Gátlistar úr hlutaprófum Flashcards

Question

DÆMI: Hafsbotn + meginland

Answer 1

Andesfjöllin

Answer 2

þegar meginland rekur á annað meginland engin eldvirkni en harðir jarðskjálftar myndast fellingafjöll

Answer 3

þegar flekarnir nuddast saman stórir jarpskjálftar

Answer 4

San Andreas sprunga

Answer 5

Uppstreymi möttulefnis undir heitum reitum

Answer 6

Svæði sem hefur mikla eldvirkni en er ekki bein afleiðing af flekareki Hár hitastigull, mikill jarðhiti og kvikan hefur aðra efnasamsetningu

Answer 7

Þegar hafsbotn rekur yfir möttulstrók

Answer 8

Myndast þegar möttulstrókur kemur upp við fráreksbelti og gosefnið lendir á sitthvorum fleka, á hafsbotningum myndast hryggur þvert á fráreksbeltið

Answer 9

Grænlands- og færeyjahryggurinn

Answer 10

Hófst fyrir 55 m.á. þegar flís af emginlandi grænlands brotnaði af og myndaði Jan Mayen hrygginn

Answer 11

fyrir 23-25 m.á. ná möttulstrókur og flekaskilin saman og frum Íslandi myndast. Landbrúin frá Grænlandi til Evrópu full sokkin í sæ fyrir um 10-6 m.á. á Ísland þá orðin eyja

Answer 12

gos og rekbeltin elta möttulstrókinn

Answer 13

Jörðlögin halla úr frá andhverfuásnum (upp)

Answer 14

Jarðlög halla inn að samhverfuásnum (niður)

Answer 15

þar sem flekar gliðna í sundur

Answer 16

Aflöng svæði þar sem eldgos verða

Answer 17

þar sem berg bráðnar þegar hafsbotnsflekinn er að síga niður í deighvelið

Answer 18

keðja eldfjalla við strendur kyrrahafsins eldvirknin stafar af eyðingu kyrrahafsflekans

Answer 19

þar sem möttulstrókurin kemur upp í gegnum hafsbotnsfleka á hreyfingu

Answer 20

myndast þegar hafsbotn rekur yfir möttulstrók. Möttulstrókurinn gerir nýtt og nýtt gat á flekan og nýjar eyjur byggjast upp

Answer 21

kóral rif sem mynda hring fyrir eldfjöllum sem hafa sokkið í hafið

Answer 22

kulnuð eldfjöll með flatan topp sem hefur sokkið í sæ flati toppurinn stafa af kóralvexti og sjávarrofi

Answer 23

Þjóðgarður í bandaríkjunum þar sem möttulstrókur braust í gegnum meiginlandið Gaus seinast fyrir 600.000 árum

Answer 24

þar kemur upp kvika sem hfur bráðnar úr bergi möttulsins undir miðhafshryggjum

Answer 25

kallast langar fjallagarðar á hafsbotninum þar sem hafsbotninn er að gliðna í sundur og nýr hafsbotn myndast

Answer 26

eldgos hér berða fjórða hvert ár vegna gliðnunar og heits reits

Answer 27

eldgos á sprungum

Answer 28

Ílangt kerfi eldstöðva sem gýs efnafræðilega skyldri kviku samanstefnur af megineldstöð og gosrein 33 slík virk kerfi á nútíma

Answer 29

sprungur á aflöngu svæði sem hafa oft svipaða sprungustefnu algegnast á rekbeltum

Answer 30

eldvirkar sprunguþyrpingar innan gosbeltanna

Answer 31

eldstöð sem gýs oft og er með kvikuhólf undir sér Virk í um milljón ár

Answer 32

þar sem fráreksbelti liggja í gegnum landið

Answer 33

aflöng svæði þar sem eldgos verða

Answer 34

gosbelti utan rekbeltanna þar sem sprungur opnast vegna þrýstings frá kvikunni

Answer 35

Myndast þegar að meginelstöðvar sígan ofan í sjálfa sig þegar að kvikuhólfið tæmist i stóru gosopi eða toppurinn springur af fjallinu Myndast of stöðuvötn ofan í öskjum

Answer 36

kvikan er basísk, heit og þunnfljótnadi Myndast hellu eða klumpahraun renna í hrauntröðum og lokuðum rásum Lár gosmökkur myndast eldborgir, dyngjur, klepra og gjallgígar

Answer 37

Fagradalsfjall

Answer 38

Kvikan er ísúr, köld og seig Miklar og reglulegar spreniginar, lár gosmökkur Apal eða blakkahraun klepar og gjallgígar myndast rennur í hraunströðum

Answer 39

Heymaey 1973

Answer 40

Þegar vatn kemst í snertingu við kvikuna og snöggkælir hana, hún tætis í stöðugum spreningum gosmökkurinn er svartu 20km hár aska og hraunkúlur

Answer 41

fyrri hluti surtseyjargossins 1963

Answer 42

þegar ísúr kvika rís hægt í gosrássinni og myndar tappa stakar og kröftugar spreningar aska vikur og gosgufur gosmökkurinn getiru orðið 20km

Answer 43

Mount St. Helens 1980 Eyjafjallajökull 2010

Answer 44

kvikan er súr eða ísúr kvikuhólfið tæmist og gosin standa yfir í 2-10 klst Hratt og stöðugt streymi gjósku og gosefna hár gosmökkur askan hefur áhrif loftslagið

Answer 45

Vesúvíus Hekla 1104

Answer 46

Rík af gjósku en rýr af gasi ferðat eins og vatn og renna eftir lægðum mynda flikurberg

Answer 47

Mt. Pélee 1902

Answer 48

rýk af gjósku en rýr af gasi geta farið yfir holt og hæðir

Answer 49

Pompei Mount St. Helens 1980

Answer 50

lítill hliðarhalli helluhraun eða kluprahraun oftast langvinn flæðigos úr kringlóttu opi Venjulega rennur kvikan ekki yfir gígrimana heldur um göng eða hella undir storkinni hraunskán og vellur upp um hrauntjarnir

Answer 51

skjaldbreiður

Answer 52

stutt basísk gos á kringlóttu gosopi reglulegur gigur sem myndast úr þunnum hraunskálum þegar kvikan slettist upp úr gígnum

Answer 53

eldborg á mýrum

Answer 54

blandgos á kringlóttum gosopum eða stuttum sprungum Skeifulaga gíga þar sem hruan rennur um skörð og svo í hruantröðum

Answer 55

Klepragígur = Eldborgir í svínahraunsbruna Gjallgígur = Eldfell í vestmannaeyjum

Answer 56

Myndast eins og klepra og gjallgígar nema á lengir sprungu og með fleiri en einu gossopi

Answer 57

Klepargígaaðir = Lakagíga Gjallgígaraðir = Seyðishólar

Answer 58

myndast við síendurtekni blandgos úr kinglóttu gosopi keilulaga eldfjall úr hraun og gjóskulögum á víxl

Answer 59

Snæfellsjökull Eyjafjallajökull Öræfajökull

Answer 60

ílangt gosop eftir sprungustefnunni en keilulaga þvert á hana

Answer 61

myndast við kraftlítil surtseysk gos á kringlóttu gosopi

Answer 62

Myndast við surtseysk gos á sprungu

Answer 63

myndast þegar vatn kemst í snertingu við kviku eðaef að gasrík kvika springur Þeri eru djúpir og vatnsfylltir Gígrimarnir eru úr gjalli og molnuðu bergi sem sprengst hefur úr gosrásinni

Answer 64

Víti í öskju

Answer 65

myndast við sprengigos á sprungum

Answer 66

myndast þegar súr kvika er seig og hrúgast fyrir ofan gosrásina svo að lítið sem ekkert hraun rennur frá gosstaðnum

Answer 67

þegar eldgos hegða sér mismundandi í sama gosi

Answer 68

það bræðir geil á jökulinn og vatn umlykur eldstöðina gosið hagar sér þá eins og gos á hafsbotni

Answer 69

myndast við gos undir jökli eða í sjí þar sem þrýstingurinn frá vatninu verður það mikill að kvikan nær ekki upp á yfirboriði og hleðst upp

Answer 70

myndast á kringlóttu gossopi eða stuttum sprungum þar sem gos hefur brætt sig í gegnum jökulinn sprengingar hefjast og aska hleðst upp

Answer 71

myndast á löngum sprungum þar sem gos hefur brætt sig í gegnum jökulinn sprenigngar verða og aska hleðst upp

Answer 72

Jarlhettur

Answer 73

litllar dyngjur sem myndast ogan á eldstöðinni þegar gosið nær upp úr vatni vatnið kemst þá ekki elngur ofan í gíginn flæðigos byrjar og hraun rennur

Answer 74

fagradalsfjall Surtsey

Answer 75

myndast þegar basísk kvika rennur út í vatn/votlendi vatnið hvellsíður og hraunið tætist í sundur og gjall myndast líkist klepta og gjallgígum nema engin ummerki um hraunrennsli

Answer 76

verður til í helluhruanum þegar gas og vatnsgufa losna og tala með sér kvikubúta hrunaslettur hlaðarst upp umhverfis gufuopið

Answer 77

Tröllabarmn í lækjarbotnum

Answer 78

eldhryggur gaus seinast 2000 3 virkasta eldjfall landisin talin vera inngangur helvítis

Answer 79

þekktasta askja landisn mesta ríólítsvæði landsins þaðan fór eldský yfir þórsmörk og myndaði flikruberg

Answer 80

Stór askja hefur ekki gosið síðustu 8000 ár fyrst kennt um flikrubergið í þórsmörk

Answer 81

eldkeila gaus seinast 2010 2 gosum á fimmvörðuháls og í toppgígnum

Answer 82

stór jökulfyllt askja guas síðast 1918, smágos á milli mikil eðsjuhlaup gaus mesta hraungosi frá landnámi

Answer 83

virknimiðja í heimaey eldfell 1963-1973 Surtsey myndaðist 1963-1967

Answer 84

eldkeila með öskju á toppnum hæsta fjall landins

Answer 85

eldkeila með lítilli öskju á toppnum hulin jökli 3 stórgos á nútíma

Answer 86

hrinur umbrota og gliðnunar 1975-1984 hraunfyllt askja

Answer 87

gos undir jökli virkasata megineldstöð landsins öflugasta háhitasvæði landsins undir jökli gaus síðast 2011 Lakagígar 1783

Answer 88

lengst eldstöðvakerfi landsins (190km) næst virkasta eldstöðvakerfi landsins gaus seinast 2015

Answer 89

til eru 3 öskjuvatn myndaðsit 1875 gaus seinast 1961 hófst landris 2021

Answer 90

600-700m djúp askja

Answer 91

gaus síðast fyrir 2000 árum

Answer 92

verður til við storknun á bergkviku er að stórum hluta úr sílikötum en einnig málmoxíðum

Answer 93

dulkornótt eru smásæ minni en 0,5 mm í þvermáli smákornótt er þegar korn bergs eru 0,5-1 mm í þvermál stórkonrótt hafa korn sem eru stærri en 1 mm í þvermál

Answer 94

gosberg verður til í eldgosum eftir storknun kviku á yfirborði gangberg er þegar kvika þrengir sér upp berggagn og storknar þar Djúpberg myndast þegar bráðin bergkvika storknar í jörðinni

Answer 95

fínkornótt gosberg basískt berg

Answer 96

dulkornótt gosberg súrt berg

Answer 97

stórkornótt djúpberg basískt berg

Answer 98

stórkornótt djúpberg súrt berg

Answer 99

myndast þegar kvikan storknar svo hratt að það ná ekki að myndast nein korn

Answer 100

bráðið berg neðanjarða sem myndasr í deighvelinu þar sem er mikill þrýstingur og hiti frá klofnun geislavirkra efna

Answer 101

myndasr þegar kvika rypur sér til rúms undir yfirborðinu og storknar

Answer 102

kvika sem myndast í möttlinum heit basísl og þunnfljótandi berst viðstöðulítið upp á yfirborðið

Answer 103

kvika sem hefur legið í kvikuhólfi í lengri eða skemmri tíma hún kólnar og byrjar að kristallast hún breytist og verður seigfljótandi og súr

Answer 104

þegar að aðeins hluti móðubergsins braðnar

Answer 105

uppleyst efni í kviku sem losna úr heni þegar þrýstingnum léttir

Answer 106

Vatnsgufa Koltvíoxíð (CO2) Brennisteinstvíoxíð (SO2) Vetni (H2) Saltsýra (HCl) Kolmónoxíð (CO) Flúorsýra (HF)

Answer 107

laus gosefni

Answer 108

fínasta efnið kvikan tætist þegar vatn snerit hana ókristuluð glerkorn myndast vegna mjög hraðrar kólnunar

Answer 109

myndast þegar basísk aska ummyndast

Answer 110

myndast þegar kvikufroða þeytist upp í loftip og storknar áður en það lendir

Answer 111

myndast þegar kvika storknar í loftinu áðrum er hún lendir

Answer 112

gjall sem fær rauðan lit vegna oxun járnsins

Answer 113

myndast þegar heit þunnfljótnadi kvika slettist upp í loftið, hálfstorknar og flest svo út þaegar að það lendir

Answer 114

myndast þegar kvika tætist í sundir í sprenignum og kólnar á leiðinni niður og myndar kúlur

Answer 115

molar úr bergrásinni inni í hraunkúlunum

Answer 116

föst gosefni

Answer 117

gosgufur mynda loftbólur í storknuðu hrauni

Answer 118

opinn farvegur hraunkviku frá gígnum

Answer 119

myndast þegar hraun rennur eftir rásum og vellur út á hliðunum þegar gosinu lýkur tæmast rásirnar og mynda hella

Answer 120

eru oft í dyngjugosum Beltuð hraun eru byggð upp af þunnum lögum og hraunsepum. Hraunið hefur verið þunnfljótandi og byggst upp þar sem landið var lægst hverju sinni.

Answer 121

gárur og fellingar ofan á helluhraunum myndast þegar þunn skán storknar ofan á hún leggst svo í fellingar þegar hraunið undir rennur áfram

Answer 122

myndast þegar þunnfljótandi hraun renna í sjó eða undir jökli þunn hraðkæld glerskán myndast en hún lætur svo undan og hraun lekur út um gatið

Answer 123

myndast þegar kvika dregst saman vegna kólnunar oftast sexhyrndir og standa hornrétt á kólnunarflötinn

Answer 124

myndast þegar vatn veldur óreglulegri kælingu á hrauni þeir eru litlir og óreglulegir

Answer 125

gígfyllingar sem standa eftir þegar lausu gosefnin hafa rofist burt

Answer 126

storkin kvika í aðfærsluæð eldfjalls

Answer 127

flöt, lárrétt innskot

Answer 128

Stór, sveppalaga innskot myndast þegar kvika hefur troðið á milli í jarðlagastaflanum

Answer 129

Stærstu innskotin myndast þegar kvika hefur brætt út frá sér

Answer 130

myndast í sprengigosum þegar eldský æða niður hlíðar fjallsins og skilja eftir sig sambrætt, súrt gjóskuberg

Answer 131

sundurtætt hraun með stökum bólstrum hraunið hefur lent í vatni og sprungið en þí hafa stök bólstur náð að myndast

Answer 132

Seigfljótandi, köld (900-1100°), ísúr eða basísk kvika Yfirborðið er úfið og þakið lausu gjalli og hraunmulningi Rennur í hrauntröðum Jaðarinn mjakast hægt áfram og gjall hrynur fram af, hraunið skríður yfir gjallið og hylur það

Answer 133

renna eins og apalhraun mulningurinn er meiri og grófari kvikan er ísúr eða sur myndast oft frá eldkeilur

Answer 134

Kvikan er þunnfljótandi, basísk og heit (1100-1200°) Renna oftast í lokuðum farvegi og tæmast í lok goss myndar hella og blöðrur hraunreipi

Answer 135

milli stig á millu hellu og apalhrauns myndast þegar yfirborð helluhraun brotnar upp vegna straumþunga hraunsins Yfirborðið er þakið blokkum og flekum úr brotinni helluhraunsskorpu

Answer 136

Mjög súr og köld kvika (800°) rennur ekki frá gosopinu Myndar hraungúla og hrauner mjög þykkt

Answer 137

Laugahruan við landmannalaugar

Answer 138

óvenjulegar sjávarbylgjur sem ganga langt upp á land. + Oftast vegna jarðskjálfta, ofsaveðurs eða skriða á sjávarbotni.

Answer 139

eldsumbrotaskjálftar (þegar bergkvika að brjóta sér leið upp á yfirborð, góður fyrirvari eldgoss) Hrunskjálftar (sjaldgæfir og vægir) Brotaskjálftar (sterkir, algengir, sprungur myndast og sprungubarmar ganga á misvíxl)

Answer 140

þegar að þrýstingur hefur safnast saman og losnar skyndilega, brotnar bergið og veldur jarðskjálfta

Answer 141

Sá staður í berggrunninum þar sem spennan losnar fyrst Algengast á stærra en 20km dýpi en getur verið allt að 700km

Answer 142

staður á yfirborðinu sem er beint fyrir ofan skjálftaupptökin

Answer 143

algengast er á stærra en 20km dýpi en getur verið allt að 700km

Answer 144

gjár myndast við siggengi (þar sem landsig hefur orðið við aflangar sprungur) Á flekaskilum víkka gjár og sprungur og nýjar opnast.

Answer 145

oftast ein afmörkuð sprunga niðri í berggrunninum Getur verið óreglugl, slitótt og margföld á yfirborði

Answer 146

fremur stuttar sprungur sem raða sér eftir brotalínu en eru smá skásnúnnar miðað við heildastefnuna Myndast ef stefnubreyting er mikil og hún brotnar upp

Answer 147

sprunga í jarðskorpunni sem myndast þegar berg hreyfist vegna flekaksila siggengi, sniðgengi, sigdalur, samgengi og rishryggur

Answer 148

myndast á aflöngum sprungum þar sem svæðið öðru megin við sprunguna sígur niður

Answer 149

almannagjá

Answer 150

dalur sem hefur myndast á milli tveggja aflangra sprungukerfa

Answer 151

þingvalladældin

Answer 152

aflöng svæði með samsíða sprungum (gjám, siggengum og sigdölum) sem liggja eftir gosbeltum landsins. Raða sér eftir rekbeltunum

Answer 153

þar sem flekar nuddast saman án þess að eyðing eða nýmyndun á sér stað. Mikil jarðskjálftar verða

Answer 154

Suðurlandsbrotabeltið San andreas sprugnan

Answer 155

Liggur frá Reykjanesinu að Heklu þverbrotabelti stórir skjálftar það verða jarðskjálftahrinur á 80-100 ára fresti á N-S sprungum Hrinurnar byrja austast og færast til vesturs

Answer 156

Liggur frá Skagafirði að melrakkasléttu þverbrotabelti stórir jarðskjálftar Er að mestu í sjó en þar geta orðið snarpir jarðskjálftar nærri byggð. Dalvík, húsavík og kópasker eru nærri hættulegum brotalínum.

Answer 157

þegar berg brestur undan spennu vledur það bylgjuhreyfingu í berginu. orkan berst með bygljunni í allar áttir út í bergið um alla jörðina. þær skiptast í rúmbylgjur og yfirborðsbylgjur

Answer 158

P- og S- bygljur í einu nafni

Answer 159

koma fyrsta og ferðast hraðast. Hver efnisögn hreyfist fram og til baka í útbreiðslustefnu bylgjunnar. Berast í öllum efnum og eru notðar til að kanna jarðskorpuna

Answer 160

koma aðrar á jarðskjálftariti Hver efnisögn hreyfist upp og niður. stöðvast í bráðnu bergi og því berast aðeins í föstu efni

Answer 161

R- og L- bylgjur í einu nafni Þær myndast við endurkast P og S bylgna af yfirborðinu í skjálftamiðjunni. Þær berast eftir yfirborðinu í allar áttir út frá skjálftamiðjunni.

Answer 162

Sporöskjulaga hreyfing, eins og bylgjuhreyfing sjávar.

Answer 163

hreyfast lárétt og þvert á útbreiðslustefnuna

Answer 164

næm tæki sem nema hreyfingar jarða í jarðskjálftum Eldri mælar byggja á því að penni er tengdur þungu lóði, pappír er vafið í rullu sem snýst og þegasr jarðskjálfti ríður fyrir hristist rullan, pennin helst kyrr og skárir hreyfinguna á blað

Answer 165

segir til um komutíma bylgjunar

Answer 166

sá tími sem mælirinn nemur bylgjurnar

Answer 167

oftast á flekamótum eða flekaskilum staðurinn þar sem bergið brotnar

Answer 168

hann mælir orkulosunina hann er frá 0-9 og er opinn í báða enda Orkumunurinn er 31 földun á milli sitga hentar ekki fyrir skjálfta stærri en 8 né fyrir fjarlægð í yfir 600km

Answer 169

skjálftavægi er krafturinn sem losnar við upptök skjálfta

Answer 170

áhrif skjálfta minnka eftir því sem fjær dregur upptökum

Answer 171

kvarði sem metur áhrif skjálfta (tjón á landsvæði, mannvirki og fólki) Er frá I uppi XII og notaður til þess að meta áhrif skjálfta eða styrkleika sem er mismunandi eftir fjarlægð frá upptökunum

Answer 172

Stór og djúpur skjálfti hefur jöfn áhrif á stóru svæði vegna þess að þá er stærra svæði í álíka fjarlægð.

Answer 173

lítill grunnur skjálfti getur haft meiri áhrif í skjálftamiðjunni heldur en stór, djúpur skjálfti sem á upptök í mikilli fjarlægð

Answer 174

besta aðferðin er að afla sem mestrar þekkingar á eðli jarðskorpunnar og hreyfingum hennar.

Answer 175

besta aðferðin er að afla sem mestrar þekkingar á eðli jarðskorpunnar og hreyfingum hennar.

Answer 176

með því að skoða hvernig jarðlög myndast í dag má komast að því hvernig forn jarðlagastafli myndast

Answer 177

efra jarðlag er ávalt yngra en það sem undir liggur. ummerki um það sem fyrst gerðist er neðst í jarðlagastaflanum hægt að lesa atburðarásinu upp á við

Answer 178

oft koma fram eyður í jarðlagastaflanum. upphleðsla hefur stöðvast og rof tekur við, síðan hefur upphleðsla hafist á ný

Answer 179

þegar að tegnt er saman jafn gömul jarðlög á ólíkum stöðum Það er notað einkennilag/leiðarlag og einkennissteingervinga

Answer 180

verður þegar grunn höf opnast og djúp höf lokast eða þegar jöklar um alla jörðina bráðna

Answer 181

þegar djúp höf stækka og grunn höf minnka eða þegar jöklar á jörðinni stækka

Answer 182

steingerðar leifar lífveru sem nápi mikill útbreiðslu á stuttu tímabili í jarðsögunni og hefur varðveist vel í jarðlögum.

Answer 183

mældar geislavirkar samsætur í berginu geislavirka efnið klofnar svo í aðrar samsætur jafnt og þétt. Svo er mælt móður- og dóttur efni og aldurinn reiknaður út. (miðað er við helmingunartíma klofnunarinnar) notað er Kalíum - Argon og geislakolsaðferðina.

Answer 184

mældar geislavirkar samsætur í berginu geislavirka efnið klofnar svo í aðrar samsætur jafnt og þétt. Svo er mælt móður- og dóttur efni og aldurinn reiknaður út. (miðað er við helmingunartíma klofnunarinnar) notað er Kalíum - Argon og geislakolsaðferðina.

Answer 185

að elsta bergið hér er 16 m.á. það er lítið af Ka í íslensku bergi það hefur hán helmingunartíma

Answer 186

hreyfing jarðar leiðslur gefa sig kviksyndi flóðbylgjur

Answer 187

hreyfing jarðar leiðslur gefa sig kviksyndi flóðbylgjur

Answer 188

það dugir á max 70.000 ára gamlar leifar

Answer 189

sá tími sem það tekur helming af tilteknu móðurefni að breytast í dótturefni

Answer 190

geislavirku efnin í berginu

Answer 191

efnin sem myndast þegar móðurefnin brotan niðru og mynda nýtt efni

Answer 192

Vegna umpólunar frýs segulstefnan föst í berg og hægt er að nota það til að greina aldur berg

Answer 193

kallast það þegar jöklar bráðna þá rís landið en þegar jöklar stækka eða hraun staflast upp þá sígur það

Answer 194

Á neógen var frekar heitt en hægt og rolega byrjaði að kólna. Meðalárshiti 10° hlýrra en nú og frost voru sjaldgæf á laglendi seint neógen byrjaði að myndast jöklar sjávarstaða var lægst 10.000 árum

Answer 195

hún hófst fyrir 3 m.á. skiptist í jökulskeið og hlýskeið sem voru amk 30 jökulskeiðin stóðu í um 90-100.000 ár kuldakeiðin stóðu í um 20.000 ár

Answer 196

hófs þegar ísöldinni lauk fyrir 11.700 ár Jöklar fóru að myndast á miðhálendinu fyrir 4000 árum kaldast á litlu ísöldinni 1260-1900

Answer 197

ummyndaður jarðvegur myndaður við heitara og rakara loftslag rauði liturinn stafar af járnhýdroxíð

Answer 198

tegund brúnkola sem hafa lent undir jarðlagafargi pressast saman og orðið að kolum

Answer 199

aðalega leifar gróðurs (laufblöð, barr og trjástofnar) Lítið um dýrasteingervinga smábútur af hjartadýri og sjávarskeljar dunust á Tjörnesi

Answer 200

það er 16 m.á. og jafnframt elsta berg á Íslandi

Answer 201

plöntusteingervingar þar hafa laufblöð fallið í tjörn og grafist í leir fyrir 12 m.á. Blaðförin eru svo heilleg að auðveldlega má greina þau til tegunda.

Answer 202

ísaldar jökulinn heflaði landið jafnt niður áður en þeir fundu sér farveg niður dældir og því hættu þeir að hefla jarðlagastaflan efst aðeins 200-300m heflað af fjöllunum vegna þess að jökulmiðjan var á suðausturlandi

Answer 203

Jöklarnir hafa líklegast verið þunnir og hægir og því ekki náð að taka eins mikið rof með sér

Answer 204

15 m.á. fornt gos- og rekbelti lá um Snæfelssnes, Dali og um vatnsnes norður í húnaflóa Nýtt gosbelti hófst fyrir 6- 7 m.á. og kallast vestra rekbeltið og liggur nú um Reykjanesskaga upp að Langjökli

Answer 205

andhverfuásinn liggur um Borgarnes og þaðan til norðausturs

Answer 206

austan við gos- og rekbeltið sem liggur um Þingvelli upp í Langjökul er andhverfa jarðlögum hallar til austurs og vestur

Answer 207

af því að rof ísaldarjöklanna hefur verið mjög afkastamikið þar og náð dýpra ofan í staflan ástæða þess er að jökulmiðjan var á suðausturlandi

Answer 208

Þar hefur jökullinn skriðið hratt til sjávar og rofmáttur jöklanna verið mestur

Answer 209

suðaustuladni

Answer 210

Út frá Breiðdalseldstöðinni hljóp mikið eldský fyrir um 10 milljónum ára. Við það myndaðist eitt mesta flikrubergslag sem þekkt er á landinu, en það hefur þakið 400 km2 á sínum tíma.

Answer 211

einhallabelti liggur frá breiðamerkurjökli og norður í bakkafjörð Þegar gos- og rekbeltið færðist austur bældi það undir sig berglagastaflan austar

Answer 212

hjartabein fundust í þuríðárgili í vopnafirði í rauða millilaginu. þau voru 3-3,5 m.á. þau eru einu ummerkin um landspenddýr frá neógen á Íslandi. Forfeður þess dýra hafa komið landleiðina og fundurinn gefur okkur víbendingu um landtengingar til Íslands frá austri til vesturs

Answer 213

rekbelti liggur frá Reykjanesi til langjökuls og þaðan að heklu og norðurí öxarfjörð Annað rekbeælti liggur til norðurs Snæflessnesi, dali, um vatnsnes og upp í húnaflóa

Answer 214

Yngri hraunlög hallst inn undir núverandi gos- og rekbelti. Andhverfa kemur fram á mótum þessara svæða og liggur ás hennar um miðju Tröllaskaga.

Answer 215

vegna þess að jökullinn fór ekki eins mikið yfir fjöllinn þar eins og á austurlandi, þess venga eru þau frekar slétt

Answer 216

setlögunum er skipt í þrennt þau eru um 4 m.á. og liggja ofáa n 8,5-10 má berglagastafla

Answer 217

neðst og elstu setlögin hlýrri sjór, allt að 10° heitar en nú meðalhiti kaldasta mánaðar yfir frostmarki þunn surtabrandslög

Answer 218

surtabrandslög inn á milli meðalhitit sjávar kaldast mánaðar ekki undir 0° Hitastig var sveiflukennt og fór kólnandi

Answer 219

nærri öll úr sjávarseti en efst er þunnt surtabrandslag hitastig lækkaði (svipað og er í dag) hækkaði í lokinn kulvísar skeljar hurfu og ¼ af nýju tegnundinni kom úr kyrrahafinu vegna lokunar Panamasund fyrir 3,6 má

Answer 220

hraunlög með 2 jökulbergslögum inn á milli sem sannaði það að ísöldin var gegnin í garð þau eru um 2-2,6 m.á.

Answer 221

hraunlög með 4 jökulbergslög og sjávarseti á milli ísöld ríkjandi ofan á þeim eru 1,2 m.á. gamalt hraunlag

Answer 222

kvarter = 2,58 m.á. ísöld = 3 m.á.

Answer 223

úr steingervingu má lesa að veðurfrar var sveiflukennt og aðstæður versnuðu stöðugt. á jökulskeiðinum var meðalhiti 5-10°lægri en í dag á hlýskeiðum var loftslag svipað og í dag

Answer 224

þegar ísöldin gekk í garð varð jarðlagastaflinn einkum úr hraunlögum, móbergi og jökulbergi

Answer 225

finnast oft í gennd við móbergsfjöll kuldaskeið orsökuðu mikið af dyngjugosum á hlískeiðunum

Answer 226

móbergsfjöll urður til við gos undir jökli eða í sjó móbergsmyndanir eru helst að finnast sitthvoru megin við gosbeltið

Answer 227

breytileg á jökulskeiðum var vatn bundið í ís og yfirborð heimshafa lækkað (100m) á hlýskeiðum leysti jökla en upp kom flotajafnvægi sjávarborð Íslands var hærra vegna ísaldarjökulsins

Answer 228

náði hámarki fyrir 20.000 árum tíminn þegar jöklarnir leystust hlýnandi veðurfar með afturkippum jöklar skriðum fram stóru hveljöklarnir drógust saman

Answer 229

Efstu sjávarmörk voru á vesturlandi voru í 105 - 125m hæð

Answer 230

mikil eldvirkni þrystingur losnaði þegar jökulinn létt af fargi sínu stórar dyngjur þeytigos og sprungugos

Answer 231

eftir landnám hrakaði gróðri vegna ágangs manna og búfjárbeitar. Loftsalgið kólnaði (litla ísöldin). birkiskógurinn sem þakkti um fjórðung landsins og eyddist. Uppblástur og jarðvegseyðing fylgidi og ekki enn hefur tekist að stöðva það.

Answer 232

slétt og hálent með um 1km háum megineldstöðvum hér og þar

Answer 233

Sums staðar sést í kjarna fornra megineldstöðva. Fjöllin eru tindótt og djúpberg algengt á austfjörðum vegna jökulmiðjunar Vestfirðir hafa alltaf verið langt frá jökulmiðjunni og því lítið rofist ofan af fjöllunum. Fjöllin eru því slétt að ofan.