stagering en behandeling van mammacarcinoom Flashcards
Beloop aanvullend onderzoek mammacarcinoom (dus na lichamelijk onderzoek)
stap 1: mammografie, echografie mamma/oksel
mammografie geschikt voor screening en eerste keus bij verdenking mammacarcinoom
echo: niet geschikt voor screening wel voor gericht onderzoek
mri: hoge sensitiviteit maar veel onverwachte bevinding, dus alleen als de rest niet conclusief is of preoperatief of lobulair carcinoom en wens tot borstsparende behandeling
stap 2: histologisch biopt en cytologisch biopt
hoe werkt de T classificatie bij mamma?
t1 = max 2 cm t2 = 2-5 t3 = >5 t4 = ingroei in huid of thoraxwand
Wat zijn de 3 hoofdgroepen binnen adjuvante systemische therapie?
- cystostatica (werkt beter bij jongeren)
- anti-hotmonale therapie
- anti-groeifactor therapie
wat is adjuvante therapie
het blind behandelen van de statistische kans op occulte metastasen
Cytostatica
eerstelijns: combi (FEC/FAC/CMF)
tweedelijns: monotherapie met taxaan
derdelijns: eventueel monotherapie (capeciabine, vinorelbine)
Chemotherapie lijnen (responskans en duur van respons)
- 50-60% en 8 maanden
- 30% en 4 maanden
- 10-20% en 2/3 maanden
wat zijn bijwerkingen chemo + manieren om te behandelen (10)
misselijkheid/braken -> antiemetica haaruitval -> coldcap beenmergremming -> groeifactoren slijmvliestoxiciteit menstruatiestoornissen -> gnrh agonist vermoeidheid -> lichamelijke activiteit zenuwbaantoxiciteit huid en nageltoxiciteit pompfunctiestoornissen van het hart vochtretentie
Hoe wordt bepaald of een carcinoom hormoon gevoelig is?
> 10% ER of PR positieve cellen
wat is de incidentie hormoongevoelige borstkanker?
70%
waar wordt oestrogeen gemaakt
premenopausaal in eierstokken, hierna in bijnieren onder invloed van aromatase
Hoe werkt tamoxifen?
gaat op ER zitten en blokkeert oestrogeen -> cel deelt niet -> apoptose
afhankelijk van endoxifen en competitief dus dosis is erg belangrijk
hoe werken aromatoseremmers?
voorkomen omzetting van bijnier hormonen tot oestrogenen
alleen als postmenopauzaal
LHRH-agonist
hypothalaam hormoon wat in hoge dosis wordt gegeven (i1 injecte per 3 mnd) -> uitputting hypofysdaire cellen -> gonaden-as uit -> oestrogeen productie uit
Wat zijn algemene bijwerkingen hormoontherapie (3)
uitgeschakelde overiumfunctie, osteoporose, hvz
wat zijn bijwerkingen tamoxifen (5)
opvliegingen, menstruatiestoornis, licht overgewicht, maag-darm klachten, endometriumkanker
bijwerkingen LHRH-analoog (2)
opvliegingen, botontkalking als ingebracht als implantaat
bijwerkingen aromataseremmers(3)
spierpijn, maag-darmklachten, botontkalking
bijwerkingen progestativa (als climacterische klachten)
toename gewicht, dyspneu, vochtretentie, hypertensie, ontregeling van DM, acne, hoofdpijn
behandelingsvolgorde anti-hormonale therapie bij premenopauzale vrouwen
- inductie postmenopauzale status + anti-oestrogeen
- postmenopauzale stratus handhaven + aromataseremmer
- verder behandelen als postmenopauzaal
anti-hormoon therapie lijn (responskans en duus van respons)
- 50-80% en 14+ mnd
- 25-40 en 8+
- 10-20 en 6+
wanneer kies je nou voor anti-hormoontherapie en wanneer direct chemo?
- hormoontherapie bij aanwezigheid van hormoonreceptoren op tumor en metastasen naar bot, huid en lever
2. chemo bij visceralie/zeer uitgebreide metas, geen respons op hormoontherapie of afwezigheid van hormoonreceptoren op de tumor
Wat zijn verschillende redenen waarom je eerst hormoontherapie zou geven en pas daarna chemo?
beide behandelingen zijn minstens even effecties. hormoontherapie is langer werkzaam, beperkte bijwerkingen, steeds delende tumoren kunnen hormoonreceptoren verliezen
niet bij longmetas of levermetas
Waarom moet je NOOIT antihormoontherapie samen met chemo geven?
antihormoontherapie legt celen in rust terwijl chemo het beste werkt op snel delende cellen
hoe werkt immuuntherapie/anti-groeifactor therapie
als een patient HER2/neu positief is -> trastuzumab/herceptin (kan pompfunctiestoornissen geven)
vaak in combi met chemo gegeven