Seicoleg

Question 1

Personoliaeth

Answer 1

‘y patrwm unigryw o nodweddion’

Question 2

4 Damcaniaeth Personoliaeth

Answer 2

1. Damcaniaeth Biolegol Sheldon
2. Damcaniaeth Nodweddion Eysenck
3. Damcaniaeth Rhyngweiddiol
4. Damcaniaeth Dysgu Cymdeithasol

Question 3

Damcaniaeth Biolegol Sheldon

Answer 3

• selio ar stwythr corff
• gyd i wneud a siap y corff

*Ectomorff: tal, di-dor, bach o fraster
*Mesomorff: cyhyrog, dim braster, pwerus, gwybio
*Endomorff: braster, llydan, sumo

Question 4

Damcaniaeth Nodweddion Eysenck

Answer 4

• 4 rhan i bersonoliaeth
  1) Allblygedd: cymdeithasol, mwynhau gweithgareddau
  2) Mewnblygedd: tawelach, mwynhau gweithgareddau, annibynnol
  3) Niwrotiaeth: ansefydlog o ran hwyl, emosiynol, pryderus
  4) Sefydlogrwydd: hyderus, barod i cymryd risg, cocky, cymeriad

Question 5

Damcaniaeth Rhyngweithiol

Answer 5

• sut rydym yn gweithio mewn tim
• ymddygiad unigolion
• ymateb i sefyllfaodd

Question 6

Damcaniaeth Dysgu Cymdeithasol Bandwa

Answer 6

• ymddygiad
  -arsylwi pobl poblogaidd
• copio rhywun arall

Question 7

Mathau o Bersonoliaeth

Answer 7

Math A: diffyg amynnedd, cystadleuol, llawn cymhelliant, dda o dan pwysau, lefelau uchel o bryder

Math B: goddefar, ymlaciol, lefelau is o bryder, creadigrwydd

Question 8

Proffilio Personoliaeth

Answer 8

1) ARSYLWI - ‘dod i’ch nabod chi’
- sylwi sut mae person yn wneud mewn sefyllfaoedd
- sylw ar ymddygiad
- rhoi dealltwriaeth well
2) PROFION GWRTHRYCHOL
- big five
- gallu dweud celwydd
- cyfweliadau
3) HOLIADUR PERSONOL
- strwythur ie neu na
- gallu achosi problemau
- ddim yn dibynadwy

Question 9

Sbarduno

Answer 9

’ cyflwr o barodrwydd meddyliol a chorfforol i weithredu’
- pa mor ddwys yw eich cymhelliant
- teimlad o gyffro a pryder

Question 10

3 Damcaniaeth Sbarduno

Answer 10

1) Damcaniaeth Cymhelliad
2) Damcaniaeth ‘U’ wrthdaro
3) Damcaniaeth Model Trychineb

Question 11

Damcaniaeth Cymhelliad

Answer 11

= mwyaf sbardunedig gwell yw’r perfformiad
- wrth i arfer trechol cynnyddu mae sbarduno yn cynnyddu
- dysgu’n dda - arfer trechol dda
- dysgu drwg - camgymeriadau

Question 12

Damcaniaeth ‘U’ Wrthdaro

Answer 12

• angen sbarduno optimaidd
• lefel sbarduno yn wahanol i bob camp
• heb cynhyrfu digon/ gorcynhyrfu : trychineb

Question 13

Damcaniaeth Model Trychineb

Answer 13

• credu bod damcaniaeth U wrthdaro yn rhy syml
  1. os sbarduno yn gostwng gall perfformiad adfer
  2. sbarduno yn gorcynyddu perffomiad cyrraedd trychineb

Question 14

Hwylusedd Cymdeithasol

Answer 14

‘effaith y cynulleidfa ar sbarduno a phersonoliaeth’
- Positif: cynyddu sbarduno, cynyddu cymhelliant, allblyg
- Negatif: ofn, pryderus, sal, straen

Question 15

Cylchfa Gweithrediad Optimaidd

Answer 15

(ZOF)
- lefel optimaidd
- angen allu rheoli cyffro
- heb cyffro a nerfau: effaith niweidiol
- gormod o cyffro a nerfau: effaith wael

Question 16

Profiadu Anterth Llif

Answer 16

• profi ffocws dwys iawn ar weithgaredd
• mewnol: ffocws
• allanol: amgylchedd ymddygiadol = paratod

Question 17

Mesur Straen, Sbarduno a Phryder

Answer 17

1) Mesuriadau Ffisiolegol
- monitoro CCC
- cyfradd anadlu
- chwysu
+ cyn neu ar ol ymarfer, corfforol = dilys
x ddrud
2) Arsylwi Cyfranwyr
+ hyfforddwr yn gallu adeiladu patrwm dros gyfnod o amser cyn, yn ystod neu ar ol
x dim data pendant
3) Holiaduron
+ hawdd, rhad
x ddim wastad ateb cywir, celwydd

Question 18

Dulliau o Reoli Straen, Sbarduno a Phryder
(Technegau Gwybyddol)

Answer 18

= Delweddaeth: dychmygu eich hun yn sefyllfa penodol
= Atal Meddyliol: troi meddyliau negatif i phositif
= Siarad Positif: siarad eich hun trwy’r proses, dibynnu ar gallu personol
=Gosod Nodau: gosod targed cyn gem, canolbwyntio ar nod dim straen
= Meddwl Rhesymol: ‘whats the worst that could happen’

Question 19

Dulliau o Reoli Straen, Sbarduno a Phryder
(Technegau Sometig)

Answer 19

= Bioadborth: adborth corfforol sydyn
= Anadlu: rheoli anadlu, rheoli CCC
= Ymlacio: PMR - progressive muscular relatation, rhyddhau tensiwn, cymryd amser

Question 20

Pryder

Answer 20

’ cyflwr o ofn a tensiwn’

Question 21

2 Fath o Bryder

Answer 21

Pryder Nodwedd: pryderi trwy’r amser, etifeddu, ddim yn newid llawer
e.e. Neil Jenkins - cyn pob gem yn sal

Pryder Cyflwr: newid, gallu cael ei rheoli, cysylltiedig a sbarduno
e.e. Zidane - taflu lan ar ochr cau cyn cymryd penalty yn cwpan y byd

Question 22

Straen

Answer 22

’ teimlo o dan bwysau mewn amgylchedd anghyfarwydd teimlad o rwystredigaeth’

Question 23

Mathau o Straen

Answer 23

1) Eustress: positif, cyffro yn bola, cyrraedd lefel sbarduno optimaidd e.e. ennill penalty
2) Trallod/ Cyfyngder: methu addasu i ddelio, negyddol, dangos gallu person i ddelio a sefyllfaoedd
3) Gorstraen: person gorlwytho, nad ydynt yn gallu ymodopi, dim rheolaeth
4) Hypostraen: diflastod, ddim yn cael ei gweithio digon

Question 24

Perfformiad Optimaidd os o dan straen

Answer 24

• ddim perfformio gorau
• ddim yn canolbwyntio
• camgymeriadau

Question 25

Perfformiad Optimaidd os yn dioddef o bryder

Answer 25

• ddim yn ymlacio
• CCC cynyddu
• anadlu cyflymu

Question 26

Cymhelliant

Answer 26

’ cyfeiriad ac dwyster ymdrech unigolyn’

Question 27

Cymhelli: Iechyd, Meddyliol, Cymdeithasol, Personol/Llwyddiant

Answer 27

Iechyd: lleihau straen, corff siapus
Meddyliol: cyffro, hunan her
Cymdeithasol: ffrindiau, tim
Personol: gwella, datblygu

Question 28

Mathau Wahanol o Gymhelliant

Answer 28

Cymhelliant Cynhenid: Cariad at y camp, ffrindiau
Cymhelliant Allanol: arian, gwobrwyon

Question 29

Cymhelliant Allanol

Answer 29

1. Gwobrwyon anghyffwrdd
   - llwyddiant
   - canmoliaeth
2. Gwobrwyon cyffyrddadwy
   - arian
   - medalau

Question 30

Manteision ac anfanteision cymhelliant Cynhenid

Answer 30

M = para hirach, curo ymdrechion, cyrraedd nodau
A = straen

Question 31

Manteision ac anfanteision cymhelliant Allanol

Answer 31

M = gyrru i botensial, adborth
A = rhesymau anghywir, colli cariad, arwain at iselder

Question 32

Cymhelliant Cyflawni

Answer 32

NACH: Angen i lwyddo
- chwylio am sefyllfaoedd heriol
- ddi-ildio
NAF: Osgoi methiant
- osgoi sefyllfaoedd heriol
- gwrthod cymryd risgiau

Question 33

Verhoff

Answer 33

= perthnasol i hyforddi plant
1) sicrhau - plentyn yn gallu llwyddo cymhwysedd ymreolaethol
2) symud - sefyllfaoedd cymdeithasol ar yr amser iawn
3) ceisio = defnyddio gwybodaeth

Question 34

Hunanhyder

Answer 34

’ agwedd + ymddygiad, wedi seilio ar y gred y gallwch chi llwyddo’

Question 35

Hunaneffeithlonrwydd

Answer 35

‘perfformio tasg benodol yn llwyddiannus, math o hunanhyder’

Question 36

Banura 1977

Answer 36

A) Cyflawniadau’r perfformiad: atgoffa perfformwr am llwyddiant blaenorol
B)Modelu: copio pobl eraill . lleihau’r poeni a datblygu’r hyder
C)Perswad geiriol: codi cymhelliant, argyhoeddu’r athletwr
CH)Sbarduno emosiynol: rheoli teimladau mewnol a chyflwr seicolegol

Question 37

Cystadleuolrwydd

Answer 37

’ cymhelliant i osgoi methu mewn cystadleuaeth’
1.awydd i gystadlu
2. gogydd ennill
3. gogydd nodau personol
Dynion: tueddol sgorio’n uwch ar awydd i gystadlu + gogydd ennill
Menywod: tueddol sgorio’n uwch ar gogydd nodau

Question 38

Theori Hyder Chwaraeon

Answer 38

Mesur dwy ffactor
- hyder chwaraeon nodwedd
cynhenid, cael eich egni
- hyder chwaraeon cyflwr
datblygu drwy dysgu a phrofiadau

Question 39

Strategaethau i ddatblygu state sport confidence

Answer 39

1. meistrolaeth o sgiliau
2. paratoi cofforol a meddyliol
3. atgyfnerthiad cymdeithasol: canmoliaeth gan eraill
4. arweinyddiaeth effeithiol

Question 40

Prif Nodau Cyflawni

Answer 40

• nodau meistroliaeth (perfformio) gwell sgiliau
• nodau hunan (ego) ennill neu colli