Thema 4 Omgevingsbeleving Flashcards
In dit hoofdstuk wordt er gekeken naar modellen met de focus op het individu vanuit cognitief, biologisch, sociaal en gezondheidspsychologie (Nijkamp).
- Wat is umwelt?
Bateson’s piramide (Nijkamp)
-Wat verklaart de bateson’s piramide?
-Top-down mechanisme
-Fundamentele level: gedeelde omgeving
-Wat wordt er met onzichtbare en zichtbare factoren bedoeld?
Individuele capaciteiten voor de individu-omgeving interactie (nijkamp)
-Keates en Clarkson identificeerden 7 capaciteitscategorieën om met onze gezondheid te interacteren. Welke zijn dit?
Uit onderzoek blijkt dat mensen die blind of doof zijn kunnen compenseren door andere vaardigheden dmv neurale reorganisatie in de hersenen te verbeteren. Juist of onjuist
Wat is het diathesis-stress model? Leg de afbeelding uit. Zie VO 4.1.1.2
Wat wordt er met ontwikkelingstransitie bedoeld?
Intra- en interindividuele verschillen in de individu-omgeving interactie (nijkamp).
Wat is de
- Naïve scientist (1970)?
- Cognitieve miser (1980)?
- Motivated tactician (1990)?
- Activated actor (21ste eeuw)?
Umwelt: subjectieve ervaring vanuit jouw realiteit: uniek perspectief.
- Hoe nemen wij onze omgeving waar?
- Hoe beïnvloeden percepties ons gedag?
Bateson’s piramide
-Verklaart de invloed van omgeving op individuele acties en keuzes.
-Het is een top-down mechanisme. De bovenlaag heeft invloed op de onderlaag. Echter, kan het ook gezien worden als een down-top mechanisme. De onderlaag heeft dan niet altijd invloed op de laag er boven.
-Gedeelde omgeving: wanneer en waar het gedrag en relaties binnen een omgeving plaatsvinden.
-Onzichtbare: missie, visie (identiteit) en overtuigingen
-Zichtbare: competenties, gedrag en omgeving
Diathesis stress model: legt uit dat een ‘negatieve’ omgeving een negatief effect heeft op gezondheid van de kwetsbare groep mensen terwijl veerkrachtige personen hun gezondheid in die omgeving onveranderd zien. Dus: niet de predispositie op zichzelf noch de omgeving op zichzelf, maar de combinatie ervan leidt tot problematiek.
Naive scientist en cognitieve miser een continuum. Motivated tactician valt binnen dit continuum. De ene keer meer de een en visa versa. Activated actor is dual process.
Environmental stress (Gatersleben et al.)
Er wordt onderscheid gemaakt tussen stressmodellen met de focus op fysiologische processen en psychologische (subjectieve) processen:
Zie pagina 16 en leg uit.
Omgevingsstressoren
bij omgevingsstress is er sprake van een disbalans tussen omgeving en persoonlijke cognitieve capaciteiten om hierop te reageren.
- Wat is een omgevingsstressor?
- Wat is acute stress?
- Wat is chronische stress?
- Wat is General adaption syndrome (GAS) model?
Evans en Cohen maken onderscheid tussen vier typen omgevingsstressoren. Zie pagina 16 leg uit.
Fysieke omgevingsstressoren
- Daglicht
- Kleur
Met wat voor taken wordt de kleur rood in aanmerking gebracht.
Met wat voor taken wordt de kleur blauw in aanmerking gebracht.
- Temperatuur
Vier typen omgevingsstressoren van een sociale omgeving
-Privacy
-Persoonlijke ruimte
-Mensenmenigte (crowding)
-Territorialiteit.
GAS: herstel van acute stress is vereist en kost energie, waardoor chronische blootstelling schade kan veroorzaken.
4.2 Ongezonde verleiding en gezonde duwtjes in de rug (pagina 17 en 18)
Wat is perceptie?
-Fysiologische factoren
-Psychologische factoren
-Sociale identiteit
Hoe verloopt het perceptieproces?
Wat zijn de vijf regels om naar de supermarkt te gaan?
Wat is social marketing?
Wat is nudging?
Approach-avoidance model? Leg het model uit op pagina 18.
Social marketing verleidt mensen in het maken van een gezonde keuze door makkelijke en directe beloning. VB. Drink water campaign. Kinderen diploma geven.
Hoe voorkomen we dat jij vanavond weer een hele zak chips leeg eet?
Je kunt de omgeving aanpassen, maar verleiding zal er altijd blijven. Daar is zelfbeheersingstraining belangrijk. BV kinderen met snoepjes laten leren tellen of vergelijking met vaccin (bacteriën inspuiten om antigenen op te bouwen). Dit laat goede resultaten zien op de korte termijn. Lange termijn is onbekend.
Wat zijn triggers om bij thuiskomst direct te gaan sporten?
-Fysieke omgeving?
-Online omgeving?
-Sociale omgeving?
Nudging (stop de automatische piloot) en aanleren zelfbeheersing
