Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Geriatria > Seminaria > Flashcards

Seminaria Flashcards

1
Q

Definicja otępienia

A

Zespół od choroby mózgu, przewlekły/postępujący, zaburzone wyższe funckje korowe (poznawcze) - pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się, język i ocena

Towarzyszą zwykle i czasem popredzają zab. emocjonalno-motywacyjne i ↓kontrola nad zachowaniem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Rodzaje otępień

A
  1. Choroba Alzheimera - AD
  2. Naczyniopochodne - VaD
  3. Czołowo-skroniowe - FTD
  4. Z ciałami Lewyego - DLB
  5. W przebiegu ch. Parkinsona - PDD
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Kryteria diagnostyczne otępienia

A

min. 2 zab. funkcji poznawczych - w tym pamięci - spełniające też kryteria B,C,D,E
A - zaburzenia funckji poznawczych
I - zab. pamięci
II - afazja, agnozja, apraksja, zab. działań wykonawczych (planowanie, organizowanie)
B - powyższe upośledzają funkcjonowanie społeczne
C - stopniowy początek i ciągłe narastanie zaburzeń
D - A nie są spowodowane innymi chorobami OUN, somatycznymi i psychicznymi
E - ww nie są tylko w czasie majaczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jakie choroby somatyczne mogą powodować wtórne zaburzenia poznawcze?

A

↓cz. tarczycy
↓B12
zab. metaboliczne
niewydolność narządowa

Leki

  • uspokajające, nasenne
  • neuroleptyki
  • p/depresyjne
  • p/cukrzycowe
  • alkohol, używki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie choroby psychiczne mogą pwoodować wtórne zaburzenia poznawcze?

A

Depresja

Schizofrenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jakie choroby neurologiczne mogą powowdować wtórne zaburzenia poznawcze?

A

Guz mózgu - pierwotny/przerzutowy
Wodogłowie normotensyjne
Przewlekły krwiak podtwardówkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Kryteria diagnostyczne łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI)

A
  1. Zaniepokojenie związane ze zmianą sprawności poznawczej zgłaszane przez pacjenta, informatora, klinicystę
  2. Obiektywne dowody na pogorszenie 1/więcej obszarów poznawczych (zwykle też pamięć)
  3. Zachowana samodzielna zdolność codziennego funkcjonowania
  4. Brak otępienia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Kryteria dotycznące prawdopodobnego otępienia w AD

A

Spełnione kryteria ICD-10 lub DSM-IV i dodatkowo:

  1. Skryty początek (mce/lata)
  2. Jednoznaczny wywiad o pogorszeniu funkcjonowania poznawczego
  3. Ubytki funkcjonowania społecznego (amnestyczne/nie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jakie badania przesiewowe służą ocenie zab. funkcji poznawczych?

A
  1. MMSE - mini mental
  2. Test zegara - CDT
  3. MoCA - montrealska skala oceny funkcji poznawczych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Zaburzenia funkcji poznawczych wg MMSE

A
  1. N - 28-30
  2. Łagodne zaburzenia poznawcze (MCI) - 24-27
  3. Otępienie lekkie - 20-23
  4. Otępienie umiarkowane 10-19
  5. Otępienie zaawansowane 0-9
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

AD - obraz kliniczny otępienia lekkiego

A
  1. Zab. orientacji w czasie, potem w przestrzeni - zwł. nowe miejsca
  2. Trudności z doborem słów
  3. Zab. pamięci świeżej
  4. Trudne samodzielne przygotowanie posiłków
  5. Trudne robienie zakupów, płacenie rachunków
  6. Utrata krytycyzmu - ok. 50%
  7. Bierność w działaniu, wycofanie z czytania, aktywnego oglądania TV
  8. Mogą być zaniedbania higieniczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

AD - obraz kliniczny otępenia umiarkowanego

A
  1. Bardziej nasilone zba. pamięci świeżej i odległej
  2. Większe trudności w odnajdywaniu słów
  3. Początkowe trudności w rozumieniu mowy, ubieraniu się
  4. Pacjent nie może bez opieki poruszać się poza domem
  5. Nasilają się trudności w gospodarowaniu pieniędzmi
  6. Niemożność podejmowania złożonych decyzji
  7. Mogą nasilać się objawy parkinsonowskie
  8. Zaburzenia zachowania i objawy psychotyczne (BPSD) = zab. neuropsychiatryczne (NPS)
  9. Z BPSD/NPS najczęściej apatia, niepokój, drażliwość, depresja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

AD - obraz kliniczny otępienia znacznego

A
  1. Niemożność trafienia do własnego domu
  2. Bardzo ubogi zasób słów/bezgłos/niezrozumiałe dźwięki
  3. Brak rozumienia mowy
  4. Brak kontroli zwieraczy
  5. Trudności w ubieraniu, zaniedbanie higieniczne
  6. Nasilenie BPSD, zwł. niepokój, pobudzenie, agresja, obj. wytwórcze
  7. Objawy parkinsonowskie, napady padaczkowe, mioklonie
  8. Całkowita niesamodzielność samoobsłudze, zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych, zab. chodu, zaleganie w łóżku
  9. Trudności w przyjmowaniu posiłków
  10. Powikłania unieruchomienia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie są 2 patologiczne białka w AD?

A
  1. β-amyloid (A β) - zewnątrzneuronalny

2. Hiperfosforylowane białko tau - wewnątrzneuronalne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Etiopatogeneza AD

A

Patologiczne białka → zanik neuronów, pogorszenie ich funkcji, uszkodzenie synaps
Śmierć neruonów → ↓neurotransmiterów (szcz. ACh, ale też 5-HT, NA, dopaminy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Czynniki ryzyka AD niemodyfikowalne

A
  1. Wiek
  2. Jednogenowe dziedziczenie aut. dom. (AD) - mut. genów dla białka prekursorowego A β (APP) lub presenilin 1 i 2 (odszczepiacze A β od APP) → ryzyko 100%; ok. 1,5-5% AD
  3. Polimorfizm genu apolipoproteiny E (apoE) → 2 allele epsioln4 → ↑ryzyko kilkunastokrotnie, 1 allel kilkakrotnie (epsilon 2 działa ochronnie)
  4. ♀
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Czynniki ryzyka AD modyfikowalne

A
  1. Naczyniowe cz. ryzyka
  2. Wykształcenie
  3. Samotność
  4. Brak kontaktów towarzyskich i rodzinnych
  5. ↓ aktywność ruchowa
  6. Używki - wtórnie
  7. Nieleczona głuchota
  8. Wieloletnia, zaniedbana zaćma
  9. Zwyrodnienie plamki żółtej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Postaci otępienia czołowo-skroniowego (FTD)

A
  1. Wariant czołowy = behawioralny
  2. Semantyczne
  3. Postępująca afazja bez płynności mowy
  4. Zsp. korowo-podstawny
  5. Postępujące porażenie ponadjądrowe
  6. FTD z ch. neuronu ruchowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Diagnostykas otępienia z ciałami Lewyego (DLB)

A 
Otępienie +:
2/4 - prawdopodobne
1/4 - możliwe
• fluktuacje zab. poznawczych
• nawracające omamy wzrokowe
• obj. parkinsonowskie (min. 1: drżenie, bradykinezja, sztywność)
• zab. snu w fazie REM
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Otępie naczyniowe (VaD) - kryteria

A

Otępienie + choroba naczyń mózgowych manifestująca się obecnością ogniskowych objawów neurologicznych, potwierdzona w neuroobrazowaniu:
• mnogie zawały związane z ch. dużych naczyń
• zawały strategicze
• liczne zawały lakunarne w jądrach podstawy i istoty białej
• nasilone uszkodzenia okołokomorowe istoty białej
• kombinacje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Leczenie AD

A
  1. Inh. AChE - Donepezyl, Rywastygmina
  2. Memantyna - antag. rec. NMDA (prokognitywne, neuroprotekcyjne, ochrania neurony przed tox stymulacji glutaminergicznej i A β)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Leczenie VaD

A
  • brak skutecznej terapii

- profilaktyka wtórna p/miażdzycowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Leczenie DLB

A
  1. Inh. AChE (bardziej Rywastygmina)
  2. Preparaty Lewodopy
  3. Lecz. zab. psychotycznych, depresji (nadwrażliwość na neuroleptyki!)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Leczenie FTD

A

Leczenie zab. psychotycznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Leczenie PDD

A

Leczenie jak w LBD

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Zaburzenia neuropsychiczne (NPS) w otępieniu

A
  1. Zab. afektywne, lękowe i snu
    (chwiejność afektywna, depresja, nastrój euforyczny, reakcje dysforyczne i katastroficzne, lęk, obawy, fobie, zab. snu i czuwania)
  2. Psychotyczne
    (urojenia, halucynacje, mylne rozpoznawanie osób)
  3. Behawioralne
    (apatia, wycofanie społeczne, agresja słowna i fizyczna, wrogość, krzyczenie, rozhamowanie, przeklinanie, bezcelowe chodzenie, błądzenie, ciągłe pytanie o to samo, nieodstępowanie opiekuna, negatywizm, upór, przekora, niewłaściwe zachowania społeczne i seksualne, niepokój i pobudzenie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Postępowanie z NPS w otępieniu

A
  1. Określ przyczynę objawów (np. TV)
  2. Wyklucz przyczyny somatyczne
  3. Postępowanie niefarma
  4. Wczesne włączenie AChEI i/lub Memantyny
  5. Włączenie małej dawki neuroleptyku nowej generacji i/lub Trazodonu - po 3 mcach od ustabilizowania objawów redukcja dawki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Umowne okresy życiowe człowieka

A

Długowieczność >90rż
Starość późna 75-89
Starość wczesna 60-75

Dojrzałość 45-59
Średni 30-44
Młodość 15-29
Dzieciństwo 0-14

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Czym jest frailty syndrome (zespół słabości, wyniszczenie starcze?)

A

Syndrom fizjologiczny, charakteryzujący się ↓rezerw i odporności na czynniki stresogenne, wynikający ze skumulowania się ↓wydolności różnych systemów fizjologicznych, co w konsekwencji prowadzi do podatności na wystąpienie niekorzystnych następstw

Cechują się ↑prawdopodobieństwem uzależnienia od pomocy osób 2. w zakresie codziennej opieki w ciągu 12mcy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Kryteria zsp. frailty

A

min. 3:
1. ↓m.c.: >5kg w ciągu 12mcy
2. osłabienie
3. wyczerpanie
4. spowolnienie chodu
5. ↓aktywność fizyczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Jaki % populacji Polskiej będzie w najbliższym czasie +80rż?

A

10%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Jaki % osób +80rż. dotyka zsp. frailty?

A

30-40%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Jakie działania można wprowadzić w prewencji zsp. frailty?

A
  1. Zapobieganie - dieta i ćwiczenia
  2. FOXO4-DRI - usuwa starzejące się komórki
  3. “Odmładzacze tkanek”/wymiana???
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Definicja nietrzymania moczu (UI)

A

Stan mimowolnego wyciekania moczu w ilości i częstotliwości powodującej konsekwencje psycho-fizyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Konsekwencje fizyczne UI

A
  1. Wczesny wskaźnik frailty
  2. 2x ↑ryzyka upadków
  3. ↑ryzyka zap. skóry, świądu, odleżyn, UTI, sepsy i zgonu
  4. ↑percepcja bólu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Ośrodki trzymania moczu - fizjologia

A
  1. Kora mózgowa - interpretacja informacji o wypełnieniu
  2. Most - centrum mikcji - regulacja odruchowa między napełnianiem/magazynowaniem moczu w pęcherzu a mikcją
  3. Rdzeń
    • T10-L2 → n. podbrzuszne (sympatyczne) - hamują skurcze wypieracza podczas wypełniania się pęcherza i kurczą mm. cewki moczowej i szyi pęcherza
    • S2-S4 (krzyżowe centrum mikcji) → n. sromowe (somatyczne) - świadoma kontrola → przepona miedniczna i zwieracz zewnętrzny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Kontrola trzymania moczu - fizjologia

A
  1. Czynność zwieracza wewnętrznego cewki moczowej - skurcz - pobudzenie rec. α-adren.
  2. Zwieracz zewnętrzny (mięsień miednicy) - unerwiony przez n. sromowy - świadomy rozkurcz zwieracza inicjuje działanie łuku odruchowego
  3. Pęcherz i cewka moczowa - całość czynnościowa - ciśnienie w cewce wyższe od w pęcherzu, kąt cewkowo-pęcherzowy 90*
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Zmiany fizjologiczne LUT w procesie starzenia

A
  1. Pęcherz moczowy
    - ↑beleczkowanie, włóknienie, tendencja do powstawania uchyłków, skłonność do mimowolnych skurczów, zaleganie moczu po mikcji
    - ↓unerwienie autonomiczne, pojemność, zdolność odwlekania mikcji, kurczliwość
  2. Cewka moczowa
    - ↑depozyty kolagenu
    - ↓ liczba komórek, ciśnienie zamykania, opór dla przepływu
  3. Prostata
    - powiększenie, przerost
  4. Pochwa
    ↓liczby komórek
    zanik nabłonków
  5. Mięśnia dna miednicy
    ↑depozyty kolagenu, tkanki łącznej
    ↓siły
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Cechy prawidłowego wydalania moczu

A
  1. <60rż.
    - co 4-5h, bez przebudzeń w nocy
  2. > 60rż
    - co 3-4h, wstawania w nocy z moczem 1x lub częściej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Mechanizm UI a wielochorobowość

A
  1. Niezdolność dotarcia do toalety - stawy, parkinson, wzrok, neuroleptyki (pozapiramidowe obj.), zaaw. otępienie, ciężka depresja
  2. Równowaga płynowa - kofeina, alko, ↑nykturia, diuretyki
  3. Ciśnienie zamykania cewki - otyłość, kaszel, polekowe zab. funkcji (rec α)
  4. Siła skurczu pęcherza - leki (antycholinergiczne, CCB, opioidy), DM, ↓B12, uszk. dolnej cz. rdz. kręg
  5. Brak hamowania skurczu pęcherza - CSN, udar, RK, DM, lokalne drażnienie (kamica, neo)
41
Q

Leki powodujące/nasilające LUTS (LUT signs)

A
  1. Częstość oddawania moczu - pętlowe, Lit → poliuria
  2. Nagląca potrzeba - pętlowe → poliuria
  3. Nykturia - NLPZ, CCB, Tiazydy, analgetyki GABA → retencja płynów, obrzęki obwodowe, redystrybucja w nocy, nocna diureza
  4. UI - HTZ, α-blok., benzdodiaz, AChEi, ACEi, opioidy, neuroleptyki, antydepresyjne → ?, ↓nap. cewki, relaksacja zwieracza cewki, ↑kurczliwości wypieracza, sedacja, gorsza mobilność, zaparcia, kaszel (SI)
42
Q

Akronimy przyczyn UI

A

D - delirium / drugs
R - restricted mobility
I - infection, impaction
P - polyuria

D - delirium
I - infection
A - atrophic vulvovaginitis
P - psychological, pharmacological
E - endocrine, excessive uo?
R - restricted mobility
S - stool impaction
43
Q

Naglące nietrzymanie moczu (urge)

A
  • niezdolność magazynowaniu moczu wtórna do dysf. pęcherza
  • u osób starych, niedołężnych, często z uszk. kurczliwości pęcherza i niecałkowitym opróżnianiem
  • spastyczny skurcz pęcherze przy małej ilości moczu przy gorszej kurczliwości → niecałkowite opróżnianie
  1. Utrata korowego hamowania odruchu opróżniania PM - udar, AD, PD, guzy mózgu, demielin., uszk. RK
  2. Stymul. wł. aferent. w łuku odruchowym opróżniania pęcherza - ZUM, zanikowe zap. cewki, zaparcia, wypadanie macicy, łagodny przerost stercza, kamica PM, neo PM, śródm. zap. PM, ciało obce w pęcherzu
  3. Mimowolna relaksacja zwieracza - po skurczu PM
44
Q

Wysiłkowe nietrzymanie moczu (stress) - na czym polega i stopnie

A
  • niezdolność magaz. moczu wtórna do osłabienia zwieracza cewki moczowej
  • w momencie wzrostu p śródpęcherzowego
  • bez uczucia parcia na mocz
  • ↑p od napinania mm. brzucha przy kaszlu, śmiechu, podnoszeniu ciężarów
  • w krańcowych wypływ bez napinania

Stopnie
I - tylko na stojąco przy ↑↑napięciu tłoczni (gwałt. kaszel, kichnięcie, śmiech)
II - zawsze przy ↑napięciu, czasem na leżąco i przy zmianie pozycji
III - w pozycji leżącej nawet przy ↓ ↑p śródbrzusznego

45
Q

Patogeneza wysiłkowego UI

A
  1. Urazowe uszk. przepony m-płc. → poród/zabieg
  2. Niedobory hh - ↓mm. dna miednicy, ↑ruchomość cewki, opadanie szyi PM, spłaszczenie kąta c-PM
  3. Niedobory hh - ↓przepływu krwi przez naczynia warstwy podśluzówkowej cewki, ↓wartości ciśnienia cewkowego
  • ↑ruchomość cewki przy wysiłku
  • prostatektomia
  • wielokrotne operacje z powodu nietrzymania (♀)
  • RTH
  • wrodzone
  • uszk. części krzyżowej RK
  • otyłość
46
Q

Nietrzymanie z przelewania (paradoksalne)

A
  • niezdolność do opróżnienia PM wskutek zwężenia drogi odpływu lub z niedostatecznej reaktywności pęcherza
  • badalny pęcherz, częstomocz, stałe wyciekanie kropli moczu, zmniejszony wypływ moczu, zmiana strumienia moczu, parcie, objawy naglące/wysiłkowe
  1. Zwężenie drogi odpływu - BPH, pourazowe zweżenie cewki, operacje z powodu nietrzymania moczu, cystocele
  2. Niedostateczna aktywność mięsnia wypieracza - neuropatia (PM atoniczny) w DM, uraz RK, uszk. neurogenne (SM, uszk. RK), anemia złośliwa z uszkodzenie rogów tylnych rdzenia i zniesieniem odruchu bólu, nadużywanie leków cholinergicznych
47
Q

Funkcjonalne nietrzymanie moczu

A
  • epizody nietrzymania skojarzone z niezdolnością dotarcia do toalety z powodu upośledzenia funkcji poznawczych, sprawności fizycznej, niechęć psychiczną lub bariery środowiskowe
  1. Ciężkie otępienie/inne neuro
  2. Depresja lub wrogość
48
Q

Mieszane nietrzymanie moczu

A

Wyciek moczu związany z parciem naglącym oraz wysiłkiem fizycznym

49
Q

Pęcherz nadreaktywny (OAB)

A

parcie naglące, częstomocz dzienny i/lub nocny

50
Q

Podstawowe elementy ocenty UI

A
  1. Wywiad
  2. Bad. fiz.
  3. Ocena zalegającej objętości moczu
  4. Badanie moczu
  5. Dziennicek mikcji
51
Q

Co jest odnotyowywane w dzienniczku mikcji?

A
  1. Pora dnia
  2. Wypite płyny
  3. Objętosć moczu oddanego w toalecie
  4. Czynność przy wycieku moczu
  5. Parcia naglące
  6. Wilgotność wkładki
52
Q

Badania dodatkowe w UI

A
  1. Bad. lab.
  2. USG
  3. Bad. ginekologiczne
  4. Bad. urodynamiczne
  5. Cystoskopia
  6. Bad. neurologiczne
53
Q

Wskazania do oceny specjalistycznej przy UI

A
  1. Stan po operacji/RTH miednicy mniejszej
  2. min.2 UTI/rok
  3. nowe objawy neurologiczne
  4. ból w miednicy przy nietrzymaniu
  5. znaczne wypadanie narządu rodnego
  6. trudne zakładanie cewnika do PM
  7. zaleganie moczu po mikcji >200ml
  8. nieprawidłowość w per rectum
  9. mikro/makro hematuria
  10. kwailifikacja do leczenia operacyjnego UI
  11. uciążliwe objawy po próbach leczenia behawioralnego i farma
54
Q

Leczenie zachowawcze UI

A
  1. Leczenie ch. towarzyszących (w tym zaparć)
  2. Modyfikacja leczenia
    - estrogeny, estradiol, tibolon, raloksifen ??
    - eliminacja/ograniczenie leków nasilających nietrzymanie
  3. Zmiana stylu życia
  4. Terapie behawioralne i fizyczne
    - trening PM
    - ćwiczenie mięśni dna miednicy (PFMT)
    - promted voiding (monitor. mikcji)
    - elektryczna stymulacja
55
Q

Terapie behawioralne i fizyczne w UI

A
  1. Trening pęcherza - mikcja w odpowiednich godzinach i stopniowe wydłużanie odstępów
  2. PFMT - ćwiczenia Kegla, zalecane w UUI, SUI, MUI, K w podeszłym wieku, min. 3mce, 3x dziennie 10-15 powtórzeń
  3. Promted voiding - opiekun wyprowadza do toalety zanim będzie mikcja
  4. Elektryczna stymulacja - P-PTNS - UUI u K, które nie tolerują leków a/muskarynowych, igła w ok. nerwu strzałkowego, ok. 30 min. powtarzane co 7-10 dni przez 12 tygodni
56
Q

Leki antymuskarynowe w UI

A 
Oksybutynina
Tolterodyna
Solifenacyna
Mirabegron (beta3 agonista)
Chlorek triospium
57
Q

Objawy niepożądane leków a/muskarynowych w UI

A 
Suchość w ustach
Zaparcia
Nudności
Ból głowy
Senność
Zawroty głowy
Zaburzenia rytmu serca
Zatrzymanie oddawania moczu
Suchość oczu
Zab. widzenia
58
Q

Algorytm u pacjenta z uUI + zsp. kruchości

A

Lepiej o dłuższym uwalnianiu raz dziennie lub w formie przezskórnej/żelu
Unikaj oksybutyniny o natychmiastowym uwalnianiu w wysokiej dawce

Jeśli:
• suchość ust → oxybutynina transderm/żel
• zaparcie → j.w.
• dysfagia/nie chce więcej tabletek → j.w.
• polypharma/ryzyko interakcji → chlorek trospium

59
Q

Leczenie operacyjne sUI

A
  1. Wszczepianie taśm
  2. Kolposuspencja
  3. Wszczepianie slingów
  4. Wstrzyknięcie leków w ok.zwieracza
  5. Sztuczny zwieracz ♂
60
Q

Leczenie operacyjne uUI

A
  1. Wstrzyknięcie toksyny botulinowej A
  2. Stymulacja n. krzyżowego
  3. Plastyka pęcherza moczowego z powiększeniem
61
Q

Przewlekłe cewnikowanie w UI - powikłania

A
  1. Nawrotowe ZUM
  2. Nadżerki w cewce i pęcherzu
  3. Kamica pęcherza
  4. Rak pęcherza
62
Q

Wskazania do cewnikowania na stałe w UI

A
  1. Monitoring
  2. NIegojoące odleżyny
  3. Przejściowa dekompresja PM
  4. Chorzy z nietrzymaniem z przepełnienia, gdy nie ma innych metod
63
Q

Konsekwencje upadków

A
  1. Urazy
  2. Cieżkie 10-15% - fizyczne, psychiczne
  3. Instytucjonalizacja - 40% przyjęć do domów opieki

2 w kolejności przyczna urazów prowadzących do zgonu

64
Q

Zespół poupadkowy

A

lęk przed upadkiem
ograniczenie aktywności, siedzący tryb życia
przyspieszenie ↓masy mm i siły → sarkopenia
ograniczenia fizyczne
pogorszenie funkcjonalne
utrata samodzielności

65
Q

Epidemiologia upadków

A
  1. Wzrastają wraz z wiekiem - 33% 65+ mieszkających samodzielnie
  2. Częściej wśród pacjentów instytucjonalizowanych (2/3)
  3. 20% hospitalizowanych
  4. 60% w ciągu roku u osób z upadkami w wywiadzie
66
Q

Kierunek upadku

A
  1. 90% na biodro → złamanie bliższego końca k. udowej
  2. 8% - do przodu - złamanie przedramienia
  3. 2% - pośladki - złamanie kręgów
67
Q

Leki ↑ryzyko upadków

A
  1. Psychotropowe
    - benzodiazepiny, p/depresyjne, a/psychotyczne, p/drgawkowe
  2. ♥ - p/↑BP, diuretyki pętlowe, wazodilatatory, digoksyna
  3. p/bólowe?
  4. wielolekoterapia (4 i więcej)
68
Q

Zmiany postawy → upadków

A

Pochylenie ku przodowi z powodu kifozy

  • zmiana położenia środka ciężkości
  • zgięcie w stawach biodrowych i kolanowych
69
Q

Zmiana wzorca chodu związa z wiekiem

A
  1. ↓prędkości po 70rż. o 15%/dekadę głównie przez skrócenie długości kroku
  2. Chód na szerokiej podstawie
  3. Mniejsze unoszenie stóp
  4. Chód mniej rytmiczny, kroki nierówne, gubienie kroku
  5. Wydłużenie czasu podwójnego podparcia
70
Q

Jakie zaburzenie elektrolitowe szczególnie predysponuje do upadków?

A

↓Na+

71
Q

Test wstań i idź

Jakie są inne testy?

A
  • wstanie → 3 metry → obrót 180* → siadanie
  • 0-5pkt., skala 5stopniowa - 1 bez ryzyka upadków
  • czas wykonania testu: punkt odcięcia jako czynnik ryzyka 10-14sekund

Inne

  • sit to stand - 5 razy
  • równowaga w różnych pozycjach stóp (10 sek)
72
Q

Test Tinettiego - co bada i jaka interpretacja

A

równowagę (max 16 pkt.) i chód (max 12 pkt.) = 28pkt max
<= 18 → ↑ryzyko upadków
19-23 → średnie ryzyko
>=24 ↓ryzyko

73
Q

Skala Berga

A 
ocena chodu i równowagi
41-56 samodzielny
21-40 chodzi z pomocą
0-20 wózek inwalidzki
<45 zwiększone ryzyko upadków
74
Q

Kryteria niedożywienia Fenotypowe

A
  1. Niezamierzona ↓m.c.
    - >5% w okresie ostatnich 6mcy
    - >10% +6mcy
  2. ↓BMI
    - <20 <70rż / <22 >70rż (Azjatycki próg jest niższy)
  3. ↓masy mm
    - DXA, BIA, TK, MRI
    - ew. obwód ramienia/łydki
    - ew. siła uścisku dłoni (dynamometr)
75
Q

Kryteria niedożywienia Etiologiczne

A
  1. ↓ilość pokarmu/zab. wchłaniania
    - <=50% zapotrzebowania energetycznego > 1 tydz.
    - jakiekolwiek ↓ w okresie >2 tyg
    - przewlekłe zab. PP → zab. przyjmowania/wchłaniania
  2. Zapalenie
    - ostre związane z chorobą/urazem
    - przewlekłe związane z chorobą
76
Q

Masa ciała i BMI

A

BMI:

  • niedowaga <18,5
  • podejrzenie niedożywienia 18,5-20
  • prawidłowe 20-25 (NIE W GERIATRII)
  • nadwaga - 25-30
  • otyłość >30

BMI < 22 - podejrzenie niedożywienia w geriatrii (bo jest obniżony wzrost)

bardziej odpowiednie w geriatrii jest aktualna masa ciała, ale procentowa w ciągu ostatnich miesięcy

77
Q

Szacowanie wzrostu u leżących

A
  • Półrozpiętość ramion (odległość od wcięcia mostka do podstawy III i IV palca przy rozwartych ramionach)
  • Odległość kolano-pięta w pozycji siedzącej
78
Q

Jakie badanie jest złotym standardem oceny ↓masy mm, a jakie ma większą dostępność

A

TK, MRI - złoty

DXA, BIA - ↑ dostępność

79
Q

BIA (bioelectric impedance analysis)

A
  1. Niedroga
  2. Przenośna
  3. Łatwa
  4. Mniej dokładna niż DXA
  5. Wykorzystuje oporność elektryczną tkanek
80
Q

DXA (Dual Energy X-ray Absorptiometry)

A
  1. Droga
  2. Nieprzenośna
  3. Ograniczona dostępność
  4. Wykorzystuje absorpcjometrię RTG
81
Q

Badania antropometryczne w ocenie stanu odżywienia

A
  1. MAC - obwód ramienia
    - <22 cm nasuwa podejrzenie niedożywienia
  2. CC - obwód łydki
    - dobrze koreluje ze stanem odżywienia w podeszłym wieku
    - najczulsza metoda do oceny masy mięśniowej
    - mierzony w najgrubszym miejscu
    - <31 cm nasuwa podejrzenie niedożywienia
  3. Grubość fałdu skórnego
    - nad m. trójgłowym, dwugłowym, podłopatkowym, nad grzebieniem k. udowej
82
Q

Skala MNA

A

do oceny stanu odżywienia
- dzieli się na 2 części: bad. przesiewowe i ocena pacjenta
- z bad. przesiewowego:
• 12 - 14 - prawidłowo
• 8-11 - gr. ryzyka - jeśli NIE ma ↓mc to oceń za 3 mce i trzymaj pod nadzorem, jeśli JEST → podobnie gdy <8pkt. (ale ONS 400kcal/d)
• 0-7 - niedożywienie → 1. wzbogacenie diety 2. ONS 400-600kcal/d 3. Nadzór 4. Pełna ocena odżywienia

83
Q

Testy w ocenie jamy ustnej

A

•„Test ugryzienia” (Finger-biting test)
- czy zostaje ślad, czy lekarz odczuwa ból, czy protezy są stabilne?
•„Test rozgryzienia orzeszka” (Sieving method)
- Ocena stopnia rozgryzienia orzeszka po 20 cyklach żucia
•Ocena stopnia połączenia dwóch kolorów (two-color mixing method)

84
Q

Paradoks otyłości

A

ochronne działanie u pacjentów geriatrycznych??

85
Q

Wskaźnik WHR

A

WHR = talia/biodro
• typ androidalny - >=0,8 ♀, >=1 ♂
• typ genoidalny <0,8 ♀ <1♂

86
Q

Otyłość trzewna

A

obwód talii: ♀ >= 80cm, ♂ >=94cm

87
Q

Otyłość sarkopeniczna

A
  1. Współistnieje otyłość i sarkopenia u starszych np. z DM2, POChP, neo
  2. Mechanizm zapalny i/lub katabolizm mm
  3. DXA, CT, BIA, dynamometr, szybkość chodu, SPPB
88
Q

Badania biochemiczne w prawidłowym stanie odżywienia

A
  1. Masa ciała jako % zwykłej masy ciała >95%
  2. Albuminy >3,5g/dl
  3. Prealbuminy 16-30 mg/dl
  4. CLL >1500/mm3
89
Q

Kryteria niedożywienia GLIM

A

Rozpoznanie = 1 fenotypowe + 1 etiologiczne

90
Q

↓ apetytu związany z wiekiem

A

Anorexia of aging, 20% >65rż, ↓apetytu a zapotrzebowanie tak samo/↑

  1. ↓smak i zapach
  2. zab. motoryki Ż i J - szybka sytość od ↓relaksacji dna żołądka i szybszym docieraniem pokarmu i ↓opróżniania Ż
  3. Zab. hh (↑CCK i GLP-1, ↓greliny i testosteronu)
  4. Cytokiny (Il-6, TNFa)

↓apetytu jest ♂>♀ bo ↓testosteronu → ↑leptyny

91
Q

Zapotrzebowanie energetyczne u osób starszych

A

30kcal/kg/d
u osób z BMI<21 32-38kcal/kg/d

Kg:

  • aktualna masa jeśli ma prawidłową / niedowagę
  • należna masa - gdy nadwaga/otyłość
  • sucha masa ciała - przy obrzękach

Należna [160-190cm]

  • ♂ (wzrost-100)*0,9
  • ♀ (wzrost-100)*0,85
92
Q

Zapotrzebowanie na płyny u osób starszych

A

30ml/kg/d lub 1ml/spożyte kcal

93
Q

Rozkład makroskładników w diecie

A
  1. Węglowodany 50-60% TEE
    - z wiekiem ↓tolerancja → dawaj postać złożona np. skrobia
    - kontroluj glc
    - uwzględnij ↓laktazy
    - ↑błonnik (zaparcia)
  2. Tłuszcze 30%/mniej
    - LDL i całk. cholesterol w ciągu życia rosną liniowo, stabilizacja 6 i 7 dekada, po 70rż. spada
    - HDL stałe
  3. Białko 15-20%
94
Q

Zapotrzebowanie na witaminy i mikroelementy

A
  1. zwiększ Wit. D - min 700-1000 IU
  2. zmniejsz wit. A - obciążą wątrobę, przebarwienia skóry
  3. bez zmian wit. E, K
  4. ↑ zapotrzebowanie na B6 i B12?
  5. ↓ zapotrzebowanie na kw. foliowy
  6. bez zmian skłądniki mineralne (Ca2+, Pi, Mg, Fe, I, Zn, Cr, Mo, Se)
95
Q

Zapotrzebowanie na białko u starszych

A

Zdrowi dorośli 1-1,2g/kg/d
Starsi aktywni >1,2
Starsi chorobowi 1,2-1,5
Ciężka choroba nerek (GFR<30) - 0,8g/kg

96
Q

Jak jeść białko i ćwiczyć

A
  1. Potrawy z izolowanymi aminokwasami (serwatka,soja, itd.) - aa we krwi po 10-20 min → zjedz 0-60 min po ćwiczeniach fizycznych
  2. Nienaruszone białka (mięso, jajka, nabiał) - aa we krwi po 120+ min → zjedz 90 min. przed ćwiczeniem
97
Q

ONS

A

Oral nutritional supplement
>=400kcal/d i >=30g białka/d
stosuj min. miesiąc gdy ww. działania nie odniosły skutku

98
Q

Żywienie dojelitowe przez zgłębnik (EN)

A
  1. Nie da się p.o. przez >=3 dni lub gdy przyjmowane <50% zapotrzebowania przez >1 tydzień
  2. Zgłębnik nosowo-Ż gdy spodziewane EN <4 tyg.
  3. PEG gdy EN>4tyg

Geriatria (2 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions