Softver (od prez)

Question 1

Колку едноставни инструкции од машинскиот јазик може да изврши процесорот во секунда?

Answer 1

2 милијарди операции
во секунда

Question 2

Што е програма?

Answer 2

Програма (пример: Firefox) е секвенца од милиони едноставни инструкции во машински јазик

Question 3

Што се случува при двоен клик на : Firefox.exe или пак test.exe?

Answer 3

*Инструкциите се копираат во RAM-от
* Процесорот започнува со извршување на првата инструкција
Fetch => Decode => Execute

Question 4

Што е влез на компајлерот?

Answer 4

изворниот код

Question 5

Како се дели софтверот?

Answer 5

*Системски софтвер
*Апликативен софтвер

Question 6

Што го сочинува системскиот софтвер?

Answer 6

*Контролни програми
*Оперативен систем
*Услужни програми

Question 7

Што се контролни програми?

Answer 7

Програми драјвери кои обезбедуваат основна
функционалност за работа и контрола на
хардверот
* BIOS - Basic Input/Output System

Question 8

Каде се сместени контролните програми?

Answer 8

Сместени се во ROM-от

Question 9

Кои се основните задачи на контролните програми?

Answer 9

*да го тестираат и контролираат хардверот
*да управуваат со сите I/O операции.

Question 10

Што е BIOS?

Answer 10

BIOS - (Basic Input/Output System) софтверот е вграден во компјутерот и е првиот код / софтвер кој се стартува при негово вклучување

Question 11

Каде се чува BIOS-от?

Answer 11

BIOS-от се чува на постојан (non-volatile) ROM чип на матичната плоча (ја задржува својата состојба и по исклучувањето од напојување)

Question 12

Од каде потекнува името на BIOS-от?

Answer 12

Името потекнува од Basic Input Output системот кој се користел во CP/M оперативниот систем (1976 год.) од страна на Gary Kildall

Question 13

Преку корисничкиот интерфејс корисникот
може:

Answer 13

*Да го конфигурира хардверот
* Да го постави системскиот часовник
*Да вклучи или исклучи компоненти од компјутерскиот систем
*Да избере уред од кој ќе се вчита оперативниот систем
*Поставување на лозинка итн.

Question 14

Видови оперативни системи

Answer 14

Real-time operating system (RTOS)
Single-user, single task
Single-user, multi-tasking
n Повеќекориснички (Multi-user)
Дистрибуирани (Distributed)
Вгнездени (Embedded)
n Оперативни системи за персоналните компјутери
¨ Windows 10, Windows 11, Ubuntu, Mac OS X…
n Оперативни системи за серверските платформи
¨ FreeBSD, Solaris, Windows Server 2022
n Оперативни системи за мобилните уреди
¨ Андроид, Windows Phone, iOS

Question 15

Real-time operating system (RTOS)

Answer 15

¨ Се користат за контрола на машини, инструменти или индустриски
системи
¨ Ограничен кориснички интерфејс
¨ Одредена операција секогаш се извршува за точно определено
време

Question 16

Single-user, single task

Answer 16

¨ Еден корисник може да извршува само една работа во дадено
време

Question 17

Single-user, multi-tasking

Answer 17

Најчесто се користи кај персоналните компјутери
¨ Еден корисник истовременo може да извршува повеќе
задачи/операции (пример: пишуваме Word документ додека
слушаме музика, симнуваме датотека од интернет и печатиме
документ на печатачот поврзан на компјутерот)

Question 18

Вгнездени (Embedded)

Answer 18

¨ Дизајнирани да се користат во вградени компјутерски системи
односно на мали машини како PDA уредите
¨ Способни се да работат со ограничен број на ресурси, многу се
компактни со исклучително ефикасен дизајн

Question 19

Дистрибуирани (Distributed)

Answer 19

¨ Управува со група од независни компјутери правејќи крајниот
корисник да гледа еден компјутер
¨ Дистрибуирани системи

Question 20

n Повеќекориснички (Multi-user)

Answer 20

¨ Повеќе корисници пристапуваат и ги користат ресурсите на
компјутерскиот систем
¨ Unix, VMS и mainframe оперативните системи како MVS се примери
на повеќекорисничките (multi-user) оперативни системи

Question 21

Која е најзначајна група услужни програми?

Answer 21

програмскиот софтвер (programming
software) или програмерски алатки (programming tools)

Question 22

За што се користат програмерските алатки?

Answer 22

Програмските алатки се користат за: креирање, дебагирање,
одржување и поддршка на други програми и апликации

Question 23

Што се програмски јазици?

Answer 23

Програмските јазици се вештачки јазици кои
се употребуваат за да се контролираат
машини, најчесто компјутери

Question 24

Што е компајлер?

Answer 24

Компајлер (compiler) е компјутерска програма (или множество
од повеќе програми) која го трансформира/преведува изворниот
код (source code) напишан во некој програмски јазик во друг
компјутерски јазик кој најчесто има бинарна форма која се вика
object code

Question 25

Cross-compailer -

Answer 25

извршната верзија работи на компјутер со
различен процесор и/или оперативен систем од оној на кој
работи компајлерот

Question 26

Што е преведувач/конвертор (language translator/language
converter)?

Answer 26

Програма која преведува од еден јазик на високо ниво
во друг јазик на високо ниво

Question 27

Што е интерпретер?

Answer 27

n Интерпретер (interpreter) е програма која чекор по
чекор (наредба по наредба) го преведува и извршува
изворниот код

Question 28

Што е линкер?

Answer 28

Линкерите (linker), link editors (линк едитори) или
binders (врзувачи) се програми што ги поврзуваат
деловите на една програма во заедничка целина

Question 29

Што е дебагер?

Answer 29

Дебагер е програма која помага при барањето на
логичките грешки

Question 30

Што е интегрирана развојна околина и од што е составена?

Answer 30

Интегрирана околината за развој е составена од
повеќе програми, кои го олеснуваат целокупниот
процес на развој на една програма
¨ Текст уредувач (text editor)
¨ Преведувач (компајлер - compiler)
¨ Дебагер (debugger)
¨ Интеграција на библиотеки со функции
¨ Поврзувач (linker)

Question 31

Апликативен софтвер

Answer 31

Помага на корисниците да решат одредени /
конкретни проблеми
¨ Програми кои вршат вистинска / видлива работа
за корисникот
n Интиутивен интерфејс, пријателски насочен
кон корисниците (user friendly)

Question 32

Proprietary Application Software: што е

Answer 32

Апликативен софтвер кој решава единствен или специфичен проблем / задача
¨ Апликација со специјална намена
¨ Тесно фокусиран софтвер

Question 33

Proprietary Application Software каде се развива:

Answer 33

Се развива директно во фирмата користејќи ги сопствените
ресурси (in-house) или од страна на надворешнa софтверска
компанија под одреден договор (contract)

Question 34

Proprietary Application Software предности:

Answer 34

Предности
¨ Софтверот обично ги исполнува кориснички барања
¨ Обезбедува флексибилност во правење измени
¨ Нуди поголема контрола врз резултатите

Question 35

Proprietary Application Software недостатоци:

Answer 35

Недостатоци
¨ Долг развој и значителни ресурси за развој (скап)
¨ Зголемен ризик во однос на карактеристиките и перформансите

Question 36

Off-the-shelf Application
Software како се развива

Answer 36

Се купува или изнајмува од софтверска компанија (стандарден
пакет), дополнително може да се прилагоди на специфични
потреби на компанијата која го купува (кориснички пакет)
¨ Апликација со општа намена
¨ Софтвер со широка употреба

Question 37

Off-the-shelf Application
Software предности

Answer 37

Пониска почетна цена
¨ Помал ризик дека софтверот ќе пропадне
¨ Повисок квалитет обично без грешки и добро тестиран

Question 38

Off-the-shelf Application
Software недостатоци

Answer 38

Може да се плати за функции кои никогаш нема да се користат
¨ Може да му недостасуваат важни функционалности
¨ Може да не одговара на тековните процеси на работа во
компанијата

Question 39

Што е Софтверски пакет - Software
Suite

Answer 39

n Група на основни софтверски апликации
дизајнирани да работат заедно
n Податоците се преносливи меѓу основните
апликации во пакетот

Question 40

Kомуникациски софтвер:

Answer 40

n Далечински пристап до системи
¨ Remote desktop connection
n Размена на датотеки и дигитални пораки
¨ FireFTP, WinSCP
n Електронската пошта (email)
¨ Сервис првпат употребен во 1961 година на
универзитетот MIT, со помош на нивниот систем
CCTS - Compatible Time-Sharing System

Question 41

Инженерство софтвер:

Answer 41

n Компјутерски потпомогнат дизајн (Computeraided design - CAD)
¨ AutoCAD
¨ SPICE
¨ Virtual Wind Tunnels
n Компјутерски потпомогнатo производство
(Computer-aided manufacturing - CAM)
¨ CNC Software
¨ SolidCAM