Thema 5: Samengestelde stoffen Flashcards
Alkanen
koolwaterstoffen met enkelvoudige bindingen tussen twee C-atomen
methaan
- aardgas
- biogas
- moerasgas
- huishoudelijk gas
- brandstof (CNG)
butaan
gemengd met propaan tot campinggas
Alkenen
koolwaterstoffen met dubbele binding tussen twee C-atomen
etheen
- rijpen van fruit
- kunststofsynthese (PE)
propeen
kunststofsynthese (PP)
Alcoholen
Organische binding met de hydroxylgroep(-OH) als functionele groep
methanol
- de-natureren van (zuiver ethanol
- in combinatie met benzine= brandstof voor racewagens
ethanol
- in alcoholische dranken
- brandspititus (=fonduetoestel)
- geneeskunde : ontsmettingsmiddel
- mengsel van 85% bio-ethanol en 15% benzine
Carbonzuren
organische binding met de carboxyl groep (-COOH) als functionele groep
mierenzuur (=methaanzuur)
- sterke ontkalker
- “gif” van brandnetels, wespen,…
azijnzuur(= ethaanzuur)
- tafelazijn = 7 - 8%
- conserverende werking (augurken)
Oxiden
binaire bindingen die het element zuurstof bevatten
Metaaloxiden
Metaal + O (M,O)
calciumoxide
- ongebluste kalk
- tegen verzuring van gronden en meren
silliciumdioxide
- fabricage van glas en (elektronishe) chips
- gewonnen uit zand
zinkoxide
- tegen UV-stralen (in zonnecrème)
- zalf tegen huidaandoeningen
Niet-metaaloxiden
niet-metaal + O (MN,O)
koolstofdioxide
- ontstaat bij verbranding van koolstof en organische stoffen
- toename broeikas effect
- bruis in bruisende dranken
stikstofdioxide
- bruin/oranje kleurig gas (=smog)
- ontstaad uit lucht bij vonken(in motor of bij bliksem
zwaveldioxide
- hoestverwekkend
- ontstaad bij verbranding van swavel en zwarelverbindingen
- conserveringsmiddel voor gedroogde vruchten
- shimmeldoden (wijnindustrie
koolstofmonoxide
- giftig
- geen kleur en geur
- onvoledige verbranding van koolstof
- uitlaatgassen van benzinemotor
Zuren
molecuulverbinding, bestaand uit twee of drie niet-metalen een van de niet metalen is steeds H
eigenschappen zuur
- een laag kook- en smeltpunt
- goed oplosbaar
bereiding (oxo)zuur
(NM,O) + (H,O) –> (H,NM,O)
binaire zuren
bevatten twee elementen : H & NM
meestal gasvormig
ternaire zuren
bevatten drie elementen : H & NM & O
meestal vloeibaar
reactie van onedel metaal met zuur
onedelmetaal (M) + zuur (Z) –> zout (M,Z) + watersofgas (H)
<=> vormt geen zuur
diwaterstofsulfide
- gas met geur van rotte eieren
- komt voor bij vulkanen en darmgassen
salpeterzuur
- sterk zuur
- komt voor bij bereiding van meststoffen en springsoffen
- kleurt huid geel
zoutzuur
- oplossing van HCl in water
- sterk zuur
- aanwerig in maagsap, helpt bij de vertering
- verwijderen van cement en kalkaanslag
fosforzuur
- verwijderen van roest op metaaloppervlak
- voedingszuur in frisdranken
zwavelzuur
- zeer corrosief
- warmte vrij bij water en geconcentreerd zwavelzuur
- accuzuur
koolzuur
- reageerd deels bij bruisende dranken (H²O en CO²)
(=dranken zijn zuurder dan water)
Hydroxiden
ionverbindingen
- positive ion is metaal-ion
- negative is een hydroxide-ion (= OH-)
eigenschappen hydroxiden
- hoog smelt- en kookpunt
- gewone onstandigheden= vaste stof(fen)
- niet zo goed oplosbaar (buiten : KOH, NaOH; CaOH, BaOH en zijn matig oplosbaar)
- dissociëren
Basen
hydroxiden met metaal uit groep Ia of IIa
maken hydroxide
(M,O) + (H,O) –> (M,OH)
natriumhydroxide
- bijtende soda
- natronloog
- producie van harde zepen
- afvoer onstopper
calciumhydroxide
- gebluste kalk
- kalkmelk -> filtratie= kalkwater
magnesiumhydroxide
- medicijnen tegen verstopping (laxeermiddel)
Zouten
ionverbinding
- positive ion is een metaal-ion
- negative ion is een zuurrest-ion
binaire zouten
- metaaloxiden
- binaire klassieke zouten (M,Z) (zuurrest van een binair zuur)
ternaire zouten
- hydroxiden
- ternaire klassieke zouten (M,Z) (zuurrest van een ternair zuur)
eigenschappen zouten
- hoog kook- en smeltpunt
- geleiden enkel in opgeloste of vloeibare toestand
maken van een zout
zuur (H,Z) + base (M,OH) –> zout (M,Z) + water
natriumwaterstofcarbonaat
- NaHCO³
- bicarbonaat
- maagzout
- bakpoeder
natriumcarbonaat
- Na²CO³
- soda
- ontvettingsmiddel
- waterverzachter (= schuimt beter)
calciumcarbonaat
- CaCO³
- krijt
- kalksteen
- marmer
- eischalen
- schelpen
calciumcloride
- CaCl²
- strooizout
- droogmiddel( vochtvreter)
calciumsulfaat
- CaSO4
- gipsverbanden
- pleister voor muren
