SDEN3 - Wijn ABC Flashcards
Aandronk
Eerste indruk als je de wijn in je mond hebt
Aanzoeten
Suiker toevoegen aan de wijn of most
Afdronk
Nasmaak nadat je de wijn hebt uitgespuugd of doorgeslikt. De lengte van de afdronk zegt iets over de kwaliteit van de wijn, lang is lekkerder.
Alcoholisch
De wijn bevat teveel alcohol, is niet in balans
Alcoholische gisting
Belangrijkste fase van de wijnbereiding, waarin de suiker uit de druif door de gist wordt omgezet in alcohol. Zo verandert het druivensap in wijn
Anreichern
Duitse term voor het toevoegen van suiker vóór of tijdens de vergisting om het alcoholgehalte van de wijn te verhogen. Wettelijk toegestaan maar mag alleen volgens bepaalde regels gebeuren.
AOC
Appellation d’Origine Contrôlée (ook AC). Betekent een herkomstaanduiding waarbij de herkomst en typiciteit is gecontroleerd en gegarandeerd. Sinds 2010 is AOC gewijzigd in AOP.
AOP
Appellation d’Origine Protégée, Betekent een herkomstaanduiding waarbij de herkomst en typiciteit is gecontroleerd en gegarandeerd. Vervangt sinds 2010 de aanduiding AOC.
Assemblage
Mengsel van twee of meer wijnen
Azijnsteek
Fout in de wijn die ontstaat als bacteriën suikers afbreken en/of alcohol omzetten in azijnzuur
Balans
Evenwicht tussen de bestanddelen (zuur, zoet, tannine, alcohol) van een wijn.
Barrique
Eikenhouten vat van meestal 225 liter, waarin de wijn rijpt.
Bewaarwijn
Wijn die de nodige natuurlijke conserveringsmiddelen als tannine, zuren, alcohol of suiker bevat, en mooier en spannender wordt na rijping.
Bezinksel
Vaste deeltjes in de most of in de wijn die naar beneden zakken (zinken).
Blend
Mengsel van twee of meer wijnen
BGA
Beschermde Geografische Aanduiding
BOB
Beschermde Oorsprongsbenaming
Bodega
Spaans woord voor wijnhuis
Bordeauxblend
Gebruikelijke mix van druivenrassen voor wijnen in de Bordeaux. Bestaat uit oa. cabernet sauvignon, merlot en cabernet franc.
Wat is Botrytis cinerea en wat doet het met de druif
Schimmel die in de nazomer bij mistige ochtenden en droge dagen heel bijzondere druiven kan opleveren. De schimmel tast de overrijpe druif aan, hier wordt het sap dikker en geuriger van. Wijn van ‘edelgerotte’ druiven krijgt een unieke smaak.
Bouquet
Geheel van geureigenschappen van een ontwikkelde wijn; bevat doorgaans weinig fruitige aroma’s maar vooral tertiaire rijpe aroma’s zoals leer/truffel/aarde.
Grijze rot
Wanneer de Botrytis cinerea door slechte omstandigheden schade aanricht aan de druiven.
Brut
Aanduiding voor droog, vooral bij mousserende wijn
Cava
Mousserende wijn uit Spanje, met name uit de Penedès
Cave
Frans woord voor wijnkelder
Cépage
Frans woord voor druivenras. Ook: wijn gemaakt van 1 druivenras
Chambreren
een wijn uit de koele kelder op kamertemperatuur brengen (vroeger waren kamers ca. 18 graden, nu kamers gemiddeld ca. 21 graden zijn is dit niet meer letterlijk aan te raden)
Chaptalisatie
Toevoegen van suiker voor of tijdens de vergisting om het alcoholgehalte van de wijn te verhogen. Wettelijk toegestaan maar mag alleen volgens bepaalde regels gebeuren.
Château
Letterlijk ‘kasteel’ maar wordt vooral in de Bordeaux ook gebruikt voor een wijngoed zonder kasteel.
Climat
In Bourgogne een aanduiding voor een bepaalde wijngaard of specifieke herkomst van de wijn.
Clos
Een term uit de Bourgogne waarmee een specifieke ommuurde wijngaard wordt bedoeld. Wordt ook wel gebruikt voor het hele wijngoed.
Cru
Letterlijk ‘gewas’ maar in wijnjargon vooral een specifieke wijngaard. Premier/Grand Cru is wijn van een wijngaard met een hoge status, door zijn unieke terroir. Classificaties voor Crus zijn per streek verschillend.
Cuve
Vat of kuip voor het gisten of de opslag van een wijn. Staat ook wel voor een speciale selectie van wijn.
Cuvée
Assemblage, blend: mengsel van twee of meer soorten wijn. In Champagne betekent dit de eerste persing.
Decanteren
Overschenken van wijn uit een fles in een karaf, waardoor meer zuurstuf bij de wijn kan komen.
Degustatie
Chic synoniem voor proeverij; komt van het Franse dégustation
Depot
Onoplosbare vaste deeltjes in de wijn die op de flesbodem liggen en zich aan de wand van de fles kunnen hechten
Dessertwijn
Wijn met een zeer hoog suiker- en alcoholgehalte, die daardoor meestal goed past bij zoete desserts. Vaak ook verrassend bij paté en blauwschimmelkaas.
Domaine
Frans woord voor wijngoed
Droog
Term voor wijn die geen of minder dan 2 gram restsuiker per liter bevat.
Druivenvariëteit
Synoniem voor druivenras
Edele rotting
Infectie met Botrytis cinerea
Eikenhout
Houtsoort die voor de meeste wijnvaten gebruikt wordt. Eiken is een harde, waterdichte houtsoort en sluit qua aroma’s beter aan bij wijnen dan andere houtsoorten. Het bevat tannine, wat belangrijk is voor het conserveren van wijn.
Eiswein
Wijn van laat geoogste (over)rijpe druiven die na een nachtvorst voor dag en dauw moeten worden geoogst en heel zacht worden geperst. Het water in de druif is dan nog bevroren en alleen het dikke geconcentreerde suikerrijpe sap komt uit de druif. Komt in Duitsland/Oostenrijk voor, ook in Canada als icewine.
Élevage
Opvoeden (laten rijpen en ontwikkelen) van de wijn
Élevé en fût de chêne
Opgevoed of gerijpt op een vat (fût) van eikenhout
Fermentatie
(Alcoholische) gisting
Fiche technique
Overzicht met alle technische gegevens van de wijn, waaronder gebruikte druivenvariëteiten, wijnmaaktechnieken, alcohol-, zoet-, en zuurgehalte.
Glycerol
Een alcohol die bij de alcoholische gisting wordt gevormd een een kleine bijdrage aan de zoete smaak levert.
Houtgerijpt of vatgerijpt
De wijn heeft in houten vaten gelegen en krijgt daardoor een rondere structuur en in meer of mindere mate een specifiek aroma.
Kurk
De flesafsluiter van kurk, maar ook een proefterm; een wijn die muf ruikt en smaakt door besmetting met trichlooranisol (TCA) heeft ‘kurk’
Late harvest
Late oogst, deze (etiket)term duidt op een zoete wijn van laat geoogste heel rijpe en suikerrijke druiven. Frans: vendange tardive
Lie
Frans voor bezinksel van dode gistcellen, waarop sommige wijnmakers hun wijn laten rijpen. Sur Lie staat er dan op de fles.
Magister vini
Titel na behalen Magister vini examen op SDEN-5 niveau, hoogste wijnexamenniveau in NL.
Maderisatie
Oxidatieproces waarbij de wijn een bruinachtige kleur en een rijpe smaak krijgt, die aan madeira doet denken. Frans: madérisé. Meestal negatief gebruikt voor wijn die over zijn hoogtepunt is en dus te ver geoxideerd is.
Malolactische omzetting/gisting
(ook: ‘Malo’) Bacteriële omzetting van harder appelzuur (malic acid) in zachter melkzuur (lactic acid).
Mise au château
Franse term die aangeeft dat de wijn op het wijngoed zelf is gebotteld (in de fles ‘gedaan’)
Most
Geperste druiven
Mousse
Bubbels (koolzuurgas) van een mousserende wijn. De mousse kan licht parelend zijn, tot heftig schuimend.
Négociant
Franse term voor handelaar die zelf zijn wijn bottelt.
Négociant-éleveur
Franse term voor handelaar die zelf zijn wijn opvoedt (laat rijpen) en bottelt. Handelaar koopt wijn bij de wijnboeren en gaat daar in zijn kelder mee aan de slag.
Nieuwe Wereld
niet-Europese landen die vanaf de 20ste eeuw wijn naar Europa exporteren. Dit zijn Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika.
Nieuwe Wereldstijl
kan in de Oude en Nieuwe wereld voorkomen, proefterm voor soepele volfruitige uitgesproken en soms heel krachtige stijl.
Neus
Onmisbaar orgaan bij het proeven, synoniem voor de geur van een wijn.
Oenoloog
wijn-maker, heeft oenologie (wijnmaakkunde) gestudeerd. Frans: oenologue
Oude Wereld
Europese wijnlanden, met name Frankrijk, Italie, Spanje, en Duitsland.
Oude Wereldstijl
kan in de Oude en Nieuwe wereld voorkomen, proefterm voor een strakkere stroevere stijl met bescheiden, minder uitgesproken aroma’s die vaak eerder mineralig dan fruitig overkomen.
Oxidatie
Door teveel contact met zuurstof, bijvoorbeeld doordat de wijn al heel oud is, raakt de wijn geoxideerd. Hij ruikt zurig en heeft een bruine tint.
Parfum
Synoniem voor geur, maar met een vleiende bijklank.
Pétillant
Franse term voor parelend, heel licht mousserend.
Sommelier
wijnober
Rancio
Karakteristieke geur van sommige zoete, versterkte wijnen met een licht ranzige smaak. Ontstaat door oxidatie en kan een gewenst aroma zijn.
Reductie
Door te weinig contact met zuurstof raakt de wijn gereduceerd. Hij ruikt bedompt, naar riool of rotte eieren.
Rendement
Opbrengst, uitgedrukt in (hecto)liters wijn per hectare. Hoe lager, des te beter de kwaliteit, mits niet té laag.
Restzoet of restsuikergehalte
De suiker die overblijft in de wijn nadat de gisting is gestopt. Die onvergiste achtergebleven suiker geeft de wijn een zoete smaak. In bijvoorbeeld een zoete wijn als port zit ongeveer 100 gram restsuiker per liter.
Rijpen
Ouderen en ontwikkelen van de wijn, gebeurt in de kelder van de wijnmaker in het vat of in de fles, en ook in een koele privékelder.
Rijpingspotentieel
Mate waarin een wijn beter kan worden van rijpen. Bewaarwijn hoort rijpingspotentieel te hebben.
Saignée
Franse term waarmee wordt aangegeven dat een deel van het sap uit de most is afgevloeid. De wijnmaker doet dat bewust om de wijn geconcentreerder van kleur en smaak te maken. Er bestaat ook ‘rosé de saignée’: rosé gemaakt van dit weggelopen sap. ‘Saigner’ betekent letterlijk bloeden.
Sulfiet
SO2, zwaveldioxide. Conserveermiddel dat wordt gebruikt bij de wijnbereiding. Wijn met een te hoog sulfietgehalte wordt zwavelig genoemd. Elke wijn bevat sulfiet, als het gehalte hoger is dan 10 mg/liter moet er ‘Bevat sulfiet’ op het etiket staan.
Sur lie
Franse term voor wijn die op zijn lie (gistbezinksel) is gerijpt, bijvoorbeeld Muscadet Sur Lie.
Tannine
Looizuur, de stof die een stroef gevoel in je mond geeft en de wijn langer houdbaar maakt. Tannine zit in de schil, pit en steeltje van de druif.
TCA
Trichlooranisol, chemische aanduiding voor de stof die de muffe smaak na een kurkbesmetting veroorzaakt.
Terroir
Letterlijk ‘grond’ maar in wijntermen de combinatie van factoren die de smaak en de stijl van de wijn bepalen: klimaat, bodem, ligging van de wijngaard, druivenras en wijnmaker.
Varietal (ook: Varietal Wine)
Engelste term voor wijn gemaakt van één druivenras. Frans: cépage, vin de cépage.
Variety
Engelse aanduiding voor variëteit of druivenras
Vendange tardive
Franse term voor ‘late oogst’
Versterkte wijn
Wijn waaraan tijdens of na de vergisting alcohol is toegevoegd. Voorbeelden zijn port en sherry.
Vieilles vignes
Frans voor ‘oude wijnstokken’. Staat op het etiket om aan te geven dat de druiven van oude wijnstokken komen. De wijn kan daardoor karaktervoller en krachtiger van smaak zijn.
Vin doux naturel (VDN)
Zoete wijn waaraan tijdens de vergisting, voordat alle suiker is vergist, alcohol wordt toegevoegd. Principe is hetzelfde als bij versterkte wijn, maar het alcoholgehalte blijft lager. VDN bevat 15-18% alcohol en versterkte wijn kan tot 20-21% bevatten.
Vinoloog
Titel na het behalen van het vinologenexamen van de Wijnacademie (SDEN niveau 4)
Viscositeit
Gevoel dat de wijn in de mond veroorzaakt, onderdeel van zijn structuur
Ziel
Uitholling in de bodem van een fles
Zwavel
Gebruikt als aanduiding voor zwaveldioxide, conserveermiddel bij de wijnbereiding. In de wijnbouw is (elementaire) zwavel een schimmelwereld product.
Zwavelig
Term voor wijn met een (te) hoog sulfietgehalte, waardoor hij onaangenaam stekend in de neus overkomt.
