Thema 2 Voortplanting Flashcards
Balzak
Zak buiten het lichaam van de man, waarin de teelballen zitten. De temperatuur in de balzak is lager dan de lichaamstemperatuur
Teelballen
Liggen in de balzak en produceren zaadcellen. Vanaf de puberteit produceren de teelballen ook het geslachtshormoon testosteron
Bijballen
Liggen op de teelballen. Hierin worden gemaakte zaadcellen tijdelijk opgeslagen en eventueel na enkele dagen weer afgebroken
Zaadleiders
Buisjes die de zaadcellen naar de prostaat vervoeren
Zaadblaasjes
Blaasjes die vocht (voedingsstoffen) toevoegen aan de zaadcellen
Prostaat
Klier rond de urinebuis die ook vocht toevoegt aan de zaadcellen
Urinebuis
Buis vanaf de urineblaas via de penis naar buiten waarin urine of sperma vervoerd wordt
Zaadcellen/spermacellen
Geslachtscellen van de man bevatten 23 chromosomen worden miljoenen per dag geproduceerd en worden gemaakt in de teelballen
Zweepstaart
Staart waarmee de zaadcellen kunnen voortbewegen
Sperma
Vocht dat bij zaadlozing van de man naar buiten komt. Het bestaat uit: zaadcellen, vocht, beschermende en voedingsstoffen
Zaadlozing
Een orgasme (klaar komen) van een man resulteert in een zaadlozing. Bij een zaadlozing komt sperma door de urinebuis naar buiten
Geslachtsgemeenschap
Als de man zijn penis in de vagina van de vrouw brengt
Zwellichaam
Zitten in de penis en kunnen zich met bloed vullen, waardoor de penis groter en steviger word.
Erectie
Grotere en stevigere penis doordat de zwellichamen met bloed gevuld zijn. Een reactie ontstaat door seksuele prikkels
Eikel
Gevoeligste deel van de penis. Vormt de top van de penis
Voorhuid
Huidplooi over de eikel
Masturberen
Stimuleren van seksuele prikkels bij zichzelf
Eierstokken
Deel van inwendige geslachtsorganen van de vrouw. Ze bevatten follikels, waarin eicellen zitten en rijpen
Eitrechter
Deel van de eileider waarin de rijpe eicel opgevangen wordt bij ovulatie
Eileider
Verbinding tussen eierstokken en baarmoeder. De eicel wordt al bevrucht in de eileider. De eileider vervoert de bevruchte eicel naar de baarmoeder.
Follikel
Blaasje in de eierstok, waarin de eicel zit en rijpt. Produceert vrouwelijke geslachthormonen (oestrogenen), waardoor de baarmoederwand dikker wordt.
Geel lichaam
Blijft over van follikel na de ovulatie. Verschrompelt (geen bevruchting) of blijft intact (wel bevrucht). In het laatste geval blijft het geslachtshormonen (progesteron) produceren, waardoor de baarmoederwand dik blijft
Ovulatie/eisprong
Het vrijkomen van de rijpe eicel uit de follikel. De rijpe eicel blijft één á twee dagen leven.
Geslachtscellen
Algemene benaming van de zaadcellen van de man én de eicellen van de vrouw. Geslachtscellen bevatten 23 chromosomen
Bevruchting
De kernen van de zaadcel en eicel smelten samen hierdoor ontstaat een nieuw mens
Meiose/reductiedeling
Speciale celdeling waarbij waarbij geslachtscellen gevormd worden. Het aantal chromosomen is na meiose gehalveerd meiose vindt dus alleen plaats in de teelballen en in de eierstokken
Mitose/gewone celdeling
Celdeling voor groei en herstel, waarbij het aantal chromosomen voor en na de deling gelijk blijft
Primaire geslachtskenmerken
Kenmerken al bij de geboorte aanwezig waaraan je kunt zien of iemand een jongen of meisje is. (Jongen: penis en balzak)
(Meisje: vagina en schaamlippen)
Secundaire geslachtskenmerken
Kenmerk die pas in de puberteit ontstaan door geslachtshormonen testosteron, oestrogenen en progesteron
Hypofyse
Hormoonklier net onder de hersenen die hormonen produceert die de puberteit starten. De hormonen van de hypofyse activeren de teelballen of eierstokken, waardoor deze zelf ook geslachtshormonen gaan produceren
Testosteron
Mannelijk geslachtshormoon dat geproduceerd wordt in de teelballen vanaf de puberteit. Testosteron stimuleert de ontwikkeling van de mannelijke secundaire geslachtskenmerken
Oestrogenen
Vrouwelijke geslachtshormoon dat geproduceerd wordt in de rijpende follikel vanaf de puberteit. Oestrogeen stimuleert de ontwikkeling en de groei van het baarmoederslijmvlies en stimuleert de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken van de vrouw
Progesteron
Vrouwelijke geslachtshormoon dat geproduceerd wordt door het hele lichaam vanaf de puberteit. Progesteron stimuleert de ontwikkeling en groei van de baarmoederslijmvlies en stimuleert de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken van de vrouw
Menstruatiecyclus
Het herhalen van de menstruatie, rijping van de eicel van ovulatie iedere 28 dagen
Menstruatie/ongesteld zijn
Het afgebroken baarmoederslijmvlies wordt via de vagina uit het lichaam verwijderd. Menstruatie duurt gemiddeld op 5 tot 7 dagen
Vruchtbare periode
De periode bevruchting plaats kan vinden. De vruchtbare periode is kort na de ovulatie en dus rond dag 14 van de menstruatiecyclus
Innesteling
Het door bevruchten ontstane klompje cellen nestelt zich in het baarmoederslijmvlies. Daar krijgt het de eerste voedingsstoffen
Embryo
Benaming voor het kindje in de eerste 12 weken. Hersenen, hart ect. Worden aangelegd
Foetus
Benaming voor het kind vanaf maand 3. Een foetus lijkt al op een mensje
Miskraam
Als het kindje niet goed is stoot het lichaam de embryo af, samen met het baarmoederslijmvlies. Een miskraam gebeurt meestal in de eerste 12 weken.
Placenta/moederkoek
Verbinding van vele bloedvaten tussen het kindje en de moeder. Bestaat uit weefsel van de moeder én van het kindje
Navelstreng
Verbinding vanaf de placenta naar de navel van het kindje. Door de navelstreng krijgt het kindje zuurstof en voedingsstoffen van de moeder
Navelstrengslagaders
(2 stuks in de navelstreng) brengen het bloed met afvalstoffen van het kindje naar de placenta
Navelstrengader
(1 in de navelstreng) brengt bloed met voedingsstoffen naar het kindje
Vruchtwater
Vocht waarin het kindje ligt. Vruchtwater beschermt tegen schokken uitdroging en temperatuurschommelingen
Vruchtvliezen
Vliezen om het vruchtwater in de baarmoeder te houden (2 stuks)
Twee-eiige tweeling
Ontstaan uit 2 eicellen en 2 zaadcellen
Eeneiige tweeling
Ontstaan uit 1 eicel en 1 zaadcel wanneer bij de eerste deling cellen van elkaar losraken
Indaling
Hoofdje van de Foetus zakt naar beneden tegen de baarmoedermond. Meestal een paar weken voor de geboorte.
Ontsluitingsweeën
Samentrekkingen van de baarmoederwand om de ontsluiting te bevorderen.
Persweeën
Krachtige samentrekkingen van de baarmoederwand om het kind naar buiten te persen
Ontsluiting
(1e fase van de geboorte) wijder worden van de baarmoedermond zodat het hoofdje van het kindje naar buiten kan (moet 10 cm zijn)
Uitdrijving
(2e fase van geboorte) het naar buiten persen van het kind met behulp van persweeën
Nageboorte
(3e fase van geboorte) via de vagina komen na het kiene ook de placenta, vruchtvliezen en stukjes navelstreng naar buiten
Stuitligging
Kindje ligt met het Kontje naar beneden. Resulteert meestal in een keizersnede
Dwarsligging
Kindje ligt met rug naar beneden. Resulteert altijd in een keizersnede
Keizersnede
Operatief het kindje via de buikwand ter wereld brengen
Naweeën
Weeën die voor de nageboorte zorgen
Levensfase
Periode van het leven die ieder levend mens doormaakt (baby, peuter, kleuter, Schoolkind, puber, adolescent, volwassene, bejaarde)
Soa (seksuele overdraagbare aandoening) geslachtsziekte
Infectieziekten die door seksuele handelingen overgebracht kunnen worden
Voorbehoedsmiddelen/anticonceptiemiddelen
Middelen om te voorkomen dat je zwanger wordt
Periodieke onthouding
Bewust geen seks hebben rond de vruchtbare periode van de vrouw om te voorkomen dat de vrouw zwanger wordt.
Coïtus interruptus
Terugtrekken van de Pernis bij geslachtsgemeenschap voordat de zaadlozing plaats vindt
Condoom
Rubber hoesje dat over de penis gerold wordt. (Beschermt tegen soa’s)
Vrouwen condoom
Rubber hoes die in de vagina geplaatst wordt voor geslachstgemeenschap (beschermt tegen soa’s)
De pil
Geslikt door de vrouw. Bevat hormonen die de ovulatie voorkomen
Prikpil
Voorkomt ovulatie voor langere tijd
Nuvaring
Bevat hormonen die de ovulatie voorkomen. Wordt door de vrouw zelf ingebracht rond de baarmoedermond
Hormoonspiraaltje
Wordt door arts ingebracht in de baarmoeder
. Door de afgifte van hormonen worden de kans op bevruchting en op innesteling verkleind
Koperspiraaltje
Wordt door de arts ingebracht in de baarmoeder. Door het koper beschadigen zaadcellen en wordt de kans op innesteling verkleind
Pessarium
Rubberen koepeltje dat door de vrouw zelf wordt aangebracht over de baarmoedermond. Pessarium moet sa,en ,er zaaddodende pasta gebruikt worden.
Sterilisatie
Kleine operatie waarbij man of vrouw onvruchtbaar gemaakt word.
Morning-afterpil
Noodmaatregel om ongewenste zwangerschap te verwijderen. Is geen voorbehoedmiddel moet maximaal 72 uur na de seks ingenomen worden.
Abortu
Noodmaatregel om ongewenste zwangerschap te verwijderen. Tot 12 weken een abortuspil, na 13 weken een curettage (wegzuigen)
Heteroseksueel
Tot iemand aangetrokken zijn van het ander geslacht
Homoseksueel
Tot iemand aangetrokken zijn van het zelfde geslacht
Biseksueel
Tot personele aangetrokken zijn van het zelfde geslacht én ander geslacht
Seksueel geweld en seksueel misbruik
Seksuele handelingen tegen iemands zin in