Thema 1: Levenslooppsychologie Flashcards
- Tijdens de kinderjaren en de ouderdom hebben de leeftijdsgebonden biologische invloeden een groot effect op de ontwikkeling.
- Leeftijdsgebonden sociale invloeden komen vooral tijdens de adolescentie naar voren.
Hoe verzamelde Hall en Gesell hun data?
- Via zorgvuldige observatie
- Interviews met ouders.
Welke theorie staat centraal tijdens de middelbare leeftijd?
Zorg voor de volgende generatie versus stagnatie
Tot welke leeftijd is leren mogelijk?
Leren blijft het hele leven mogelijk.
Wat zijn de 4 kenmerken van het levensloopperspectief?
- Ontwikkeling is levenslang
- Ontwikkeling is multi-dimensioneel en multi-directionaal
- Zeer plastisch
- Wordt beïnvloed door meerdere interacterende krachten.
Wat was de conclusie van Watson uit het experiment met Albert en de witte rat?
- Omgeving is de belangrijkste kracht in ontwikkeling.
- Ouders kunnen het gedrag van hun kinderen vormen door zorgvuldig de stimulus en respons associaties te controleren.
Waar houdt de etiologie zich mee bezig?
Wat staat er over het algemeen in een consent form?
- Informatie wie de studie uitvoert.
- Het doel van de studie.
- Wat het inhoudt om te mee te doen aan de studie.
- Welke risico’s aan de deelname zijn verbonden
- Wat de deelnemer terug kan verwachten voor deelname aan de studie (beloning)
- De verklaring dat deelname vrijwillig en de deelnemer op ieder moment mag besluiten om zijn deelname te staken.
Wat zijn normatief historische invloeden?
Biologische en sociale omgevingsinvloeden die verbonden zijn aan de specifieke maatschappelijke situatie in de historische tijd waarin iemand geboren is.
Bijvoorbeeld oorlogen, economische recessies, epidemieën, bepaalde veranderingen in leefstijl, zoals het gebruik van internet en mobiele telefoons.
Welke generatie wordt ook wel de huissleutelkinderen genoemd?
Generatie X
Wie heeft de socioculturele theorie bedacht?
Lev Vygotsky
Door wie werden de baby boomers opgevoed?
De bouwers
Wat houdt de psychoseksuele theorie van Freud in?
Hoe ouders omgaan met de seksuele en agressieve driften van hun kind in de eerste paar jaar is cruciaal voor een gezonde ontwikkeling van de persoonlijkheid.
Wat zijn de 3 belangrijkste interessegebieden van evolutionaire ontwikkelingspsychologen?
Wat is multi-dimensionaal?
Wie heeft klassieke conditionering ontdekt?
Pavlov
Welke disiplines dragen bij aan ontwikkelingswetenschap?
Het is sterk interdisciplinair.
Wetenschappers: psychologen, sociologen, antropologen, biologen en neurowetenschappers
Professionals: onderwijs, familiestudies, gezondheidszorg, publieke gezondheid en sociale zekerheid.
Wat wordt bij de context tot persoonlijke invloeden gerekend?
Wat was de bijdrage van Charles Darwin aan de ontwikkelingspsychologie?
Hij zag het belang van de adaptieve waarde van fysieke kenmerken en gedrag in. Hierdoor heeft de wijze waarop mensen zich kunnen aanpassen zijn weg naar ontwikkelingstheorieën heeft kunnen vinden.
Wat is een equilibrium in Piaget’s theorie?
Een balans tussen interne stucturen en informatie die mensen tegenkomen in hun alledaagse wereld.
Wat houdt “peer reviewed” in?
De wetenschappelijk accuraatheid, geloofwaardigheid en belang van de bijdrage voor het onderzoeksveld wordt geoordeeld door andere onderzoekers vóór dat de editor van een wetenschappelijk tijdschrift tot publicatie overgaat.
In welke 3 categorieën worden de van invloed zijnde factoren op de levensloop ingedeeld?
- Normatief leeftijdsgebonden invloeden.
- Normatief historische invloeden.
- Niet-normatieve invloeden.
Wat is een goede metafoor voor plasticiteit?
Een vlinder met een continue te ontwikkelen potentieel
Tot welke leeftijd is cognitieve achteruitgang minimaal?
Tot 80 jaar
Wat zijn de kritiekpunten op het informatie processing perspectief?
- Het is beter in het analyseren van het denken tot de componenten, dan dat het is om ze in samenhang weer te geven in een omvattende theorie.
- Ze negeren aspecten van cognitieve die niet linear en logisch zijn. Zoals bijvoorbeeld verbeelding en creativiteit.
Wat wordt bij de context tot omgevingsinvloeden gerekend?
- Huis, school en buurt
- Communautaire middelen
- Maatschappelijke waarden
- Historsiche periode
- Culturele diversiteit
Wat zijn de belangrijkste bijdrage van Piaget aan de ontwikkelingswetenschap?
- Kinderen zijn actieve leerlingen.
- Hij stimuleerde de ontwikkeling van ontdekkend leren en direct contact met de omgeving.
*
- De eerste 5 lopen parallel.
- Erikson heeft er nog 3 extra gedurende de volwassenheid.
Tijdens welke fase staat integriteit versus wanhoop centraal?
Ouderdom (60-overlijden).
Vaak wordt angstig gekeken naar de grote groep Baby Boomers die straks de ouderdom bereiken. Pensioenen, gezondheidszorg, hoe gaan we dat betalen? Wat zou een goede manier zijn voor de politiek om de Baby Boomers op opbouwende wijze tegemoet te treden, in plaats van ze als een probleem te zien?
- Na hun pensionering hebben ze veel tijd over en een schat aan ervaring.
- Door ze te werven voor vrijwillgers en service functie’s kunnen ze “good will” omzetten in “good deeds”.
- Hiermee kunnen oudere Baby Boomers een bijdrage blijven leveren aan de maatschappij en zicht ook in deze fase van het leven blijven ontwikkelen.
Gaat levenslooppsychologie uit van 1 levenspad?
Nee, van vele potentiële levenspaden en uitkomsten.
Wat kun je vertellen over plasticiteit?
- De ontwikkeling is gedurende het hele leven plastisch: ontwikkeling kan door persoonlijke keuzes gestuurd worden.
- Plasticiteit varieert sterk tussen individuen en
- Plasticiteit neemt af gedurende het ouder worden.
Wat is veerkacht?
het vermogen om je effectief aan te passen wanneer je geconfronteerd wordt met bedreigingen van je ontwikkeling?
Waarom ontwierp Binet de intelligentietest?
Om kinderen met leerproblemen te kunnen indentificeren zodat ze in speciale klassen geplaatst konden worden.
Wat is een kritieke periode?
Een gelimiteerde periode in tijd gedurende de ontwikkeling waarbij het individu is voorbereid om bepaalde adaptieve vaardigheden die het nodig heeft te verwerven mits de omgeving daar voldoende stimulering voor biedt.
Wat is de “sample” in een onderzoek?
De subgroep/steekproef van een populaltie mensen die participeren in het onderzoek.
Waar zorgen theorieën voor?
- Theorieën zorgen voor een framework voor observaties; ze geven richting en betekenis aan wat we zien.
- Ze geven een valide basis om ons handelen op te baseren.
Wat is een cohort?
Mensen die ongeveer gelijktijdig geboren zijn.
Hoe kunnen ouders stagnatie van de ontwikkeling veroorzaken?
Door te veel of te weinig toe te laten van de basale noden van het kind. Ze moeten de juiste balans vinden.
Hoe wordt generatie Y ook wel genoemd?
Milennium generatie
Welke generatie is/ wordt geboren tussen 2010 en 2025?
Generatie Alpha
Waar legde Albert Bandura de nadruk op met betrekking tot bron van ontwikkeling?
Modeling, imitatie of observationeel leren.
Gaat het informatie processing perspectief uit van een continue of stapsgewijze ontwikkeling? Leg uit.
Een continue. Perceptie, aandacht ,geheugen plannen en categorizeren van informatie en het begrip van geschreven of gesproken taal worden als gelijk op alle leeftijden gezien. Alleen de omvang is groter of kleiner.
Wat zijn persoonlijke karaktertrekken van veerkrachtige kinderen?
Hoge intelligentie, sociale gewaardeerde talenten en een makkelijk sterk sociaal adaptief temperament.
Tot wanneer gaat de studie van menselijke ontwikkelign terug?
De late 19e eeuw en vroege 20ste eeuw.
Wat zijn belangrijke bijdragen van de psychoanalystische theorieën?
Het belang wat gehecht wordt aan de individuele unieke levenshistorie.
Door klinische gevalstudie methoden die tot in detail de persoonlijkheid van iemand beschrijven.
Inspiratie voor het doen van onderzoek naar vele aspecten van emotionele en sociale ontwikling.
Erkison heeft de essenstie van persoonlijkheidsontwikkling gedurende alle belangrijke perioden van het leven kunnen vangen.
Waarom is een hypothese van een studie cruciaal?
Omdat het van invloed is op
- de sampling
- onderzoeksmethode
- onderzoeksdesign
- data analyse
- de interpretatie
SMIDD -> Sampling, _M_ethode, Interpretatie, Design, Data analyse
Hoe verschilt de visie op ontwikkeling in dimensies bij levenslooppsychologie ten opzchte van de klassieke ontwikkelingspsychologie?
- Bij beide wordt gekeken naar de ontwikkeling op verschillende dimensies, zoals lichamelijk/biologisch, cogntiief, sociaal, persoonlijk/emotioneel. De ontwikkeling binnen die dimensies houder met elkaar verband en beïnvloeden elkaar.
- Ontwikkelingspsychologie benadrukt snelle groei.
- Levenslooppsychologie besteed daarnaast ook aandacht aan stabiliteit en verlies binnen de ontwikkling. Ontwikkling is voor levenslooppsychologen zowel multidemensioneel als multidirectioneel; groei en verlies kenmerken samen de ontwikkeling.
Wat hopen onderzoekers naar veerkacht te bereiken?
Een manier te vinden om (jonge) mensen te beschermen tegen de beschadigende effecten van stressvolle levensomstandigheden.
Welke generatie heeft ongekende keuzemogelijkheden?
Generatie Alpha
Tijdens welke fase staat zorg voor de volgende generatie versus stagnatie centraal?
Middelbare leeftijd (40-60 jaar)
Welke generatie is trouw aan merken?
Generatie Y
Wat kenmerkt generatie X
- geboren in een wereld met een sterke trend richting echtscheiding en economische onzekerheid - opkomt van de disco en hip-hop cultuur en technologieën zoals kabel televisie en video spelletjes - individualistisch en skeptisch ten opzichte van autoriteit.
Noem de ethische richtlijnen voor wetenschappelijk onderzoek met mensen.
- Bescherming tegen fysieke en psychologische schade.
- “Informed consent” voor deelname aan de studie.
- Vertrouwelijkheid
- Alleen bij absolute noodzaak misleiden en daarna de deelnemers goed “debriefen”.
In de debriefing moet duidelijk gemaakt worden dat ze misleid zijn en waarom tot nodig was voor de studie.
Hoe wordt generatie Alpha ook wel genoemd?
Google kids
Is ontwikkeling volgens Watson een continue of stapsgewijs proces en waarom?
Een continu proces. Door een toename in leeftijd wordt een het aantal en de kracht van stimulus respons associaties steeds verder versterkt.
Wat zijn normatief leeftijdsgebonden invloeden?
Biologische en sociale omgevingsinvloeden die leeftijdsgebonden zijn. Bijvoorbeeld rijpingsprocessen als leren lopen, spreken, de eerste menstruatie of zaadlozing, de menopauze, maar ook het halen van het rijbewijs op je 18de jaar.
Welke generatie is geboren tussen 1960 en 1980?
Generatie X
Welke generatie is na WO II geboren in een toenemende optimistische en finiancieel stabiele wereld?
de Baby Boomers
Wat houdt het psychoanalytisch perspectief in?
Mensen gaan door een serie stadia waarbij ze geconfronteerd worden met conflicten tussen biologische driften en sociale verwachtingen. Hoe deze conflicten opgelost worden bepaald de persoonlijke mogelijkheden tot leren, prettig om te gaan met anderen en om met angsten om te gaan.
Wat zijn de 5 stadia van wetenschappelijke methode?
Wat is een definitie van levenslooppsychologie?
- Levenslooppsychologie heeft als doel het begrijpen van biopsychosociale processen zoals deze zich ontvouwen in tijd en context.
- Daartoe bestudeert dit vakgebied de natuurlijke ontwikkelingspatronen in termen van stabiliteit en verandering (groei en verlies) zoals deze zich voordoen in het dagelijks leven en de natuurlijke omgeving.
- Hierbij vindt er een voortdurende aanpassing plaats aan wisselende omgevingen gedurende het leven - vanaf de conceptie tot de dood.
Wat is het verchil in visie van de levenslooppsychologie en de klassieke ontwikkelingspsychologie op het gebied van plasticiteit in de ontwikkeling?
Klassieke ontwikkelingspsychologie baseert zich sterk op de aan de biologie ontleende opvatting over ontwikkeling en plaatst groei vooral in de vroege jaren. Levenslooppsychologie stelt dat menselijke ontwikkeling gericht is op een voortdurende aanpassing aan zijn omgeving. Mensen zijn niet voorgeprogrammeerd (al hebben ze wel voorkeurspatronen), en kan zich op verschillende manieren aanpassen aan nieuwe omgevingen en/of situaties. De mens houdt de capaciteit om nieuwe vaardigheden te leren. De mens beschikt in alle levensfase over de mogelijkheid tot verandering als gevolg van ontwikkeling, leren of ervaring. Levenslooppsychologen erkennen wel dat deze mogelijkheid tot verandering afneemt gedurende de levensloop. Er zijn sterke interindividuele verschillenen in plasticiteit. Niet idereen heeft dezelfde leercapaciteiten en beschikt dus over dezelfde plasticiteit. Het zijn een persoongebonden eigenschappen.
Wat wordt bedoeld met context binnen de ontwikkelingspsychologie?
Een unieke combinatie van persoonlijke en omgevingsomstandigheden die in verschillende veranderpaden kan resulteren. Ee context die de ontwikkeling vormt heeft vele lagen en is complex.
Wat is de overeenkomst van het informatie processing perspectief met de theorie van Piaget?
Mensen zijn actieve, betekenismakende wezens.
Wat is het doel van het vinden van de juiste “sample”?
Dat deze representatief is voor de populatie waarin de onderzoeker geïnteresseerd is. Dit is belangrijk om datgene wat in het onderzoek wordt gevonden te kunnen generaliseren naar de gehele populatie.
Welk conflict wordt doorgewerkt in de fallische fase en wat is daarvan het resultaat?
Door het oedipus en elektra conflict wordt het superego gevormd.
Wie is de grondlegger van het Behaviorsme?
John Watson (1878-1958)
Wat houdt de pscychosociale theorie van Erikson in?
- Het ego mediëeerd tussen de impulsen van het id en de eisen van het superego (zoals bij Freud)
- Zorgt ervoor dat attitedes en vaardigheden worden verworven in ieder stadum waarmee het individue een actieve bijdragend lid van de gemeenschap wordt
- En draagt daarmee bij aan een positieve bijdrage aan de eigen ontwikkeling
Welke kritiek is er op de psychoseksuele theorie van Freud?
- Het hecht te veel belang aan de invloed van seksuele gevoelens gedurende de ontwikkeling.
- Het was gebaseerd op de seksueel onderdrukte upperclass van 19e eeuws Wenen, waardoor het niet van toepassing is op andere cultueren.
- Freud heeft kinderen niet direct bestudeerd.
In welke periode staat het stadium intimiteit versus isolatie centraal?
De jongvolwassenheid.
Wat moet volgens het behaviorisme de focus van een onderzoek zijn?
Direct te observeren gebeurtenissen, stimuli en responsen.
Welke overtuiging van wetenschappers in het voetsoor Charles Darwin bleek onjuist te zijn?
De ontwikkeling van kinderen volgt niet hetzelfde pad als de evolutie van de menselijke soort.
Wat kunnen andere volwassenen doen om de veerkacht bij een willekeurig kind te vergroten?
Iedere sterke band met een competente betrokken volwassene is helpend.
Wat was het werkingsmechanisme achter de overdracht van kennis en vaardigheden op de jongere generatie door middel van cooperatieve dialogen volgens Vygotsky’s socioculturele theorie?
Volwassenen en meer ervaren peers die kinderen helpen om cultureel betekenisvolle vaardigheden te ontwikkelen zorgen ervoor dan hun onderlinge communicatie deel wordt van de manier van denken van het kind. Wanneer deze essentiele kenmerken van de dialogen geïnternaliseerd worden, dan kunnen ze hun eigen innerlijke stem volgen om hun gedachten en acties te gidsen en nieuwe vaardigheden te verweven.
Welke vragen staan centraal als je de verschillende heersende theorieën over ontwikkelingspsychologie wil onderverdelen?
- Is ontwikkeling een vloeiend of stapsgewijs proces? - Loopt iedereen hetzelfde ontwikkelingspad of zijn er meerdere mogelijke paden? - Zijn geven of omgeving het belangrijkste bij de beïnvloeding van de ontwikkeling?
Wie lanceerde de normatieve benadering?
Hall en Gesell
Wat is gedragsmodificatie?
Procuderes die conditionering en modeling combineren om ongewenst gedrag te verminderen en gewenst gedrag toe te laten nemen.
Beschrijf het verloop van historische invloeden gedurende de levensloop in de mate waarop deze meer en minder belangrijk zijn.
De invloed van normatief historische determinanten is vooral tijdens de adolescentie en de jongvolwassenheid waar te nemen.
Wat is de definitie van een cultuur?
Gaat Vygotsky uit van een continue of stapsgewijze ontwikkeling?
Van een stapsgewijze én een continue.
Kinderen ondergaan stadiagewijze veranderingen. Het verkijgen van taalvaardigheden en typische schoolse vaardigheden verloopt stapsgewijs.
Het verwerven van cultureel gewaarde vermogens door middel van dialogen met competente mensen uit de omgeving verloopt continu. Deze vermogens variëren van cultuur tot cultuur.
Hoe kun je tot een onderzoeksvraag komen?
Wat zijn voorbeelden van gedrag die in het verleden adaptief waren, maar nu niet meer?
Wat is volgens Vygotsky van belang om kinderen de cultuur van hun gemeenschap bij te brengen?
Sociale interactie, in het bijzonder cooperatieve dialogen van mensen met meer kennis uit de gemeensschap, is nodig om kinderen de manier van denken en van gedragen bij te brengen die de cultuur van hun gemeenschap vormt.
Voor aspect van menselijke ontwikkeling gebruikte John Bowbly zijn observaties van imprinting om deze beter te begrijpen?
De relatie tussen een baby en zijn primaire verzorger en de uiteindelijke hechting. Bepaalde signalen van de baby - lachen, babbelen, grijpen, huilen, - zijn ingebouwde sociale signalen om de verzorger te stimuleren om voor de baby te zorgen.
De hechting is een langurdig prces die aldus Bowlby levenlange consequenties voor menselijke realties heeft.
Wat is imprinting?
Het volggedrag van sommige jonge vogels die ervoor zorgen dat ze dicht in de buurt van de moeder blijven en daardoor gevoed worden en beschermt worden tegen gevaar. Het gebeurt tijdens een zeer vroege periode en als de moeder niet aanwezig is gebeurt het bij hetgeen wat daar het dichtste bij in de buurt komt.
Wat is de procedure van een onderzoek?
De manier waarop de studie is uitgevoerd en de data is verzameld.
Wat zijn de kritieken op Vygotsky’s theorie?
Wat kun je zeggen over de sociale/persoonlijke ontwikkeling tijdens de middelbare leeftijd (40-60 jaar)?
- Mensen maken de balans op, wegen wat ze bereikt hebben af tegen een ‘sociale’ klok en worden zich bewust van hun sterfelijkheid.
- De middelbare leeftijd is gewoonlijk kalm en bevredigend! (=> Hoezo midlifecrisis!)
- Persoonlijkheidstrekken veranderen relatief weinig.
- Huwelijksgeluk is vaak groot.
- Familierelaties kunnen knap lastig zijn.
- Visie op carrière verschuift van buiten naar binnen. Ben ik tevreden of ontevreden? Steeds meer mensen beginnen een nieuwe carrière.
Wat zijn aandachtspunten voor de defintie van levenslooppsychologie?
- Ontwikkeling vindt plaats gedurende het hele leven, van de conceptie tot de dood.
- Ontwikkeling speelt zich al op verschillende domeinen: lichamelijk/biologisch, cognitief, sociaal, emotioneel en deze domeinen staan met elkaar in verband.
- Ontwikkeling is een natuurlijk herkenbaar menselijk proces.
- Ontwikkeling kan worden beschreven in termen van stabiliteit en in termen van adaptie (aanpassing) aan wisselende contexten.
Wat is een sensitieve periode?
- De optimale tijd om bepaalde capaciteiten te verwerven.
- Het individu is op dat moment bijzonder receptief voor omgevingsinvloeden.
- Ontwikkeling kan ook nog later plaatsvinden, maar is dan wel veel moeilijker.
Waarom is sensitieve periode een betere omschrijving als kritieke periode bij de menselijke ontwikkeling?
Ondanks dat het op een latere periode veel moeilijker is om bepaalde aspecten, zoals taal, te leren, is het later wel mogelijk. Volgens de definitie van de kritieke periode kan dat niet. BIj een sensitieve periode wordt ervan uitgegaan dat er een bepaalde optimale tijd is om bepaalde capaciteiten te verwerven en dat het individu dan bijzonder receptief is voor omgevingsinvloeden. De grenzen daarvan zijn minder strikt en ontwikkeling kan ook nog later plaatsvinden, maar is dan wel veel moeilijker.
Welke deel van Vygotsky’s theorie wordt door onderzoek gestaafd?
Mensen in alle culteren ontwikkelen sterke kanten die specifiek is voor hun cultuur.
Wat streeft evolutionaire ontwikkelingspsychologie na?
Het begrijpen van de adaptieve waarde van soortbrede cognitieve, emotionele en sociale competenties en de verandering die deze competenties doormaken bij het ouder worden.
Gaat Vygotsky’s theorie alleen over kinderen, of ook over volwassenen?
Het kan toegepast worden op alle leeftijden. Het centrale thema is dat culturen bepaalde taken selecturen voor hun leden. De sociale interactie waarmee die taken omgeven zijn leiden tot competenties die essentieel zijn voor succes in een bepaalde cultuur.
Waar richt de socioculturele theorie zich op?
Deze focused op hoe een culuur wordt overgredragen naar de volgende generatie.
Wat is de verklaring van de evolutionare psychologen voor de lange kindertijd bij mensen?
Wanneer resultaten van een studie worden geïnterpreteerd, welke externe factoren worden dan meegenomen?
Relevantie theorieën en eerder onderzoek.
