sprungar frá hlutaprófum, skilaverkenfum og spili

Question 1

hvar á segulsvið jarðar uppruna sinn

Answer 1

ytri kjarna

Question 2

hvers vegna eldist berg á Íslandi ekki reglulega út rá rekbeltinu til austurs og vesturs

Answer 2

því rekbeltin færast alltaf

Question 3

hvernig myndast þverhryggur?

Answer 3

möttulstrókur kemur upp við fráreksbelti,
gosefni lenda á sitthvorum fleka endanum og reka í gagnstæða átt
á hafsbotninum myndast hryggur þvert á fráreksbeltið

Question 4

hver setti fram kenninguna um efra jarðlag sé ávallt yngra en það sem undir liggur?

Answer 4

Nicolous Steno

Question 5

segðu frá ítarlega frá tveimur af rökum Wegeners frá landrekskenningunni

Answer 5

hann taldi að flekarnir pössuðu vel saman þegar þeir voru borinir saman eins og þau höfðu eitt sinn verið eitt stórt meginland

jafn gamlar bergmyndanir

útbreiðsla á dýrategunudm, sem eru nú aðskild í mismunandi heimsálfum, með því að lödin hefðu legið saman, komu kenningar um landbrýr til að skýra það
dæmi: ferskvatns fiskar og pokadýr

Question 6

hvernig hafa samhverfurnar í íslenska jarðlagastaflanum myndast?

Answer 6

á rekbeltunum

Question 7

Nefndu tvenns konar hættur sem fylgja eldgosum

Answer 7

eldfjallagas
flóðbylgjur
jökulhlaup

Question 8

hver er helsti munurinn á eldgosum á Íslandi og erlendis

Answer 8

á íslandi verða eldfjöll á löngum sprungum
erlendis verða þau á kringlóttu gosopi

Question 9

hvernig myndast hraundrýli

Answer 9

þegar vatns og gasgufa losna úr helluhrauni og taka með sér kvikubúta sem límast svo við loftrásina

Question 10

segðu ítarlega frá strómbólskum eldgosum

Answer 10

ísúr kvika og reglulegar spreningar
hraunið sem kemur apalhraun

Question 11

hver er munurinn á myndun móbergskeilu og móbergsstapa

Answer 11

móbergskeilur myndast þegar kvikan brýtur sig í gegnum fjallið með kringlóttu gosopi og vatn kemst að því

Móbergsstapar myndast eftir að móbergskeilur eða móbergshryggir hafa myndast en vatn kemst ekki lengur í gíginn og það byrjar flæðigos og myndast dyngja (móbergsstapi)

Question 12

hvað er átt við með hugtakinu blandgos

Answer 12

blanda af gjósku og hrauni
mismunandi hegðun í sama eldgosinu

Question 13

Satt eða ósatt
eldstöð er talinn virk ef hún hefur gosið seinustu 10.000 árin

Answer 13

satt

Question 14

satt eða ósatt
san adreas sprungan er á samreksbelti tveggja meginlandsfleka

Answer 14

ósatt

Question 15

satt eða ósatt
elsta berg sem fundist hefur á Íslandi er 25 m.á. gamalt

Answer 15

ósatt

Question 16

satt eða ósatt
á eldhringnum umhverfis kyrrahaf eru gos algeng og kraftmikil en frekar lítil kvika kemur upp

Answer 16

satt

Question 17

hvers konar eldfjall er:
eldfell í vestmannaeyjum

Answer 17

gjallgígur

Question 18

hvers konar eldfjall er:
Skjaldbreiður

Answer 18

dyngja

Question 19

hvers konar eldfjall er:
víti við öskju

Answer 19

sprengigígur

Question 20

hvers konar eldfjall er:
fujiyama í japan

Answer 20

eldkeila

Question 21

hvers konar eldfjall er:
jarlhettur við langjökul

Answer 21

móbergshryggur

Question 22

í havað 3 flokka er storkuberg flokkað eftir storknunar stað

Answer 22

gos, gang og djúpberg

Question 23

hvernig myndast flikruberg

Answer 23

þegar eldský ferðast niður hliðar fjalsins og mynda sambrætt, súrt gjóskuberg

Question 24

hvað kallast aska, vikur gjall kleprar og hraunkúlur einu nafni

Answer 24

gjóska

Question 25

hver er munurinn á myndun berghleif og bergeittli

Answer 25

berghleifur eru stærstu innskotinn bergeitill er sveppalaga innskot

Question 26

hver er munurinn á kubbabergi og stuðlabergi

Answer 26

Kubbaberg myndast þegar vatn kælir kvikuna óreglulega stuðlaberg er þegar kvikan dregst saman vegna kólnunar

Question 27

hver verður kornastærð kviku sem storknar djúp neðanjarðar

Answer 27

stórkornótt

Question 28

hvað er frumstæð kvika

Answer 28

heit þunnfljótandi basísk kvika sem myndast í möttlinum og berst þaðan viðstöðulítið til yfirborðs

Question 29

lýstu apalhraunum og rennsli þeirra

Answer 29

seigfljótandi, köld og basísk eða ísúr kvika yfirborðið er úfið og þakið gjalli og hraunmulning jaðarinn færist áfram, gjall dettur fram af og jaðarinn skríður aftur yfir gjallið sem datt

Question 30

hvað er hrauntröð

Answer 30

opinn farvegur fyrir kvikuna til að renna frá gígnum

Question 31

hvað er hnyðlingur

Answer 31

litlir molar í hraunkúlum sem koma úr bergrásinni

Question 32

hvað nefnist megineldstöð og gosrein hennar einu nafni

Answer 32

eldstöðvakerfi

Question 33

hvaða 3 efnasambönd eru mestu mæld í gosmekki

Answer 33

vatnsgufa koltvíoxíð og brennisteinstvíoxíð

Question 34

hvaða eldstöð gýs oftast á íslandi

Answer 34

grímsvötn

Question 35

gos þaðan myndaði sandey í þingvallavatni

Answer 35

hengill

Question 36

eldgjá tilheyrir þessu fjalli

Answer 36

katla

Question 37

í kerfinu urður eldgos 1963 og 1973

Answer 37

vestmannaeyjar

Question 38

þar voru hrinur umbrota og gliðnunar 1975

Answer 38

krafla

Question 39

var kallaður inngagnur að helvíti

Answer 39

hekla

Question 40

hvernær var litla ísöldin

Answer 40

1260-1900

Question 41

hvaða upplýsingar um hitastig sjávar má lesa úr tígulskejalögunum á tjörnes

Answer 41

hitastig kaldast mánaðar fór aldrei undir frostmark 0°

Question 42

hvaða skilyrðir þarf lífvera að uppfylla til að geta talist einkennissteingervingur

Answer 42

það þarf að hafa útbreiðst mikið á stuttum tíma og varðveist vel

Question 43

hvað er helmingunartími

Answer 43

tíminn sem það tekur helmingin af móðurefni að breytast í dótturefni

Question 44

hverjir eru helstu ókostri kalíum argon aðferðinar við aldrusgreiningar

Answer 44

langur helmingunar tími og hentar illa fyrir unga bergið á íslandi litið af kalíum í íslenksu bergi

Question 45

hvað þýðir að nútiminn sé lykilinn að fortíðinni

Answer 45

með því að skoða myndun jarðlaga í dag er hægt að sjá hvernig forn jarðlög mynduðust

Question 46

hvernig leit landslagið út á Neógen

Answer 46

slétt og hálent með 1 km megineldstöðum hér og þar

Question 47

hvenær á nútíma var sjávarstaða lægst

Answer 47

fyriir 10.000 árum

Question 48

hvenær á nútíma hófust jöklar að myndast aftur á miðhálendinu

Answer 48

4000 árum

Question 49

hversu lengi stóðu kuldaskeið ísladar

Answer 49

90-100.000 ár

Question 50

hvaða upplýsingar má lesa úr því að steingerður bútur af hjartadýri fannst í selárdal

Answer 50

að eitt sinn hafi verið landbrú sem gekk frá ameríku til grænlands og svo til íslands

Question 51

hvað nefnist elstabergið sem finnts á yfirborði á höfuðborgarsvæðinu

Answer 51

Viðeyjarbergið

Question 52

hvaðan er hafnarfjarðarhraunoð komið og hversu gamlt er það

Answer 52

búrfellsgíg 8000 ára

Question 53

hvað er skjálftamiðja

Answer 53

staður á yfirborðinu beint fyrir ofan skjálfta upptök

Question 54

hvða jarðskjálftabylgjur berast í gengnum jörðina og komast í gengum öll efni

Answer 54

p-bylgjur

Question 55

segðu frá suðurlandsbrotabeltinu

Answer 55

þverbrotabelti stórir jarðskjálftar nær frá reykjanesi til heklu

Question 56

lýstu hreyfingunni sem s-bylgjur

Answer 56

upp og niður miðað við útbreisðlustefnuna

Question 57

Satt eða ósatt samgegni finnast einna helst á samreksbeltum

Answer 57

satt

Question 58

Satt eða ósatt mercalli kvarðin mælir hversu mikil orka losnar í jarðskjæalfta

Answer 58

ósatt

Question 59

Satt eða ósatt brotaskjálftar eru oft góðir fyrirboðar eldgosa

Answer 59

ósatt

Question 60

Satt eða ósatt djúpur skjalfti hefur ahrif á minna svæði heldur en grunnur skjálfti

Answer 60

ósatt

Question 61

Satt eða ósatt stærstu jarpskjálftarnir verpa á rekbeltunum

Answer 61

ósatt

Question 62

Satt eða ósatt elsta berg ofan sjávar er um 20 m.á.

Answer 62

ósatt

Question 63

Satt eða ósatt síðjökultíminn hófst fyrir 20.000

Answer 63

satt

Question 64

Satt eða ósatt stærð jarðskjálfta er ákvarðar út frá mesta útlaslagi á jarðskjálftamæli

Answer 64

satt

Question 65

hvernig eldjfall er surtsey

Answer 65

móbergsstapi

Question 66

hvernig eldfjall er herðubreið

Answer 66

móbergsstapi

Question 67

hvað eru hawaii eyjar

Answer 67

eyjaröð

Question 68

hvernig kvika kemur úr flæðigosum

Answer 68

basísk eða ísúr, sjaldan súr

Question 69

hverngi fjall er snæfellsjökull

Answer 69

eldkeila með litill öskju í kollinum sem er hulin jökli

Question 70

á hvaða svæðum á íslandi finnast eldkeilur

Answer 70

á hliðargosbeltum

Question 71

hvað gerist ef hafsbotn rekur yfir möttulstrók

Answer 71

mynadst eyjaröð

Question 72

hvernig eldfjall er hekla

Answer 72

eldhryggur

Question 73

hvað gerist þegar vatn kemst í snertinug við kviku

Answer 73

miklar gufuspreningar við snögg hitnun vatnsins við það verður snögg losun gosgufa sem valda spreningum

Question 74

hvaða stöðuvatn er næst dýpst á íslandi

Answer 74

öskjuvatn

Question 75

hversu mörg prósenta eldgosa verða á eldhringnum

Answer 75

80%

Question 76

hversu oft gaus hekla frá landnámi og hvenær gaus hún síðast

Answer 76

20 sinnum árið 2000

Question 77

hvað heitir hæsta fjall ísland og af hvaða gerð er það

Answer 77

öræfajökull elskeila með öskju í toppnum

Question 78

hvaða heita hliðargosbeltin 3 á íslandi

Answer 78

snæfelssnesbeltið suðurlandsbeltið öræfajökulsbeltið

Question 79

hvernig eldjfall er eyjafjallajökull

Answer 79

eldkeila

Question 80

hvað er þróuð kvika

Answer 80

kvika sem dvalið í kvikuhólfi í einhvern tíma

Question 81

hvert er lengsta eldstöðvakerfi landsins

Answer 81

bárðabunga

Question 82

hvaða tegunnd er öflugast hamfaragosið og nefdu dæmi um það

Answer 82

plínískt hamfaragos mount st. helens Vesúvíus

Question 83

hvers vegna verða eldgos á íslandi

Answer 83

vegna gliðnunar og heits reits

Question 84

í hvernig hraunum myndast hraundrýli

Answer 84

helluhraunum

Question 85

hvað kallast þau eldgos þar sem nær einngöngu kemur upp hraun

Answer 85

flæðigos

Question 86

hers vegna hallar jarðlögum inn til landsins?

Answer 86

vegna jarðlagafargs og flotjafnvægis jarðskorpunnar.