Stampwerk Flashcards
Nathan & objectivering van seksuele problemen
- adhv populatie data is het lastig vast te stellen wanneer iets een seksuele stoornis is, bij 2 St. devianties? laagste/hoogst percentiel?
- labstudies -> hebben ze capaciteit genoeg om een norm te stellen
- Common knowledge -> te veel seksuele mythes
Daarom functionele benadering ipv objectieve benadering
Binik & Bergeron; nieuwe behandeling pijnstoornissen
Gingen van een fysiologisch naar een biopsychosociale benadering. Het is nu een meer geïntegreerde behandeling die
- geen vragen stelt over seks maar over pijn
- pain management, physical therapy & gynaecologische zorg gebruikt ipv sekstherapie
- is multidisciplinair geworden, gyneacologen, psychologen & seksuologen werken samen
Basson subtypes SAD
Generalized SAD
Genital SAD
Missed arousal
Dysphoric arousal
Anhedonic arousal
Laatste 3 wel genitale congestie, geen mentale excitement
Essentialistische visie
Seksualiteit is aangeboren en bepaald door de biologie
Sociaal-constructivistische visie
Seksualiteit is een geconstrueerde realiteit die steeds opnieuw uitgevonden moet worden, ruimte voor seksuele diversiteit (meer dan alleen homo, hetero)
AKA post-structurele of post-moderne visie
Etnocentrisme
Eigen cultuur als superieur zien en eigen normen en waarden als standaard zien waaraan je andere culturen beoordeeld.
Alles wat afwijkt van deze normen = abnormaal/onnatuurlijk/afwijkend
Model van ziekte en seksualiteit
Ziekte en seksualiteit worden beide (afzonderlijk) beïnvloed door gedrag, cultuur, biologie en psychologie
De patiënt en de partner hebben beide hun eigen betekenis/vormgeving van ziekte en seksualiteit, en deze beïnvloeden elkaar en vormen de dynamiek tussen partner en patiënt
Therapie van Masters & Johnson
Hotelopname, duurt altijd 2 weken, gebruiken sensualiteitstrainingen
Therapie Kaplan
Minder gedragsgericht dan M&J, kortdurende therapie, gericht op angsten dmv gedragstherapeutisch en psychodynamische technieken. Sensualiteitstraining met exploratie intrapsychische & interactionele afweer aan toegevoegd.
Therapie Molinski
Sekstherapie met sensualiteitstraining + soepelheid in;
- intensiteit
- sociale isolering
Wordt uitgevoerd door één therapeut
Ambulante raadpleging ipv hotelopname
Focus op de gedetailleerde beschrijving van gedrag van beide partners bij streeloefeningen
Verhoogde doorbloeding in de genitalieën
Vasocongestie
Link DEOR model = opwinding
Disfunctie = female sexual arousal disorder & erectiele disfunctie
Neuromusculaire tensie, relaxatie & contractie van spieren
Myotonie
Link DEOR model = orgasme
Disfunctie = vaginisme & premature ejaculatie
Pijncirkel van Spano
Pijn + herinnering aan pijn -> meer angst + minder opwinding -> minder lubricatie + meer spierspanning -> vestibulair erytheem (pijn/gevoeligheid vulva)
Partner speelt een versterkende of verminderende rol
Aspect relatie in ziekte schema
Relatie wordt beïnvloed door psychologisch welzijn, acceptatie & seksueel functioneren/seksualiteitsbeleving
Relatie = met partner of jezelf
Verschil man en vrouw seksuele responscyclus (M&J)
Vrouwen hebben verschillende mogelijkheden om de responscyclus door te lopen
Mannen hebben maar 1 optie
Overeenkomst man en vrouw seksuele responscyclus (M&J)
Beide bevatten opwinding, plateau, orgasme en herstelfase
In theorie kunnen ze dezelfde verloop van de responscyclus hebben
DEOR model
Kaplan
Desire, excitement, plateau, orgasme, herstel
Mogelijke behandelingen van PE
Psychotherapie (alleen of relatietherapie)
Farmacotherapie (viagra, SSRI, verdovende creme)
Sekstherapie (aantal stappen met oa knijpmethode of stop-startmethode)
Gecombineerde aanpak (coaching, combi van alle drie)
Biologische dimensie seksualiteit
- Beïnvloed geslachtsverschillen
- Controleert de seksuele ontwikkeling
- Bepaalt seksueel verlangen, seksueel functioneren en seksuele satisfactie
- Seksuele stimuli, cues, turn-ons zetten fysiologische processen in gang → eg erectie, lubricatie, hartslag die stijgt, warmtegevoel, etc
Psychosociale dimensie
psycho dimensie -> emoties, gedachten, persoonlijkheid
+ interactie tussen mensen
sociaal dimensie -> seksualiteit wordt gereguleerd door de samenleving d.m.v. wetten, religie, familie, peer groep, etc. + taboe die een zekere druk uitoefenen om een bepaald seksueel gedrag te volgen
Gedragsdimensie
wat doen mensen op seksueel gebied [aka seksuele handelingen] → dit kan mastrubatie zijn, seks met anderen, etc.
alles wat we zelf doen is normaal, alles daarbuiten of afwijkt is vreemd/abnormaal/raar
dit kan struikelpunt zijn voor seksuoloog/psycholoog, oordeel hebben over anderen hun seksueel gedrag
Parafilieën
Parafilieën zijn seksuele stoornissen die worden gekenmerkt door gespecialiseerde seksuele fantasieën en intense seksuele driften en praktijken die vaak repetitief en verontrustend zijn voor de persoon. De specifieke seksuele fantasieën zijn een pathognomisch element, en seksuele excitement en opwinding zijn geassocieerd met deze phenomena
Fetisjisme
Intense seksuele opwindende fantasieën, behoefte en gedragingen mbt een niet-levend object
Frotteurisme
Intense seksuele opwindende fantasieën, behoefte en gedragingen mbt aanraking of wrijving tegen een niet consent gevend individu
Pedofilie
Intense seksuele opwindende fantasieën, behoefte en gedragingen mbt seksuele activiteiten met prepuberale kinderen of kinderen jonger dan 13 jaar
Voyeurisme
Intense seksuele opwindende fantasieën, behoefte en gedragingen mbt het bekijken/observeren van een niksvermoedend individu terwijl diegene zich uitkleed, ontbloot is of seksuele handelingen uitvoert
Objectieve benadering van seksuele stoornissen
Gedrag vergelijken met standaarden. Ze hebben markeerpunten die normaal functioneren en disfunctie aanduiden. Een vergelijking geeft aan welk functioneren ‘slecht’ is.
Functionele benadering van seksuele stoornissen
Wat promoot bevrediging of wat veroorzaakt problemen voor de patiënt, partner of de relatie? Dus niet zozeer goed/fout.
Spectatorship van M&J
Spectatorship, of “toeschouwerschap”, verwijst naar een situatie waarin een individu tijdens seksuele activiteit te veel bezig is met het observeren en beoordelen van zijn of haar eigen prestaties in plaats van te genieten van het moment en de ervaring. Dit fenomeen kan leiden tot seksuele disfunctie omdat de persoon zich minder richt op de sensaties en meer op de evaluatie van hoe goed hij of zij het doet.
Maatschappelijk gezondheidsdebat
Taak van de overheid om seksuele gezondheid te bevorderen
Bijvoorbeeld door het stimuleren en/of verplichten van vormen van seksuele voorlichting -> Jongeren leren dat seks ‘veilig’ hoort te zijn ter voorkoming van seksueel overdraagbare aandoeningen en ongeplande zwangerschap & dat seks = ‘seks met een condoom’
Er is een paradox zichtbaar in de gezondheidsvisie ->
De ‘zwakke(re)’ partij wordt verantwoordelijk gesteld voor de eigen veiligheid
diegene met de SOA moet zijn verantwoordelijkheid nemen om de andere te beschermen
vrouwen moeten zich beschermen tegen verkrachting
Psychiaters invloed op beeld seksualiteit
Psychiaters bepalen wat gezien wordt als normaal en abnormaal rondom seksualiteit
Bijvoorbeeld; homoseksualiteit, werd als ziekte/fout gezien toen het door psychiaters werd gediagnosteerd als stoornis
Dyspareunia
Aanhoudende of terugkerende genitale pijn geassocieerd met seksuele gemeenschap bij mannen of vrouwen
Hypervigilance
extra gevoelig/aandacht voor aanraking (in de buurt van de vulva) [bij pijnstoornis]
Problemen met seksualiteitsbeleving (Jim Bender)
- Seksuele belevingsproblemen
- Seksuele relatieproblemen
- Seksuele aanpassingsproblemen
- Praktische seksuele problemen
- Seksuele integratieproblemen
