Slaap en waakstoornis

Question 1

Slaapstoornissen DSM IV

Answer 1

1. insomniastoornis
2 hypersomnolente stoornis
3 narcolepsie
4 ademhalingsgerelateerde slaapstoornis
5 circadianeritme slaak waakstoornis
6 non remslaap arousalstoornis
7 nachtmerriestoornis
8 remslaapgedragsstoornis
9 rustelozebenensyndroom
10 slaapstoornis door een middel

Question 2

slaapstoornissen binnen psychiatrische psychologische behandeling betekenen:

Answer 2

voorspeller slechtere uitkomst behandeling
kwaliteit van leven minder
meer suïcidaal gedrag
meer suïcide
meer uitval tijdens behandeling

Question 3

insomniastoornis kenmerkt zich

Answer 3

moeite in-doorslapen en/of vroeg wakker ondanks goede gelegenheid tot slaap
langdurig last van 3xpw>3mnd
klachten overdag vermoeidheid, slaperig, concentratiest, geheugenprobl, somber, snel geemotioneerd

Question 4

oorzaken insomnia

Answer 4

stress
piekeren
middelen alcohol cafeïne
dutjes overdag
bedtijden
disfunctioneel gedrag

Question 5

insomniastoornis prevalent bij

Answer 5

angststoornissen PTSS
stemmingsstoornissen
psychotische stoornissen
ADHD
ASS

Question 6

insomnia bij angststoornis

Answer 6

vaak tegelijkertijd met angststoornis
klachten over slaap prominent bij:
PTSS
paniekstoornis
gegeneraliseerde angst stoornis
comorbide depressieve stoornis

Question 7

insomnia bij stemmingsstoornis

Answer 7

50-90% klaagt over slecht slapen
sympoom van de stemmingsstoornis
comorbide stoornis
onderhoudende factor op de stemmingsstoornis
risicofactor voor het ontstaan vd stemmingsstoornis

10% is sprake van hypersomnie

Question 8

Insomnie tijdens & na psychose

Answer 8

tijdens:
vaak ernstige insomnie
totale slapeloosheid
omgekeerd slaap waakritme

na medicamenteuze behandeling
slechte slaaphygiene
onregelmatig slaap waakritme
parasomnieen

Question 9

insomnia bij ADHD en ASS

Answer 9

hogelijke latente bij begin van de slaap
slechte slaapefficientie
vaker wakker worden
subjectief slechtere slaapkwaliteit
hoger aandeel N1 fase bij ASS, bij SDHD vaker ledemaatbewegingen in de slaap

Question 10

hypersomnolentiestoornis

Answer 10

excessieve slaperigheid, die niet verklaard kan worden door onvoldoende slaapduur
min 3xpw >3mnd
ervaren sociaal maatschappelijke problemen

Question 11

Hypersomnolentiestoornis oorzaken

Answer 11

excessief geactiveerde GABA
stress
virale infectie (pfeifer, lyme, meningitis)
hoofdtrauma
fibromyalgie, MS

Question 12

Narcolepsie

Answer 12

terugkerende episodes van een niet te ondrukken behoefte om te slapen, in slaap vallen of dutten op dezelfde dag
3xpw>3mnd
1 van de volgende kenmerken
kataplexie (acute verslapping skeletspieren)
hypocretinedeficientie
afwijkende remslaaplatentie

Question 13

Narcolepsie oorzaak

Answer 13

tekort aan neurotransmitter hypocretine als gevolg van een auto immuun reactie

Question 14

Ademhalingsgerelateerde slaapstoornis hoe vast te stellen

Answer 14

obstructieve slaapapneu (OSA)
min 5 aantoonbare slaapapneus per uur
-snurken/ademhalingspauzes
- slaperig overdag
min 15 slaapapneus per uur

Question 15

OSA bij wie, leeftijd, slaap

Answer 15

treed 2 keer zo vaak op bij mannen
45-65 jaar
slaap is oppervlakkig, geen rem slaap

Question 16

symptomen OSA en comorbiditeit

Answer 16

klachten overdag:
overmatig slaperig, vermoeid, niet verkwikkende slaap
nachtelijke klachten:
insomnie, snakkend naar adem ontwaken, benauwd, verstikkend gevoel, waargenomen ademstops/snurken

co-morbiditeit
hypertensie, stemmingsstoornis, cognitieve disfunctie, coronaire hartziekte, hartfalen, atriumfibrilatie, cva, diabetes type 2

Question 17

comorbide OSA en Insomnie

hoe zijn ze gerelateerd aan alkaar?

Answer 17

40-50% van de ptn met OSA heeft insomnie klachten
30% insomnie ptn heeft ook OSA klachten
OSA behandeling kan insomnie versterken
Arousals (actievatietoestand van het centrale zenuwstelsel)kunnen de OSA versterken

Question 18

Symptomen en gevolgen OSA & insomnia

waar heeft men last van

Answer 18

OSA: snurken, verstopte neus, gevoel ademnood, droge mond, ochtend hoofdpijn, veelvuldig nycturie, transpireren nacht, pijn gewrichten. Gewichtstoename, hartklachten, RR omhoog, cholesterol hoog, db type 2

overlappend: vaak wakker worden, doorslaap problemen, prikkelbaar, dutjes overdag, niet uitgerust, langere bedtijden, angst, meer cafeïne gebruik. Burn out , abeidsongeschikt, relatieproblemen, ongevallen

Insomnia: aangeleerd slaapverstorend gedrag, psychofysiologische problemen, inslaapproblemen

Question 19

Circadianeritme- slaapwaakstoornis

Answer 19

sprake van persisterend of recidiverend ontregelde slaap  en waaktijden als gevolg van circadiane ritmesyteem of onvoldoende synchronisatie hiervan met excessieve slaperigheid en of slapeloosheid
gevolg kan zijn
sociaal maatschappelijke problemen
overdag excessieve slaperigheid
snachts insomnia klachten

Question 20

Circadianeritme- slaapwaakstoornis oorzaken

Answer 20

familiair/ genetisch
reizen door meerdere tijdzones
ploegendienst
blindheid

Question 21

Non-remslaap arousalstoornis

Answer 21

terugkerende episodes van: incompleet ontwaken, optredend vanuit non remslaap, meestal in het eerste derde deel van de belangrijkste slaapperiode en veelal zonder zich ervan bewust te zijn en zonder goed wakker te zijn. weinig droomherinneringen
geen herinnering aan voorval
Het wordt een stoornis als t lijdensdruk oplevert
oorzaak onbekend
geactiveerd: alcohol, slaaptekort, fysieke activiteiten, stress, depressie, medicatie, koorts

Question 22

Non-remslaap arousalstoornis houdt in

Answer 22

somnabulisme
- uit bed komen tijdens slaap
- kan niet makkelijk worden gewekt
pavor nocturnis
- grote angst
- patient lijkt wakker maar slaapt

nachtelijke (vr)eetbuien
seksuele activiteit tijdens slaap

Question 23

REMslaapgedragsstoornis

Answer 23

de verlamming van het lichaam deels of volledig ontbreekt. Uitvoering van dromen levert schreeuwen, slaan trappen praten rechtopzitten, vastpakken etc

vooral middelbare tot oudere leeftijd
meer bij mannen
oorzaak onbekend
45% van de gevallen als verschijnsel bij bepaalde neurologische ziekten , bijwerkingen antidepressiva, ontwenning alcohol/drugs

Question 24

Nachtmerriestoornis

Answer 24

herhaaldelijk lange extreem angstige dromen, extreem onaangename dromen
ontwaken is snel en alert
droom goed herinneren vaak tot in detail
gevoel ontdaan
script vaak hetzelfde
lijdensdruk

oorzaken
trauma stress medicatie andere psychiatrische stoornissen

Question 25

Rustelozebenensyndroom (RBS)

Answer 25

onbedwingbare drang bewegen benen, bijna altijd gepaard met onaangename en moeilijk te omschrijven sensaties in de benen. Vaak omschreven als jeuk pijn branderig gevoel
bewegen doet klachten verminderen
savonds snachts erger dan overdag
drang begint in rust

Question 26

Rustelozebenensyndroom (RBS) prevalentie oorzaak

Answer 26

6% prevalentie
20-80 jaar
gem leeftijd 55.7
meeste patienten vrouw (75,5%)
oorzaken:
genen, ijzerstofwisseling problemen, dopaminestoffisseling problemen, zwangerschap, parkinson, ijzertekort, nierfunctiestoornissen, schildklierproblemen, medicijnen

Question 27

stoornis door een middel

Answer 27

verstoring van slaap als gevolg van gebruik middel of onthouding