieren
spieren in de darmwand die in de lengte liggen
peristaltische bewegingen
afwisselend samentrekken en ontspannen van de kringspieren en lengtespieren in de darmwand
darmperistaltiek
afwisselend samentrekken en ontspannen van de kringspieren en lengtespieren in de darmwand
speeksel
een verteringssap dat het inslikken van voedsel gemakkelijker maakt
slokdarm
orgaan dat voedsel verplaatst van de keelholte naar de maag
maag
orgaan dat voedsel tijdelijk opslaat en kneedt
maagsapklieren
klieren in de maagwand die maagsap produceert
maagsap
een sap dat zoutzuur bevat waardoor het bacteriën doodt
maagportier
kringspier die de uitgang van de maag afsluit
twaalfvingerige darm
orgaan dat voedselbrij vermengt met gal en alvleessap
lever
orgaan dat gal produceert
gal
verteringssap dat grote vetdruppels in kleinere druppeltjes verdeelt
galblaas
orgaan dat tijdelijk gal opslaat
galbuis
buis waardoor gal van de galblaas naar de twaalfvingerige darm wordt vervoerd
emulgeren
het verdelen van grote vetdruppels in kleinere vetdruppels
alvleessap
verteringssap gemaakt door de alvleesklier
alvleesklier
klier die alvleessap produceert
darmsap
verteringssap gemaakt door de darmklieren
dunne darm
het stuk darm waar via de darmwand verteringsproducten worden opgenomen in het bloed
darmsapklieren
klieren in de wand van de dunne darm die darmsap maken
darmplooien
plooien in de dunne darm
darmvlokken
de uitstulpingen op de darmplooien, waardoor de dunne darm een zeer groot oppervlakte heeft
dikke darm
het stuk darm waar al het water uit de brij van onverteerde voedselresten wordt opgenomen
blindedarm
het stuk darm dat geen eigen functie heeft bij de vertering
appendix
uitstulping aan de onderkant van de blindedarm
endeldarm
het stuk darm waar onverteerde voedselresten tijdelijk worden opgeslagen
anus
kringspier die de endeldarm afsluit
kilojoule (kJ)
eenheid voor de energie in voedsel
ontlasting
het legen van de endeldarm
overgewicht
een te hoog lichaamsgewicht, waarbij er te veel vet in het lichaam is opgeslagen
kilocalorie (kcal)
eenheid voor de energie in voedsel
obesitas
ernstig overgewicht
eetstoornis
stoornis waarbij iemand de hele dag in het hoofd bezig is met eten
ondergewicht
een te laag lichaamsgewicht
ondervoeding
te weinig voedsel of voedingstoffen binnenkrijgen
Body Mass Index (BMI)
meetmethode om te meten of je een gezond gewicht hebt
anorexia nervosa
eetstoornis waarbij mensen extreem weinig eten
boulimia nervosa
eetstoornis met eetbuien waarbij vervolgens het voedsel wordt uitgebraakt of laxeermiddelen worden
gebruikt
eetbuistoornis
eetstoornis met eetbuien, waarbij niet wordt gebraakt of een laxeermiddel wordt gebruikt
voedselvergiftiging
infectie die ontstaat door het eten van voedsel dat is besmet met chemische stoffen, bacteriën of
andere ziekteverwekkers
salmonellabacteriën
bacteriën die giftige afvalstoffen produceren
conserveren
voedsel behandelen zodat het niet bederft
pasteuriseren
verhitten tot 72 ℃ (meeste bacteriën en schimmels gaan dood)
steriliseren
verhitten tot 130-140 ℃ (alle bacteriën en schimmels gaan dood)
conserveermiddelen
stoffen die de leefomgeving voor bacteriën en schimmels ongunstig maken
additieven
stoffen die toegevoegd worden aan voedingsmiddelen om ze langer houdbaar of aantrekkelijker te
maken
kleurstoffen
stoffen die worden toegevoegd om een voedingsmiddel er mooier uit te laten zien
smaakstoffen
stoffen die worden toegevoegd om een voedingsmiddel lekkerder te laten smaken
geurstoffen
stoffen die worden toegevoegd om een voedingsmiddel lekkerder te laten ruiken
planteneters
zoogdieren die alleen planten eten
vleeseters
zoogdieren die alleen dieren eten
alleseters
zoogdieren die planten en dieren eten
herbivoren
planteneters
plooikiezen
de kiezen van planteneters met harde richels om voedsel fijn te malen
carnivoren
vleeseters
knipkiezen
de kiezen van vleeseters met scherpe randen om het voedsel “door te knippen”
omnivoren
alleseters (planten en vlees)
knobbelkiezen
de kiezen van alleseters met een knobbelig oppervlak om het voedsel fijn te malen
vegetariërs
mensen die geen vlees eten
veganisten
mensen die geen dierlijke producten eten of gebruiken
flexitariërs
mensen die af en toe vlees eten
vleesvervangers
voedselproducten die lijken op vlees maar die gemaakt zijn van bijvoorbeeld sojabonen of granen