Steden en burgers Flashcards
Wat gebeurt er vanaf de 11e eeuw?
groeien landbouwproductie en bevolking (door 3slag, diepere ploeg en paarden ipv ossen), bloeien handel en ambacht, ontstaan monetaire economie
Kenmerken van laatmiddeleeuwse steden in nl gewesten
-veel inwoners willen poorter worden (burger met voorrechten en juridische bescherming)
-grote sociale verschillen tussen kooplieden, ambachtslieden en het gemeen (armen zonder macht)
-rijke kooplieden organiseren zich in koopliedengilden om zo meer politieke macht in de stad te krijgen–> patriciaat ontstaat (bovenlaag rijke burgerfamilies met stadsbestuur in handen)
Hoe beschermen burgers hun economische belangen
Ruilen (stads)rechten en zelfbestuur voor leningen en belastingopbrengsten aan de vorsten en edelen
waar zijn de jaarmarkten
Noord-Frankrijk op knooppunten van handelsroutes tussen zuiden en noorden
wat is de nauwe band tussen de stad en het verzorgingsgebied
-platte land verkoopt producten op de markt in de stad
-stad heeft platteland nodig voor voedsel, grondstoffen voor ambachten (wol) en nieuwe (kapitaalkrachtige/kundige) inwoners
Atrecht
-hoge landbouwproductiviteit in regio, vooral schapenhouderij
-lakennijverheid, productie laken (wollen stof) door gespecialiseerde ambachtslieden
-verhandelen van o.a. laken door heel Europa
-kooplieden die stadsbestuur in handen krijgen
Wat is Hanze
samenwerkingsverband die onderlinge handel vervordert en belangen van leden en concurrenten beschermt
Brugge
wordt door directe toegang tot Noordzee knooppunt van handel en nijverheid en neemt Atrechts plek in
waar streven rijke kooplieden naar? in Vlaamse steden
adellijke levenstijl met titels en landgoederen, vermengen zich met de adel waardoor er een steeds grotere kloof ontstaat tussen patriciaat en gemeen, dit leidt tot onrusten en opstanden en om ambachtslieden hun positie willen versterken verenigen ze zich in gilden en proberen invloed te krijgen op het stadsbestuur
Guldensporenslag (1302)
Veldslag tussen Vlaamse graaf die zijn macht wil vergroten en wordt gesteund door Engeland
Functies/posities 1300 van steden in het netwerk
Brugge (Vlaanderen): als handelcentrum van stedennetwerkl en gateway naar middellandse zee en hanzesteden. gebruik van wisselbrief en aanwezigheid koopmansbeurs en banken = veel internationale kooplieden aantrekken
Antwerpen (Brabant): is goed verbonden met Noordzee (grotere zee-schepen) en Eu achterland (DU)
Amsterdam (Holland): belangrijkste haven voor moedernegotie (graan Oostzee)
ontwikkelingen in steden
-onderwijs en zorgen voor armen en zieken (eerst taken geestelijkheid_
-burgerij neemt taken steeds meer over
-bonum commune: algemeen belang van de stad en alle inwoners (kooplieden in stadsbestuur -> misbruik belastinggeld)
religieuze ontwikkelingen steden
-meer kritiek rijkdom kerk
-moderne devotie, + individuele geloofsbeleving met God (minder kerk)
-geestelijkheid speelt hierop in met:
-bedelorden (monniken zonder rijkdom of bezit)
begijnhoven (alleenstaande vrouwen of mannen leven volgens kloosterregels
—-> komt door pest
politieke ontwikkelingen steden
-1384 Nl gewesten in handen hertogen Bourgondië (personele unie, trouwen + gebied)
-bourgondische hertogen proberen NL dmv staatsvorming en centralisatie een eenheid te maken
-steden willen particularisme houden (zelfstandig bestuur en rechtspraak) <– een rechtbank: hoge raad (verbonden aan stad als mens)
-steden komen regelmatig in opstand tegen hertogen Bourg
eind 15e eeuw wie streeft … voorbij
Antwerpen streeft Brugge voorbij
-verzanding tussen Brugge en Noordzee
-opstanden en politieke onrust Vlaanderen
-afnemend belang Hanze
-opkomst jaarmarkten DU
-Spanjaarden en Portugezen willen van Antwerpen centrum koloniale (specerijen)handel maken